Cải táng nhà thiên văn vĩ đại

Nicolaus Copernicus, cha đẻ của học thuyết cho rằng trái đất xoay quanh mặt trời, đã được các giáo sĩ Ba Lan cải táng theo nghi thức dành cho anh hùng dân tộc. 

Các thầy tu và người dân đứng xung quanh quan tài chứa di hài nhà thiên văn Copernicus trong buổi lễ cải táng ngày 22/5. Ảnh: AP.

Copernicus (sinh năm 1473) qua đời ở một vùng xa xôi ở phía bắc Ba Lan vào ngày 21/5/1543 ít được ai biết đến. Lúc sinh thời ông dành thời gian rảnh rỗi vào việc phát triển thuyết nhật tâm, theo đó trái đất và các hành tinh khác xoay quanh mặt trời.

Thuyết nhật tâm của Copernicus được xây dựng dựa trên những mô hình toán học phức tạp và kết quả quan sát bầu trời bằng mắt thường (vào thời gian đó kính thiên văn chưa ra đời). Nhưng công trình nghiên cứu của Copernicus bị giáo hội Cơ đốc coi là dị giáo do nó phủ nhận vai trò trung tâm vũ trụ của trái đất và con người.

Sau khi Copernicus qua đời, thi thể ông được chôn trong một ngôi mộ bên dưới sàn nhà thờ Frombork - nơi ông từng phục vụ với tư cách giáo sĩ – tại thành phố Frombork, Ba Lan. Ngôi mộ không có bia.

Hưởng ứng lời kêu gọi của một giám mục Ba Lan, các nhà khoa học bắt đầu tìm kiếm mộ của Copernicus từ năm 2004. Vào tháng 8/2005 họ phát hiện một hộp sọ và nhiều mẩu xương của một người đàn ông 70 tuổi – độ tuổi của Copernicus khi ông qua đời – bên dưới sàn nhà thờ Frombork. Các chuyên gia pháp y của cảnh sát Ba Lan đã phục dựng khuôn mặt của hộp sọ trên máy tính. Kết quả cho thấy người đàn ông có mũi gãy và nhiều đặc điểm giống như bức chân dung của Copernicus.

Sau đó các nhà khoa học lấy mẫu ADN từ răng và xương trong ngôi mộ để phân tích. Kết quả cho thấy các mẫu ADN đó trùng khớp với mẫu AND lấy từ những sợi tóc trong một cuốn sách của ông. Nhờ đó nhóm tìm kiếm kết luận người đàn ông trong mộ chính là nhà thiên văn Copernicus.

Mới đây các thầy tu Ba Lan đã cho khai quật ngôi mộ của Copernicus. Ngày 21/5 người ta rước quan tài qua những thành phố liên quan tới cuộc đời ông. Lễ cải táng diễn ra vào hôm sau. Các thầy tu vẩy nước thánh vào di hài của ông trước khi đội danh dự khiêng quan tài trở lại huyệt và đặt xuống. Jozef Kowalczyk, đại sứ của Giáo hoàng kiêm Tổng giáo chủ Ba Lan, chủ trì buổi lễ.

 

Một bức chân dung của Copernicus. Ảnh: astrofiles.net.

Lễ cải táng cho Copernicus diễn ra 18 năm sau khi Tòa thánh Vatican phục hồi danh dự cho nhà thiên văn Galileo Galilei. Do bảo vệ và phát triển thuyết nhật tâm của Copernicus mà Galileo Galilei phải sống trong cảnh bị quản thúc tại gia theo lệnh của Tòa án dị giáo.

Giờ đây ngôi mộ của Copernicus có một tấm bia bằng đá granite. Trên bia người ta ghi dòng chữ xác nhận ông là người đề xướng thuyết nhật tâm kiêm giáo sĩ. Bia được trang trí bằng mô hình hệ Mặt Trời, trong đó mặt trời màu vàng được bao quanh bởi 6 hành tinh.

Wojciech Ziemba, tổng giám mục của khu vực bao quanh Frombork, nói Giáo hội Cơ đốc tự hào về việc Copernicus để lại một di sản lớn cho nhân loại.

Ba Lan cũng là quê hương của cố giáo hoàng John Paul II. Năm 1992 ngài từng nói Giáo hội đã sai khi lên án công trình khoa học của Galileo.

Jacek Jezierski, vị giám mục đã kêu gọi các nhà khoa học tìm kiếm mộ Copernicus, nói rằng buổi lễ Misa dành cho Copernicus biểu hiện sự hòa hợp giữa khoa học và tôn giáo.

Giám mục Jezierski nói các quan chức Giáo hội tại Ba Lan bắt đầu tìm kiếm di hài Copernicus từ hai thế kỷ trước. Song nỗ lực của họ bị cản trở bởi các cuộc nổi loạn và chiến tranh. Nhờ có những thành tựu của khoa học hiện đại, như kỹ thuật phân tích ADN, mà các chuyên gia mới có thể xác định được những mẩu xương có niên đại gần 500 năm của ông.