Điều trị hỗ trợ HIV bằng y học cổ truyền

Các triệu chứng của bệnh AIDS rất giống với dấu hiệu bị hư lao trong y học cổ truyền. Từ thực tế này, Bệnh viện Y học cổ truyền trung ương đang nghiên cứu thử nghiệm giai đoạn 2 một số bài thuốc Đông y điều trị hỗ trợ HIV/AIDS.

Bệnh nhân AIDS giai đoạn cuối đang tham gia lao động tại khu trọng điểm Bệnh viện nhân ái

Theo bác sĩ Chu Quốc Trường, Bệnh viện Y học dân tộc cổ truyền Trung ương, hư lao trong Đông y là tình trạng suy giảm miễn dịch, giảm sức đề kháng, làm suy nhược cơ thể do những nguyên nhân đặc hiệu. Căn cứ vào từng giai đoạn bệnh mà bác sĩ có một bài thuốc tương ứng để hỗ trợ cơ thể chống lại bệnh. Và cách điều trị hỗ trợ cho bệnh nhân AIDS cũng vậy.

Giai đoạn đầu, tà khí mới xâm phạm vào cơ thể, chính khí vẫn còn chiếm ưu thế. Nguyên tắc điều trị cần thiết lúc này là đẩy tà khí ra ngoài. Bài thuốc được dùng có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, bao gồm: kim ngân, hoàng cầm, bồ công anh, ngư tinh thảo, xuyên tâm liên kết hợp nhằm dưỡng âm, nhuận táo, ích khí. Đối với bệnh nhân AIDS, bài thuốc này có tác dụng ngăn chặn sự lan rộng của virus trong cơ thể, giúp kéo dài thời gian khỏe mạnh.

Khi bệnh bước vào giai đoạn hai, tà khí đã chiếm thế thượng phong, còn chính khí đã hư suy trong cơ thể. Lúc này, quan điểm của Đông y là phù chính, tức ra sức nâng cao sức đề kháng của cơ thể; và khu tà, tức hạn chế, ngăn chặn sự xâm lấn của mầm bệnh. Bài thuốc này gồm các vị sau: hoàng kỳ, đảng sâm, hoài sơn, kỷ tử, bạch truật, ý dĩ. Thuốc giúp bệnh nhân làm chậm khả năng tàn phá cơ thể của virus HIV.

Khi khí huyết và âm dương bị tổn thương nặng nề thì bệnh đã vào giai đoạn cuối. Phải dùng phương thuốc ôn dương ích âm bao gồm: thổ ty tử, ngũ vị sơn thù, thục địa, đỗ trọng, dân dương hoắc để giúp bệnh nhân vượt qua sự hành hạ, đau đớn và kéo dài sự sống. Bệnh nhân HIV thường bị ứ huyết nên Đông y còn dùng đan sâm, đương quy, khương hoàng, xích thược, tô mộc để máu được lưu thông tốt hơn.

Theo bác sĩ Trường, mặc dù các bài thuốc chỉ mới ở giai đoạn 2 của quá trình nghiên cứu nhưng chúng có triển vọng rất tốt. Chúng đang được điều trị thử nghiệm trên 38 bệnh nhân AIDS tại khoa Nhiễm của Bệnh viện Đống Đa Hà Nội. Kết quả cho thấy thuốc giúp nâng cao sức đề kháng, tăng cường khả năng miễn dịch cho cơ thể, bằng chứng là chỉ số miễn dịch TCD4, TCD8 đều tăng lên. Các dấu hiệu của bệnh như: gầy sút, chán ăn, mụn nhọt lỡ loét... đều cải thiện so với người không được điều trị. Sắp tới, các bài thuốc trên sẽ được đưa vào thử nghiệm điều trị cho bệnh nhân AIDS tại bệnh viện Bệnh nhiệt đới TP HCM.

Áp dụng y học cổ truyền là một xu hướng mới đầy triển vọng trong điều trị hỗ trợ bệnh AIDS. Nhiều nơi trên thế giới cũng đã nghiên cứu, thử nghiệm theo cách này và kết quả cũng rất khả quan. Chẳng hạn, học viện Trung y Giang Tô, Hong Kong đã tìm ra trên 32 loài thảo dược có tác dụng ức chế HIV. Tanzania đã dùng nước sắc của đơn thuốc có nhiều vị ( ESL) điều trị cho 256 ca HIV/AIDS liên tục trong 8 năm. Kết quả là gần 90% bệnh nhân được cải thiện các triệu chứng lâm sàng, chất lượng cuộc sống được nâng lên. Tại Trung Quốc, chế phẩm chiết xuất từ cam thảo được áp dụng cho 60 bệnh nhân AIDS giai đoạn cuối có hệ số miễn dịch TCD4 rất thấp. Sau 150 ngày điều trị, khả năng miễn dịch tăng hơn 60%, bác sĩ Trường cho biết thêm.

Tuy nhiên, để được Bộ Y tế công nhận và cho phép sử dụng vào điều trị hỗ trợ bệnh AIDS một cách rộng rãi, các bài thuốc trên còn phải trải qua nhiều giai đoạn nghiên cứu nữa.

Mỹ Lan