Có gì bên trong hang động địa ngục ở Ireland, nơi khai sinh Halloween

Các nhà khảo cổ học đã khám phá một phần hang động Oweynagat, gắn liền với đêm chết chóc và sau này trở thành lễ hội Halloween nổi tiếng.

Giữa cánh đồng một vùng đất ít được biết đến ở Ireland, có một gò đất lớn. Ngày này đây là nơi cho những đàn cừu lang thang gặm cỏ, nhưng trong quá khứ nó từng gắn liền với nhiều sự kiện huyền bí.

Cửa hang động Oweynagat, Ireland được cho là cánh cổng địa ngục dẫn sang thế giới bên kia (Ảnh: Independent)

Những con cừu vào thời điểm đó có thể đã được người dân sinh sống gần hang Oweynagat treo cao, hiến tế cho các linh hồn ma quỷ.

Gò đất này nằm ở Rathcroghan, trung tâm của Vương quốc Connaught cổ đại, thuộc thời kỳ đồ Sắt. Ngày nay, phần lớn khu vực này bị chôn vùi bên dưới vùng đất nông nghiệp của quận Roscommon, Ireland.

Năm 2021, Ireland đã nộp đơn xin công nhận Rathcroghan là Di sản Thế giới. Dù địa điểm này gắn liền với truyền thống lễ hội Halloween, nhưng nó vẫn còn trong danh sách xem xét của UNESCO.

Khởi nguồn từ truyền thuyết

Rathcroghan trải rộng trên vài kilomet vuông đất nông nghiệp trù phú, nó bao gồm 240 địa điểm khảo cổ, có niên đại 5.500 năm như các ụ chôn cất, pháo đài vòng (khu định cư), khu bảo tồn nghi lễ thời đồ sắt và hang Oweynagat, được gọi là cổng địa ngục.

Nhà khảo cổ học Ireland, Daniel Curley cho biết, hơn 2.000 năm trước, khi các cộng đồng Ireland tôn thờ thiên nhiên và đất đai. Chính tại Rathcroghan, lễ hội "Năm mới Samhain" của Ireland ra đời.

Con đường nhỏ dẫn vào hang động, (Ảnh: Independent).

Vào những năm 1800, truyền thống Samhain du nhập vào Hoa Kỳ từ những người nhập cư Ireland, nó nhanh chóng được người dân địa phương đón nhận, họ cùng nhau đổ ra đường gây quá tải, tắc nghẽn mọi con phố. Sau này nó được gọi là lễ hội Halloween.

Phó Giáo sư Dorothy Ann Bray, Đại học McGill (Ireland), giải thích rằng người Ireland thời tiền Thiên chúa giáo chia mỗi năm thành mùa hè và mùa đông.

Trong suốt một năm đó, có bốn lễ hội là Imbolc; Bealtaine, đánh dấu sự kết thúc của mùa đông và bao gồm các phong tục như rửa mặt trong sương, hái những bông hoa nở đầu tiên và nhảy múa quanh một cái cây được trang trí.

Lughnasadh, lễ hội thu hoạch dành riêng cho thần Lugh và do các vị vua Ireland chủ trì và cuối cùng là lễ Samhain (31/10), đánh dấu một năm mục vụ kết thúc và một năm mục vụ khác bắt đầu.

Rathcroghan không phải là một thị trấn, nó là nơi định cư của hoàng gia và là địa điểm quan trọng cho những lễ hội nói trên. Đặc biệt, trong lễ Samhain, địa điểm Rathcroghan chính là nơi tập trung nhiều hoạt động vào ngôi đền trên cao, được bao quanh bởi khu chôn cất của giới thượng lưu Connachta.

Các cộng đồng Connachta thuộc tầng lớp thấp hơn còn lại cư trú trong các trang trại rải rác và chỉ xuống địa điểm này để tổ chức các lễ hội. Trong khuôn khổ sự kiện, họ cùng buôn bán, tiệc tùng, trao đổi quà tặng, chơi trò chơi, sắp xếp hôn nhân và tuyên bố chiến tranh hoặc hòa bình.

Những người tham gia lễ hội cũng có thể đã cúng dường các nghi lễ, có thể hướng tới các linh hồn ở thế giới khác của Ireland. Họ cho rằng, đây là nơi sinh sống của những người bất tử, cũng như vô số quái thú, ác quỷ hay quái vật. Và trong lễ Samhain, một số sinh vật này đã trốn thoát thế giới của nó qua hang Oweynagat.

Ngày nay, lễ hội Halloween còn ảnh hưởng đến cả Việt Nam(Ảnh: Ciputra Hanoi).

Nhà nghiên cứu Mike McCarthyc cho biết: "Samhain diễn ra khi bức tường vô hình giữa thế giới sống và thế giới bên kia biến mất. Một loạt quái thú đáng sợ từ thế giới khác xuất hiện để tàn phá cảnh quan xung quanh, chuẩn bị thức ăn cho mùa đông".

Người dân đã tự bảo vệ khỏi những quái thú này bằng cách đốt lửa, làm nghi lễ trên đỉnh đồi hay cánh đồng. Họ cải trang thành những con ma cà rồng đồng loại để không bị ác quỷ kéo vào thế giới bên kia qua hang động.

Quốc gia Ireland có rất nhiều di tích lịch sử đến nỗi nhiều di tích hoàn toàn không được chú ý. Một số ẩn dưới lòng đất, bị bỏ hoang từ nhiều thế kỷ trước và sau đó, chúng dần bị thiên nhiên tiêu hủy. Nó bao gồm cả Rathcroghan, nơi mà một số chuyên gia cho rằng có thể là khu phức hợp hoàng gia chưa được khai quật lớn nhất châu Âu.

Rathcroghan chưa bao giờ được khai quật mà theo các nhà khoa học, sự tồn tại của nó còn có trước lịch sử thành văn của Ireland. Họ đã khám phá câu chuyện về địa điểm này bằng cách sử dụng các công nghệ hiện đại để soi chiếu và phân tích các hiện vật được tìm thấy ở vùng lân cận.

Vương quốc Connaught cổ đại dưới sự tái hiện của các nhà khảo cổ học (Ảnh: National Geographic).

Trong khi người Ireland trong nhiều thế kỷ biết địa điểm này là quê hương của Rathcroghan, thì phải đến những năm 1990, một nhóm các nhà nghiên cứu Ireland mới sử dụng công nghệ viễn thám để tiết lộ bí mật khảo cổ học bên dưới lòng đất.

Curley cho biết: "Việc khai quật có mục tiêu có thể sẽ sớm được thực hiện, điều này sẽ trả lời các câu hỏi nghiên cứu của chúng tôi".

Một địa điểm vẫn ít được quan tâm

Bất chấp tầm quan trọng của nó, Rathcroghan là một trong những điểm thu hút ít người lui tới ở Ireland, chỉ 22.000 du khách mỗi năm so với hơn một triệu người ghé thăm Vách đá Moher, dù Rathcroghan được coi là nơi khai sinh của Halloween.

Tuy nhiên, danh tiếng của Rathcroghan sẽ tăng cao, nếu Ireland thành công trong nỗ lực đưa nơi đây thành Di sản Thế giới của UNESCO. Chính phủ đã đưa khu vực này vào danh sách "Các địa điểm Hoàng gia Ireland".

Theo các chuyên gia, khả năng quảng bá du lịch Rathcroghan toàn cầu nhờ UNESCO có thể sẽ thu hút nhiều du khách hơn đến đây. Nhưng có vẻ như viên ngọc lịch sử này sẽ không được đóng gói lại thành một điểm thu hút khách du lịch Halloween lộng lẫy.

Nhà nghiên cứu Curley cho biết: "Nếu Rathcroghan được UNESCO công nhận, nó sẽ thu hút nhiều khách du lịch hơn, điều này giúp quốc gia có thể kinh phí để bảo tồn. Nhưng chúng tôi muốn nơi đây trở thành một khu du lịch bền vững, nhiều giá trị chứ không đơn thuần chỉ dựa vào cơn sốt du lịch gắn liền với Halloween".

Cập nhật: 31/10/2023 Dân Trí