Khi nước thải trở thành nguồn sống

Vốn là một vùng châu thổ khô hạn, La Ciénega de Santa (Mexico) giờ đây đã "thay da đổi thịt" trở thành một vùng đất ngập nước có một hệ động thực vật phong phú. Màu tươi xanh vắng bóng từ lâu nay đã trở về bao phủ lấy mảnh đất nhờ một nhà máy xử lý nước thải được người dân gán cho danh hiệu “quyền năng tái sinh thần kỳ”.

Nằm cách thành phố biên giới Mexicali 26km về phía đông nam, nhà máy xử lý nước thải Las Arentas giống như bao nhà máy xử lý nước thải khác của thành phố. Nó cũng có một hệ thống đường ống lớn chôn ngầm dưới lòng đất mỗi ngày vận chuyển gần 20 triệu gallon (hơn 75 triệu lít) nước thải của Mexicali. Nước thải sẽ được qua các bước xử lý thông thường như vật lý, sinh lý và xử lý chlorine để loại bỏ vi khuẩn và các tác nhân gây hại khác.

Một chú chim sâm cầm Mỹ đang lội nước.

Theo thiết kế ban đầu, nhà máy này sẽ chuyển nước thải đã qua xử lý vào một con mương phục vụ cho nông nghiệp. Nước sẽ theo con mương này đổ vào sông Hardy và hòa vào sông Colorado trước khi đổ ra biển. Tuy nhiên, sau khi bắt đầu hoạt động vào năm 2007, nhà máy này không những không đáp ứng được tiêu chuẩn cơ bản của việc lọc nước thải mà còn đổ trực tiếp nước thải chưa qua xử lý ra sông Hardy, gây ra tình trạng ô nhiễm môi trường trầm trọng. Đã một thời, dòng nước thải gây ô nhiễm, bốc mùi nồng nặc này hoành hành trên một chặng đường dài, vượt qua 24km từ Las Arentas đổ lên phía bắc xuyên qua biên giới, tiếp tục chạy qua 97km của thung lũng Hoàng đế (Mỹ) trước khi đổ vào biển Salton.

Tình trạng trở nên trầm trọng đến mức một năm sau đó Ủy ban dịch vụ công cộng của Mexicali phải vào cuộc. Hai nhóm hoạt động bảo vệ môi trường: Pronatura Noreeste của Mexico và Viện Sonoran của Mỹ cùng chung tay nghiên cứu để giải quyết vấn đề ô nhiễm, đồng thời bảo tồn được môi trường sống ở khu vực châu thổ. Giải pháp mà hai nhóm này cùng phối hợp với Ủy ban đưa ra là xây dựng một vùng đất ngập nước rộng 100 ha. Như những vùng đất ngập nước tự nhiên, vùng đất ngập nước mới này giúp loại bỏ các tác nhân gây ô nhiễm, guột sạch dòng nước đã qua xử lý một lần nữa trước khi cho phép nó chảy ra sông hoặc đến tay của người nông dân phục vụ hoạt động sản xuất nông nghiệp.

Không chỉ dừng lại ở khả năng lọc và làm sạch nước thải, vùng đất ngập nước này còn tạo ra chỗ cư trú cho nhiều loài chim bản địa và di cư, làm hồi sinh môi trường sống vốn đang bị thu hẹp đến mức gần như biến mất, hậu quả của việc xây đập và làm thay đổi dòng chảy của con sông Colorado.

Nhà máy lọc nước thải Las Arenitas

Bên cạnh đó, nước thải đã qua xử lý làm tăng gần gấp đôi lưu lượng của con sông Hardy, qua đó tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế thủy sản. Người dân Mexico không phải là những người duy nhất được hưởng lợi từ dòng nước này. Những cư dân ở phía bắc của đường biên giới cũng chứng kiến sự lột xác của con sông Mới, vốn bị ô nhiễm trong nhiều năm qua giờ đã trong xanh hơn trước.

Với những lợi ích to lớn mà nó mang lại, nhà máy Las Arenitas đang được lên kế hoạch để tăng gấp đôi công suất xử lý trong vòng 7 năm tới. Việc tạo ra thêm nhiều vùng hồ nhân tạo mới trên địa bàn đồng nghĩa với việc tăng thêm lượng nước quý giá cung cấp cho dòng sông Hardy.

Ông Javier Orduno Valdez, giám đốc của Ủy ban dịch vụ công cộng quốc gia ở Mexicali, cho hay nhà máy Las Arenitas đã tạo ra tiền đề cho một tương lai phát triển du lịch, giải trí và kinh tế trong khu vực. Ông đang ấp ủ kế hoạch xây dựng một công viên tự nhiên với những con đường chạy xung quanh hồ nước cũng như tổ chức các cuộc triển lãm để giải thích tầm quan trọng của những vùng đất ngập nước với con sông Hardy và vùng châu thổ.

Ông Javier nói: “Với loại nước này, chúng ta tạo ra cuộc sống cho cả khu vực. Việc chúng ta đang làm giờ đây không phải là để cho chúng ta, mà là cho những thế hệ tương lai. Đó mới là điều quan trọng nhất”.