Hẳn bạn sẽ rất ngạc nhiên khi biết rằng có một loài giun dương vật sống thời tiền sử nhưng có những đặc điểm như loài cua ẩn sĩ ngày nay.
Dưới đáy một số vùng biển cổ đại cách đây hơn 500 triệu năm, những sinh vật hình phallic được gọi là giun dương vật dùng vỏ rỗng để bảo vệ chúng khỏi những kẻ săn mồi và bằng chứng về hành vi tự bảo vệ này vẫn còn tồn tại cho đến ngày nay ở loài cua ẩn sĩ.
Giun dương vật 500 triệu năm trước.
Những con giun dương vật sống giống như những con cua ẩn sĩ lần đầu được phát hiện qua phân tích các hóa thạch tìm thấy ở tỉnh Vân Nam, miền nam Trung Quốc có niên đại từ Kỷ Cambri.
Các hóa thạch bảo tồn mô mềm của bốn con giun dương vật được gọi là Eximipriapulus và vật chất từ vỏ hình nón có tên hyolith.
Những con giun luôn nằm gọn trong các lớp vỏ này, ở cùng một vị trí và cùng một hướng.
Martin Smith, phó giáo sư về cổ sinh vật học tại Đại học Durham ở Anh cho biết: “Những con giun luôn nằm gọn trong các lớp vỏ này, ở cùng một vị trí và cùng một hướng". Ông là đồng tác giả của một nghiên cứu về hóa thạch công bố trên tạp chí Current Biology mới đây.
Smith cho biết: “Lời giải thích duy nhất có ý nghĩa là những chiếc vỏ này là nhà của chúng. Đó thực sự là một điều gây ngạc nhiên”. Hành vi chiếm những chiếc vỏ này làm nhà được cho phát triển muộn hơn nhiều, có thể trong kỷ Jura cách đây khoảng 170 triệu năm trước.
Hành vi này là một trong những điều khó nhất suy ra từ hồ sơ hóa thạch. Vì vậy, làm thế nào các nhà nghiên cứu biết chắc rằng những con giun không sử dụng vỏ làm nơi trú ẩn tạm thời hoặc khi đang đẻ trứng hoặc là nơi ẩn náu.
Smith chia sẻ qua email: “Đây là câu hỏi lớn mà chúng tôi phải tự thuyết phục trong nghiên cứu này”.
Ông nói: “Đầu tiên, chúng tôi nhận thấy rằng những con giun thực sự nằm bên trong vỏ. Điều này cho thấy đặc điểm sinh học chắc chắn là một phần nguyên nhân”.
Ông nói thêm: “Ngoài điều này có hai quan sát chính. Thứ nhất không phát hiện thấy hóa thạch giun trong vỏ, điều mà chúng tôi đang phân vân vì không biết là đó chỉ là tạm thời hay cơ hội”.
Smith chia sẻ: “Thứ hai, kích thước phù hợp. Giun luôn được tìm thấy trong một chiếc vỏ vừa đủ lớn để chứa chúng thay vì các loại vỏ có kích thước quá lớn. Chúng dường như đã chọn những chiếc vỏ 'vừa phải" cho chính mình”.
Những điều bất ngờ trong kỷ Cambri
Smith cho biết thời điểm những con giun này tồn tại, thế giới là một nơi rất khác. Các lục địa nằm dọc theo đường xích đạo và không có loài nào sống trên đất liền ngoại trừ "các sinh vật cực nhỏ". Tuy nhiên, các đại dương đã bắt đầu đầy ắp sự sống.
Ông nói: “Thật đáng kinh ngạc khi chúng ta bắt đầu thấy các hệ sinh thái phức tạp và nguy hiểm thường liên quan đến các thời kỳ địa chất trẻ hơn nhiều, ngay sau khi các động vật biển (phức tạp) đầu tiên xuất hiện".
Các nhà nghiên cứu cũng kết luận rằng những kẻ săn mồi trong thời đại này phải rất đông và hung dữ, buộc những con giun dài từ 1 đến 2 cm phải trú ẩn trong những chiếc vỏ rỗng.
Mặc dù phát hiện của họ chỉ dựa trên một số lượng nhỏ các mẫu hóa thạch nhưng thực tế sự xuất hiện của hành vi trú ẩn này đã củng cố quan điểm rằng, hành vi của động vật và hệ sinh thái thời cổ xưa có nhiều đặc điểm hiện đại hơn so với các giả định trước đây.
Bài báo cho hay, thói quen ẩn dật đã phát triển ở một số loài động vật khác ngoài cua ẩn sĩ, bao gồm một số loài giáp xác khác và nhiều loại giun biển khác nhau.
Loài cua ẩn sĩ ngày nay cũng chọn sống trong các vật thể bị bỏ lại để làm nơi trú ẩn
Ngày nay, giun dương vật chỉ còn được tìm thấy ở những nơi có kẻ săn mồi chiếm lĩnh chuỗi thức ăn. Một số rất nhỏ và sống giữa ở nơi riêng lẻ. Một số loài khác trong vùng nước hôi thối, thiếu ôxy và độc hại. Và chúng không còn trú ẩn trong vỏ ốc nữa.