Ghế các Pharaoh ngồi bị đánh cắp bản quyền

Gần 3.500 năm trước, loại ghế gập mà Pharaoh ở Ai Cập thường ngồi lại trở thành vật không thể thiếu ở nhiều nơi của Bắc Âu. Giờ đây, các học giả cho rằng đây có thể là vụ gián điệp công nghiệp thời cổ.

Khi Tutankhamen qua đời, mộ của ông được chất nhiều vật quý, trong đó có hai chiếc ghế gập, một chiếc làm từ gỗ mun dát ngà voi. Loại ghế tinh xảo đó được sử dụng ở Ai Cập cách đây hơn 4.000 năm. Thiết kế đơn giản bất ngờ gồm hai khung gỗ di động nối lại với nhau bởi các chốt an toàn và một miếng da động vật căng bên trên.

Điều này không có gì đáng ngạc nhiên, vì vào thời đó, người Ai Cập rất quen với loại ghế ngồi vô cùng thoải mái đó. Tuy nhiên, điều đáng ngạc nhiên là những tù trưởng cộc cằn thô lỗ ở Bắc Âu cũng dùng loại ghế đó. Cho tới nay người ta đã tìm ra 20 chiếc ghế ngồi tương tự ở vùng Bắc Âu, hầu hết ở là vùng phía bắc của sông Elbe thuộc Đức. Phần lớn những chiếc ghế được tìm thấy đã bị mục nát, chỉ còn lại đinh tán và chốt bằng đồng hoặc vàng.

Chiếc ghế từ thời đồ đồng đang được lưu trữ trong bảo tàng ở Đức. 

Chiếc ghế nguyên vẹn duy nhất được tìm thấy năm 1891 ở Đồi Vàng, gần bán đảo Jutland, một phần của Đan Mạch ngày nay. Chiếc ghế có từ năm 1389 tr.CN làm từ gỗ tần bì, phủ da rái cá được tìm thấy trong một quan tài làm từ thân cây.

Nhưng loại ghế gập rõ ràng là có nguồn gốc từ phương Đông. Hình vẽ cổ nhất về loại gỗ này được tìm thấy trên con dấu 4.500 tuổi của vùng Lưỡng Hà. Người Ai Cập cũng đã quen dùng loại ghế này vào thời kỳ trước đó.

Việc sử dụng thiết kế ghế như vậy ở tận Bắc Âu khiến các học giả cho rằng người Bắc Âu đã tự nghĩ ra cấu trúc đó một cách độc lập và song song với người Ai Cập. Nhưng quan điểm đó giờ bị bác bỏ, vì thiết kế và kích thước của những chiếc ghế quá giống nhau. Giờ đây, các học giả cho rằng người Bắc Âu đã đánh cắp thiết kế này. Có lẽ người Ai Cập và người Bắc Âu đã có mối liên hệ với nhau từ cách đây 3.400 năm.

Có lẽ một mạng lưới thương mại đã được hình thành trong thời đại đồ đồng, vào lúc đó, những mặt hàng xa xỉ được trao đổi giữa hai khu vực nhờ những người đi bộ.

Loại ghế gập vì thế đã được truyền từ bộ tộc này sang bộ tộc khác, vùng này sang vùng khác. Tuy nhiên, điều lạ là ghế gập chỉ được dùng ở Ai Cập và Bắc Âu mà không được sử dụng ở vùng nối giữa hai khu vực. Vì thế, có giả thuyết cho rằng các lái buôn phương Bắc đã có cuộc hành trình dài từ biển Baltic tới Ai Cập, họ đánh cắp thiết kế này rồi mang về phương Bắc.

Các học giả cũng xác định được thời gian chuyển giao kiến thức thời đó. Ai Cập trở thành một cường quốc dưới thời Thumose III (1479-1426 tr.CN), với lực lượng quân đội tiến sát biên giới Thổ Nhĩ Kỳ ngày nay. Thay đổi này kéo theo luồng chảy của hàng hóa.

Lúc này, có thể một sứ giả ở Biển Bắc đã tới Ai Cập và vẽ lại mẫu thiết kế ghế gập vào giấy cói. Các thợ thủ công phương Bắc đã copy chính xác từng chi tiết của thiết kế đẹp đẽ. Họ thường sử dụng gỗ sồi hoặc gỗ tần bì để làm khung. Một chiếc ghế cực kỳ tinh xảo được tìm thấy ở vùng phía bắc nước Đức được trang trí cực kỳ cẩn thận, với các núm tua kim loại trang trí và được phủ bằng da đanh.