Chùa Byodo-in

2.513

Thời điểm xây dựng: Năm 1053
Địa điểm: Kyoto, Nhật Bản

Chùa Byodo-in tọa lạc giữa rừng bên cạnh một hồ nhỏ, như thể đã được xây dựng cách đây cả ngàn năm. Dù chùa có niên đại gần đây, nhưng chứng tỏ là một minh họa hoàn hảo về phong cách kiến trúc phát triển. Bản thân công trình đã mang ý nghĩa, nhưng ngoài ra công trình không được xây dựng bằng đá mà bằng gỗ, một vật liệu rất dễ bị phân hủy và hỏa hoạn, sừng sững trong một vùng đất thường hay động đất và nội chiến trong quá khứ. Ngôi chùa tồn tại qua thời gian, ít nhiều trong hình dạng giống như ban đầu.

Hình dáng chùa phỏng theo kiểu Trung Hoa. Du nhập vào Nhật Bản cùng với đạo Phật trong thế kỷ 6 sau Công nguyên. Người Nhật, theo thói quen của mình, mô phỏng mô hình cơ bản nhưng với tầm cao thể hiện vô song trong một loạt các công trình xây dựng hiện nay vẫn còn tồn tại.

Khung cảnh chùa (Ảnh: ifa.hawaii)

Chùa Byodo-in tọa lạc trên con đường cái quan thời cổ từ Kyoto hướng về Nara, gần dòng sông Uji hung hãn, ở một nơi nổi tiếng có phong cảnh hữu tình. Các gia đình quý tộc từ Kyoto đến xây dựng tư dinh ở vùng này. Năm 1053, nhiếp chính Fujiwara-no-Yorimichi cải tạo tư dinh của thân phụ thành một tu viện, xây dựng một nhóm các công trình để thờ phụng Đức Phật A di đà, trong số này chỉ duy nhất có chùa Byodo-in còn tồn tại đến ngày nay.

Phong cách xây dựng khác xa với truyền thống khung gỗ châu Âu, dễ thấy nhất là ở phần mái với nhiều đường cong và phần mái nhà nhô ra khỏi tường thật tham vọng. Ngoài vẻ đẹp, những mút thừa này có chức năng thực tế là giữ cho khung luôn khô ráo trong một đất nước có lượng mưa khá lớn. Quan sát chi tiết cho thấy có sự khác biệt đáng kể về kết cấu - khung không dựa theo hình tam giác, cơ sở căn bản của tính ổn định trong cấu trúc châu Âu. Thay vào đó, thành phần kết cấu mái gài vào đầu cột chống bằng các mối nối phức tạp có thể chịu nổi tải trọng kéo lớn. Vì thế công trình đứng vững như chiếc bàn có nhiều chân, tính ổn định mong manh của khung lại giúp công trình chịu đựng các trận động đất xảy ra định kỳ.

Tượng phật trong chùa (Ảnh: brian.hoffert)

Trong sơ đồ, công trình gồm một đại sảnh, đại sảnh Hoo-do hay đại sảnh Phụng Hoàng - với các hành lang nâng cao nhô ra hai bên, ở đầu mút uốn cong một đoạn ngắn hướng về phía hồ. Thật dễ hình dung hình con chim xòe cánh, và sự thanh thoát chung của hình dáng và bối cảnh hồ nước tất cả như muốn làm nổi bật liên tưởng này. Hai chim Phụng Hoàng bằng đồng đặt trên nóc giữa (mô phỏng nguyên bản) cũng nhấn mạnh ý tưởng về cái chết và hóa thân trong lời giáo huấn của Phật.

Mục đích của tất cả sự tiêu pha phung phí này là nhằm tạo ra một đại sảnh thờ phụng lộng lẫy trong sảnh có thể đặt một tượng phật lớn, chạm gỗ, do Yorimichi đặt hàng ở điêu khắc gia nổi tiếng Joche. Thường được xem là tuyệt tác nghệ thuật, pho tượng cao gần 3m (10feet).

Kết cấu gỗ thời xưa thường có đặc tính đặc trưng dành cho phần bên ngoài, xuất phát từ kết cấu cơ bản của vật chất hữu cơ. Xét về độ tuổi của công trình, dĩ nhiên có quá nhiều điểm đến mức không thể xem tất cả cấu trúc mang tính độc đáo. Thế nhưng, chùa được bảo tồn nhạy cảm nhất, vì gỗ đã lên nước bóng loáng của thời gian và hiện đang được trùng tu hiệu quả. Ngày ngay, chùa là di sản văn hóa thế giới, một trong số ít công trình xây dựng toàn bằng gỗ được công nhận như thế.

Số liệu thực tế: