Kazakhstan Talgat Musabayev (Ảnh: Spacefacts)
Nhà du hành vũ trụ đầu tiên của loài người là Yuri Gagarin - phi công vũ trụ của Liên Xô cũ - với thành tích: Tháng 4-1961 bay trên quỹ đạo vòng quanh trái đất 108 phút trong con tàu vũ trụ Vostok 1.
Năm 1968, Gagarin đã hy sinh trong một chuyến bay thử nghiệm máy bay mới. Hơn 30 năm sau, nhà du hành vũ trụ người Kazakhstan Talgat Musabayev là người đầu tiên bước ra khoảng không vũ trụ trong chuyến du hành vũ trụ kéo dài 207 ngày trên trạm vũ trụ Hòa Bình MIR năm 1998. May mắn hơn Gagarin, ông thoát chết 2 lần khi đi bộ trong vũ trụ. Năm nay ông Musabayev đã 55 tuổi, là Thiếu tướng Tổng Giám đốc căn cứ tên lửa vũ trụ Bayterek của Nga tại Kazakhstan.
Trong sự nghiệp du hành vũ trụ, tướng Musabayev đã có 3 chuyến bay lên vũ trụ, trong đó có chuyến thứ hai, ông chỉ huy đội bay quốc tế 6 người gồm các quốc tịch: Nga, Kazakhstan, Mỹ và Pháp trên trạm Hòa Bình. Hồi đó, trạm vũ trụ Hòa Bình trong 7 năm hoạt động đã nhiều lần để xảy ra sự cố kỹ thuật như hỏng hệ thống máy tính, thiết bị vận hành trục trặc. Cuối cùng, trạm Hòa Bình được điều khiển cho rơi xuống Thái Bình Dương năm 2001, sau 15 năm bay trên quỹ đạo.
Có một lần trạm kiểm soát từ mặt đất ở Moscow phạm một sai lầm nghiêm trọng làm cho trạm Hòa Bình mất điện, bay lơ lửng tự do trong không trung. Đây là sự cố nghiêm trọng đầu tiên trong lịch sử du hành vũ trụ của Liên Xô và Nga. Tướng Musabayev kể: “Hôm đó toàn bộ hệ thống trên trạm Hòa Bình ngừng hoạt động. Chúng tôi không có hệ thống trợ giúp sự sống, không có dưỡng khí, không nước, không có thiết bị lọc dioxide cacbon. Chúng tôi phải dựa vào lượng oxy tỏa trong trạm vũ trụ. Không điện, không ánh sáng. Màn tối đen là tuyệt đối. Tất cả là sự tĩnh lặng và sợ hãi”. Bảy ngày sau mới phát hiện sai lầm, sửa sai kịp thời.
Nhưng cái chết trong gang tấc đối với Musabayev đã xảy ra trong một lần ông rời trạm bước ra không gian vũ trụ trong 5 lần mạo hiểm suốt chuyến bay. Khi ông bước ra không trung, một đầu dây nối ông với con tàu bị tuột và “tôi bay lơ lửng trong không gian, mỗi giây lại xa thêm trạm Hòa Bình. Chẳng thể làm gì để tự cứu mình. Thật khủng khiếp”. Rồi có một sức mạnh vô hình nào đó đã níu kéo ông và đẩy ông vào trạm. Bây giờ kể lại ông vẫn còn bàng hoàng: “Tôi lập tức dùng cả 2 tay bám chặt vào trạm. Nếu không đội mũ bảo hiểm, chắc tôi cũng cắn răng vào trạm”. Trả lời câu hỏi: “Sức mạnh thần bí nào kéo ông trở về trạm?”, tướng Musabayev cười, nói vui: “Chắc là Chúa trời đã cứu tôi. Vì chúng tôi bay trên quỹ đạo vì mục đích hòa bình nên thượng đế đã ra tay cứu giúp”.
Đỗ Chuyên