Cây mua chữa bách bệnh

Cây mua có nhiều loại, có công dụng chung và riêng.

Melastoma candidum (Ảnh: botany.hawaii.edu)

Mua bà - Mua mái - Dã mẫu đơn Melastoma candidum D. Don. Họ Mua Melasstomaceae, hoa màu hồng tím, lá mặt trên có lông cứng ráp, mặt dưới lông mềm. Lá thu hái quanh năm, dùng tươi và khô. Vị chua, ngọt, chát, tính bình. Công năng sinh nhiệt giải độc, lợi thấp tiêu thũng, hoạt huyết, tán ứ, giảm đau, cầm máu, tiêu viêm ở ruột, gan, mạch máu, chữa tắc mạch máu, tắc tia sữa, chữa ung thư.

Bong gân, trật khớp, gẫy xương: Bột đại hồi 10 g, bột quế chi 10 g, vỏ cây gạo tươi 200 g, lá dâu 50 g, lá mua bà 100 g. Lá tươi giã nhỏ, quyện với các loại bột cho dẻo để bó đắp.

Chữa vàng da, băng huyết: Lá sao vàng sắc uống.

Chữa mụn nhọt: Lá tươi, giã, hơ nóng đắp.

Chữa tụ máu bầm tím: Lá tươi giã trộn nước vo gạo đắp.

Chữa ung thư dạ dày: Rễ mua tươi 30 g, ngưu bì đồng 30 g, hạ khô thảo 15 g, dung thụ căn 15 g, kê nhãn thảo 15 g, hướng dương quỳ căn 15 g, bạch dương kim 10 g, xuyên phá thạch 10 g. Sắc uống ngày 1 thang.

Chữa ung thư giáp trạng: Rễ mua 40 g, ngân hoa 30 g, thổ qua căn 40 g, tước sàng thảo 30 g, hạ khô thảo 40 g, bạch anh 30 g. Sắc uống ngày 1 thang.

Chữa ung thư vú: Rễ mua 40 g, bạch anh 40 g, hoàng căn 30 g, nhất điểm hồng 30 g, giang bản quy 30 g, tước sàng thảo 30 g, hoàng tiêu 30 g. Sắc uống ngày 1 thang.

Mua núi - Mua thấp - Mua lùn - Mua nước Melastoma dodencandrum Lour. Họ mua - cây nhỏ mọc bò thân xanh hay đỏ tím. Hoa màu hồng ở ngọn thân 2-3 cái. Lá nhẵn 2 mặt. Thu hái quanh năm, dùng tươi hoặc khô.

Chữa phụ nữ sau khi sinh bị phù nề: 50-100 g cả cây tươi, nấu nước tắm.

Chữa mụn nhọt, ứ huyết, tê thấp: 8-16 g cả cây khô sắc uống. Cây tươi giã nhuyễn đắp tại chỗ.

Gãy xương: Lá mua nước, lá si, lá bái, lá chuối tiêu, lá giỏ dẻ, lượng bằng nhau phơi khô tán bột. Khi dùng cho nước quyện cho dẻo để đắp bó.

Chữa sai khớp: 30 g cây tươi, giã nhỏ cùng với 30 g lá náng hoa trắng, 20 g lá loét mồm. Hơ hoặc xao nóng đắp bó.

Chữa ung thư tử cung, thực quản: Mua thấp 60 g, tứ diệp luật 60 g, cẩu cam thái 30 g. Sắc uống ngày một thang.

Chữa ung thư dạ dày chảy máu: Mua thấp 30 g, sắc uống ngày 1 thang.

Mua ông, mua đỏ, cẩm cang (Thái) Melastoma sanguineum Sims, họ mua. Cây cao 2m trở lên, cành có lông đỏ, lá có lông dày, mặt dưới màu đỏ máu, hoa to mọc thành xim 3-5 hoa, màu hồng thắm thu hái quanh năm, dùng tươi hoặc khô. Dùng cầm máu, sưng tấy, tê thấp. Lá tươi dán lên chỗ chảy máu. Lá tươi giã nhuyễn đắp chỗ sưng đau cơ, khớp.

Mua leo - mua giây Medinilla spirei Guill giây leo 10 m trở lên, cụm hoa hình chùy thõng xuống, hoa màu hồng đỏ hoặc nâu đỏ. Thu hái quanh năm, chữa sưng tấy tụ máu, đau cột sống. Phối hợp với các vị khác chế dạng cao dán.

Bác sĩ Phó Đức Thuần, Sức Khoẻ và Đời Sống