Kiểm soát khí thải xe cơ giới: Chưa cứu được môi trường

Từ 1.7, xe ôtô lưu hành tại 5 đô thị lớn là Hà Nội, TPHCM, Đà Nẵng, Cần Thơ và Hải Phòng sẽ phải tuân thủ tiêu chuẩn khí thải mới. Động thái này nằm trong lộ trình giảm thiểu khí thải xe cơ giới để bảo vệ môi trường. Thế nhưng, với 16 triệu xe gắn máy (chiếm 96% đầu phương tiện cơ giới cả nước), hàng ngày cũng xả ra một lượng khí thải không kém gì lượng khí thải xả ra từ 600.000 ôtô đang lưu hành, thì lại vẫn nằm ngoài tầm kiểm soát...

Lượng khí thải xả vào môi trường từ 16 triệu xe gắn máy, hiện vẫn nằm ngoài tầm kiểm soát.

Từ 1.7.2006, xe ôtô mang biển kiểm soát của 5 thành phố Hà Nội, TP.Hồ Chí Minh, Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ phải đạt tiêu chuẩn khí thải mức 1.

Với động cơ xăng, giới hạn tối đa cho phép của khí thải là không quá 4,5 CO, không quá 1.200 ppm với động cơ 4 kỳ, 7.800 ppm với động cơ 2 kỳ và 3.300 ppm với động cơ có kết cấu đặc biệt. Với động cơ diesel, giới hạn là không quá 72% HSU.

Xe không đạt chuẩn này sẽ không được các trạm đăng kiểm cấp giấy chứng nhận an toàn kỹ thuật môi trường. Xe ôtô của các địa phương còn lại phải áp dụng tiêu chuẩn này vào 1.7.2008.

Việc áp dụng tiêu chuẩn khí xả mới với xe ôtô đang lưu hành sẽ giảm thiểu khí thải độc hại ra môi trường. Song vẫn còn nhiều bất cập.

Môi trường sạch hơn

Từ 1.7 áp dụng tiêu chuẩn khí thải mới, mặc dù mức tăng không đáng kể (nồng độ CO từ 6 lên 4,5) và còn xa mới đến tiêu chuẩn của các nước tiên tiến nhưng cũng đã có 7-8% ôtô rớt đăng kiểm vì khói. Ngay những chiếc xe đắt tiền, còn mới và cả các xe do người nước ngoài đang sinh sống tại VN sử dụng cũng bị rớt đăng kiểm vì không đạt tiêu chuẩn khí thải mới.

Có thể nói với mức tiêu chuẩn khí thải cao hơn, hàng rào kiểm soát nghiêm thì rõ ràng môi trường sẽ sạch hơn. Việc nâng dần tiêu chuẩn khí thải cũng là một hướng đi đúng nhằm bảo vệ môi trường đô thị.

Theo tốc độ phát triển kinh tế hiện nay, ôtô sẽ ngày càng nhiều hơn, nhất là ở các đô thị lớn. Việc tạo nền nếp quản lý khí thải, ngăn chặn ô nhiễm môi trường đang được thực hiện theo lộ trình và bước đầu có hiệu quả tốt.

Năm 2004 và 2005, nhiều xe quá niên hạn sử dụng đã được loại bỏ, bớt đi một lượng lớn khí thải độc hại cho môi trường và cũng là một bước đệm cho việc áp dụng tiêu chuẩn khí thải cao hơn tại các đô thị loại 1, tiến tới áp dụng trong toàn quốc.

Những bất cập...

Khói xả đen sì của xe máy cũ nát (Ảnh: cepolina)

Tuy nhiên, nhiều chủ xe tại 5 đô thị nói trên đã cho là không công bằng khi mà lưu hành trong 5 đô thị này thường xuyên có một số lượng không nhỏ xe các thành phố và tỉnh chưa phải thực hiện tiêu chuẩn khí thải mới. Các xe này hoàn toàn có quyền xả khí theo tiêu chuẩn cũ mà không bị rớt đăng kiểm.

Sẽ xảy ra tình trạng các xe đăng ký tại 5 đô thị lớn nhưng lại về các trạm đăng kiểm tỉnh khác đăng kiểm để né tiêu chuẩn khí thải cao. Lo ngại này đã được Cục ĐKVN lường trước và yêu cầu các trạm đăng kiểm phải kiểm tra địa bàn đăng ký xe và kiểm định xe đúng tiêu chuẩn khí thải theo địa bàn mới được cấp chứng chỉ. Nếu phát hiện gian lận, cục sẽ xử lý nghiêm.

Một vấn đề lớn được đặt ra ở đây là không chỉ có ôtô xả khí thải ra môi trường mà cả xe máy. Hiện cả nước có đến 16 triệu xe máy (chiếm tới 96% số đầu phương tiện cơ giới đang lưu hành), trong khi chỉ có khoảng 600.000 ôtô.

Nếu tính bình quân một ôtô có dung tích xilanh là 2.5 lít, và một xe máy là 0,1 lít thì 25 xe máy sẽ tương đương một ôtô. Như vậy 16 triệu xe máy cũng sẽ xả ra một lượng khí thải bằng khoảng 640.000 ôtô. Chưa kể trong đô thị, xe máy sẽ có thời gian lăn bánh nhiều hơn vì là phương tiện cơ động của người dân.

Hình ảnh các xe máy cũ nát, xả khói đen sì, mù mịt không phải là cảnh khó gặp tại các đô thị hiện nay. Trong khi đó, lượng khí thải này chưa hề được kiểm soát và cũng không có lộ trình loại bỏ xe cũ.

Hơn nữa, lượng xe máy cũng không ngừng tăng trong khi chất lượng thì ngày càng hạ. Xe máy Trung Quốc với giá chỉ vài triệu đồng, động cơ không đủ độ kín và bền sẽ là nguồn ô nhiễm tiềm tàng trong thời gian tới.

Có lẽ đã đến lúc các nhà quản lý cần tìm biện pháp kiểm soát phù hợp để giảm thiểu khí thải độc hại từ xe máy, bảo vệ môi trường một cách triệt để.