Điều trị thử nghiệm thành công bệnh tiểu đường

1.564

Các nhà khoa học Pháp và Đức đã điều trị thành công bệnh tiểu đường loại 1 ở chuột bằng một loại vắc-xin được sản xuất từ thành phần sinh học trong chính cơ thể của chúng. Thành công này mở ra cơ hội sử dụng liệu pháp miễn dịch để điều trị các bệnh tự miễn ở con người.

Vắc xin này bao gồm những cấu trúc kháng nguyên của tuyến tụy của chuột đã được biến đổi. Đó cũng chính là những cấu trúc mà hệ miễn dịch của chuột đã tấn công một cách sai lầm trong trường hợp chuột bị bệnh tiểu đường loại 1, một căn bệnh phát sinh từ sự rối loạn tự miễn (autoimmune disorder) – tức bệnh tự miễn.

Các nhà khoa học Pháp và Đức đã điều trị thành công bệnh tiểu đường loại 1 cho chuột bằng vắc-xin có chứa kháng nguyên tuyến tụy của chúng. (Ảnh: Petwebsite)

Bệnh tự miễn xảy ra khi hệ miễn dịch không còn khả năng phân biệt cấu trúc nào “của ta” (tức thuộc về cơ thể) và cấu trúc nào “không phải của ta” (tức những tác nhân từ bên ngoài xâm nhập vào cơ thể) như trong bệnh tiểu đường loại 1.

Khi xảy ra sự rối loạn miễn dịch nghiêm trọng này, hệ miễn dịch, thay vì bảo vệ, lại để cho các kháng thể tấn công chính các thành phần của cơ thể. Cụ thể là những tế bào lympho T của hệ miễn dịch sẽ phá hủy những tế bào tụy tạng, cơ quan sản xuất ra insulin, một chất nội tiết thiết yếu để kiểm soát lượng đường trong cơ thể.

Kết quả nghiên cứu cho thấy kháng nguyên đã được biến đổi của chuột có tác dụng giúp chúng chống lại bệnh tự miễn. Khi chuột được tiêm vắc-xin này, hệ miễn dịch của chúng sẽ không tấn công chính cơ thể của chúng nữa, giúp khôi phục chức năng bình thường của hệ miễn dịch.

Dù chưa biết rõ về nguyên nhân và cách thức hoạt động của cơ chế tác động này, nhóm nghiên cứu đã chứng minh được rằng tác dụng bảo vệ của vắc-xin nói trên xuất phát từ việc kích hoạt thành công những tế bào áp chế (suppressor cells) của hệ miễn dịch.

Những tế bào áp chế này chỉ ngăn cản hoạt động của những tế bào T nào đang tấn công những bộ phận của cơ thể, chứ không hề ảnh hưởng đến những tế bào T đang chống lại những tác nhân bên ngoài xâm nhập vào cơ thể, như vi rút hay vi khuẩn. Nhờ đó, hệ miễn dịch khôi phục được khả năng nhận biết các cấu trúc sinh học của cơ thể và dung nạp những cấu trúc đó chứ không tấn công.

Tuyến tụy của con người. (Ảnh: Graphicpulse.com)

Tiến sĩ Rötzschke giải thích: “Đó là lý do vì sao những tế bào áp chế đã trở thành một trong những trọng tâm trong nghiên cứu miễn dịch học. Việc trấn áp những phản ứng miễn dịch bất lợi bằng cách tiêm vắc-xin có chứa những kháng nguyên của chính cơ thể người bệnh sẽ mở ra một hướng đi mới và cơ bản trong điều trị bệnh tự miễn”.

Với sự thành công này, các chuyên gia cho biết, về nguyên tắc, họ có thể điều trị bệnh tự miễn bằng cách kích thích “sự dung nạp tích cực” của hệ miễn dịch. Theo nhóm nghiên cứu, việc tạo ra hiệu ứng miễn dịch bằng kháng nguyên của chính cơ thể chuột sẽ mở ra một phương thức mới cho việc điều trị tất cả các bệnh tự miễn.

Các nhà miễn dịch học tin rằng có thể sử dụng liệu pháp này để điều trị không chỉ bệnh tiểu đường loại 1 mà còn nhiều bệnh tự miễn khác.

Nghiên cứu này được thực hiện bởi tiến sĩ Roland S. Liblau thuộc Bệnh viện Đại học Purpan ở Toulouse (Pháp), và các tiến sĩ Kirsten Falk và Olaf Rötzschke của Trung tâm Y học phân tử Max Delbrück ở Berlin-Buch (Đức).

Kết quả nghiên cứu vừa được công bố trên ấn bản điện tử của tạp chí American Proceedings of the National Academy of Sciences (Mỹ).

Bệnh tiểu đường loại 1 xảy ra khi tuyến tụy không có khả năng sản xuất insulin, chất nội tiết cần thiết cho việc đường glucose từ máu vào trong tế bào.

Bệnh này xuất phát từ tình trạng rối loạn tự miễn, trong đó cơ thể điều khiển các kháng thể tấn công các tế bào sản xuất insulin trong tuyến tụy. Nguyên nhân của sự rối loạn này rất phức tạp và chưa được biết rõ, nhưng có thể liên quan đến các yếu tố như: di truyền, vi-rút, chế độ ăn uống, chất hóa học và môi trường.

Bệnh này từng được gọi là bệnh tiểu đường trẻ em, vì bệnh thường được phát hiện từ tuổi thiếu niên hoăc tiền thanh niên. Bệnh nhân tiểu đường loại 1 phải được cung cấp insulin bằng cách tiêm, bơm hoặc các cách khác suốt đời kể từ khi phát bệnh. Bệnh nhân cũng có thể được điều trị bằng cách ghép tụy tạng hoặc tế bào beta.

-Miễn dịch là tập hợp tất cả các cơ chế sinh học giúp cho một cơ thể đa bào giữ được sự liên kết giữa các tế bào và các mô, đảm bảo sự toàn vẹn của cơ thể bằng cách loại bỏ những thành phần bị hư hỏng cũng như các chất và sinh vật xâm hại.

Chức năng bảo vệ cơ thể bao gồm hai loại cơ chế miễn dịch, lần lượt xuất hiện trong quá trình tiến hóa của các loài và liên hệ chặt chẽ với nhau ở các động vật bậc cao, bao gồm: miễn dịch tự nhiên (hay miễn dịch không đặc hiệu), có khả năng đáp ứng tức thì; và miễn dịch thu được (miễn dịch đặc hiệu), có khả năng đáp ứng sau vài ngày, với đặc điểm là khả năng "ghi nhớ".

Ở cấp độ phân tử, cả hai cơ chế đều có khả năng phân biệt ("nhận diện") các thành phần của cơ thể, tức cái "của ta" với tất cả những phân tử khác gọi chung là cái "không phải của ta".