Năm gương mặt khoa học nổi bật năm 2015

5 nhà khoa học được bình chọn là những gương mặt nổi bật của năm 2015 bởi những thành quả tuyệt vời trong các lĩnh vực khoa học với hy vọng cải thiện cuộc sống nhân loại tốt đẹp hơn.

1. Alain Carpentier: Mơ ước ghép tim nhân tạo

Năm 2015 đã mang đến nhiều hy vọng cho các bệnh nhân bị chứng suy tim. Với thành công của ca phẫu thuật ghép tim nhân tạo thứ ba, tên tuổi của ông Alain Carpentier, chuyên gia phẫu thuật và về tim mạch lan rộng trên giới truyền thông. Liệu có thể nào kéo dài sự sống của những người bị suy tim với một bộ phận giả, có hình dạng và vận hành như là một quả tim thật hay không? Đó chính là mơ ước của Giáo sư Alain Carpentier được ấp ủ từ 25 năm qua. Nhưng mơ ước này của ông còn phải vượt qua nhiều thách thức.

Chuyên gia phẫu thuật tim mạch Alain Carpentier.

Một dự án táo bạo. Ngay khi khởi nghiệp, giáo sư Alain Carpentier đã có hứng thú với các bộ phận tim mạch sinh học nhân tạo, từ các van máu cho đến các động mạch được chế từ các mô động vật. Nhưng mơ ước lớn nhất và đầy tham vọng nhất vẫn là tim nhân tạo. Cùng với tập đoàn Carmat, giáo sư Alain Carpentier thành công cuộc đánh cược của mình: mang lại cuộc sống cho những người bị suy tim.

Trong vài tháng tới đây, ca ghép tim thứ tư sẽ diễn ra trước khi tiến hành các cuộc thử nghiệm trên quy mô rộng. Đối với tập đoàn Carmat, lĩnh vực ghép tim nhân tạo sẽ là một thị trường tiềm tàng rất lớn. Hiện tập đoàn này cũng đã được niêm yết lên sàn chứng khoán. Theo ước tính của Carmat, tại Châu Âu và Hoa Kỳ, hiện có hơn 20 triệu người mắc chứng suy tim. Dự tính khi đưa vào thị trường, một quả tim nhân tạo sẽ có giá khoảng 150.000 euro.

Nay tuy đã 82 tuổi, và bất chấp ba ca tử vong, nhưng vị bác sĩ tim mạch Alain Carpentier vẫn không muốn xem xét lại tính khả thi của dự án này.

2. Emmanuelle Charpentier: Giấc mơ trị liệu bằng gene

Trong số 100 nhân vật tiêu biểu trên thế giới năm 2015, được tạp chí Time của Mỹ bình chọn, nhà nghiên cứu khoa học Emmanuelle Charpentier là người phụ nữ Pháp duy nhất xuất hiện trong danh sách các "Chiếc chìa khóa thành công".

Nhà nghiên cứu sinh học và di truyền Emmanuelle Charpentier.

Cô chính là người khám phá ra kỹ thuật CRISPR-CAS9 cho phép chỉnh sửa các gene, mở ra một triển vọng chữa trị chứng bệnh di truyền cho đến giờ ngành y khoa vẫn bó tay. CRISPR-CAS9 có thể được xem như một lưỡi dao bỏ túi kiểu Thụy Sĩ, cho phép bóc tách và trung lập một gene mang mầm bệnh di truyền. Nhờ vào kỹ thuật này, các nhà khoa học giờ đây không những hiểu rõ hơn chức năng của từng gene, mà còn có thể chỉnh sửa các khiếm khuyết trong các ca bệnh về di truyền hiểm nghèo và cả với một số ca ung thư.

Dĩ nhiên, khám phá này, một mặt, mở ra những hướng điều trị mới, nhưng, mặt khác, cũng gây ra quan ngại về việc sẽ có những hành động "thao túng" gene dễ dàng hơn. Do vậy, Tổ chức quốc tế Unesco trong năm qua đã yêu cầu thêm thời gian để thẩm định tầm mức của khám phá trên.

Kỹ thuật CRISPR-CAS9 của Emmanuelle Charpentier năm nay lần thứ hai vẫn được tạp chí La Recherche xếp hạng hai trong số 10 sự kiện khoa học tiêu biểu trong năm 2015. Emmanuelle Charpentier giờ đang là lãnh đạo một trung tâm nghiên cứu tại Đức và trở thành người được các labo săn lùng nhiều nhất và chấp nhận chi trả với mức cao nhất.

3. Paul Duan: Công nghệ tin học vì lợi ích con người

Tuy chỉ mới 22 tuổi, nhưng Paul Duan đã tạo dựng được một vị thế trong Silicon Valley, khi thành lập cho mình một doanh nghiệp riêng, Bayes Impact. Trọng tâm hoạt động chủ yếu tập trung sáng chế những phần mềm để cải thiện các dịch vụ bệnh viện công hoặc làm công cụ chống thất nghiệp. Paul Duan hiện được cho là gương mặt mới nhiều triển vọng tại khu công nghệ cao Silicon Valley nước Mỹ.

Paul Duan.

Là những đứa con thuộc thời đại kỹ thuật số, cái tài toán học của Paul Duan đã được bộc lộ ra ngay từ khi mới bắt đầu làm việc tại Eventbride, chuyên bán vé qua mạng. Anh đã tạo ra được một phần mềm cho phép giảm thiểu và dò bắt được những trò gian lận trên mạng Internet. Một công cụ ngày nay được nhiều tổ chức tín dụng vi mô sử dụng cho phép giảm bớt thất thoát đến 30% và như vậy có thể cho vay được nhiều người nghèo hơn.

Công ty khởi nghiệp mà anh thành lập, tên gọi là Bayes Impact, có vị thế của một tổ chức phi lợi nhuận. Nhưng điều đó không cản trở được tổ chức của anh trong vòng một năm qua ký kết nhiều hợp đồng lớn.

Mặt khác, ngày nay với các phần mềm của mình, công ty của anh giúp các bệnh viện của Hoa Kỳ giảm bớt tình trạng đào thải các bộ phận cấy ghép ở các bệnh nhân, hay như là giúp tối ưu hóa lộ trình các xe cứu thương. Nói tóm lại là nhiều dự án có thể giúp cứu được hàng ngàn cuộc sống mỗi năm và mở ra một hướng đi lớn hơn cho việc kỹ thuật số hóa các dịch vụ quản lý hành chính công.

Hơn nữa, công ty Khởi Nghiệp Bayes Impact còn tư vấn cho chính phủ Hoa Kỳ về những vấn đề có liên quan đến việc mời gọi các cựu quân nhân làm việc trở lại và trả những khoản trợ cấp.

4. Eric Karsenti: Một kho dữ liệu vi sinh vật khổng lồ mới

Ngày 14/12/2015, Trung tâm Nghiên cứu Khoa học Quốc gia Pháp trao huy chương vàng - một trong những tôn vinh khoa học uy tín nhất tại Pháp cho nhà nghiên cứu Eric Karsenti - vì những đóng góp to lớn cho khoa học nước nhà nói chung và cho ngành sinh vật học tế bào nói riêng.

Với cuộc viễn chinh mang tên Tara Océans do ông đề xướng, Eric Karsenti đã thu thập hơn 35.000 mẫu tế bào và phân loại được hơn 40 triệu loại gene vi khuẩn, hình thành một cơ sở dữ liệu lớn nhất từ trước đến nay, sau Charles Darwin. Ông là một nhà sinh vật học tế bào, và có một bề dày nghiên cứu đáng nể với hơn 2.000 bài viết khoa học được công bố được tạp chí La Recherche của Pháp bình chọn là một trong 10 sự kiện khoa học đáng chú ý trong năm 2015.

Eric Karsenti.

Được Trung tâm Nghiên cứu Khoa học Pháp tuyển dụng năm 1976, nhà nghiên cứu được biệt phái sang Trung tâm nghiên cứu của Châu Âu về phân tử sinh vật học EMBL, tại Heidelberg, Đức. Theo ông, khoa học sẽ còn tiến nhanh hơn nữa nếu con người biết phối hợp với nhiều chuyên ngành lại với nhau. Và năm 1996, ông đã thành lập khoa sinh học tế bào và sinh lý tại EMBL.

Trong những năm 2000, Eric Karsenti đi theo dấu chân của Charles Darwin đã dần hình thành dự án viễn chinh mang tên Tara Oceans. Năm 2009, Eric Karsenti chính thức ra khơi, bắt đầu chuyến du hành vòng quanh thế giới trên biển, với mục đích hiểu rõ vai trò chính của các loài vi sinh vật sống trong đại dương.

Trong suốt bốn năm ông đã thu thập được 35.000 mẫu vi sinh vật, từ trên mặt biển cho đến độ sâu 600 mét. Để tạo điều kiện cho việc thu thập dữ liệu, ông và nhóm nghiên cứu phải xác định 68 khu vực khác nhau, nằm rải rác trên 8 vùng của đại dương, rồi chia ra thành 210 trạm.

Tại mỗi trạm, nhiều loại mẫu vi sinh khác nhau được thu thập, nhất là theo chức năng kích cỡ của các sinh vật. Chúng có thể đi từ những loài virus cho đến những loài sinh vật nhỏ đa bào có kích thước chỉ vài mm. Với số lượng lớn mẫu vi sinh vật thu thập được, ông đã xác định được 40 triệu loại gene vi khuẩn khác nhau, hình thành nền một cơ sở dữ liệu lớn nhất chưa từng có về các loài vi sinh vật biển.

5. Elon Musk: Hoài bão tự chủ nguồn năng lượng hộ gia đình

Tỷ phú người Mỹ Elon Musk, chủ tịch tập đoàn SpaceX.

Tự sản xuất và cung cấp điện trong nhà? Tại sao lại không? Đó chính là mơ ước của Elon Musk. Ông cũng chính là người đang đẩy cả lĩnh vực không gian vào một cuộc cạnh tranh khốc liệt. Lời hứa của ông không phải là bình thường, có thể tạo ra cả một cuộc cách mạng trong lãnh vực năng lượng.

Không chỉ là chủ một doanh nghiệp, Elon Musk nổi tiếng là người có tham vọng quá tầm cỡ. Ông chính là chủ nhân của SpaceX, một tập đoàn chuyên sản xuất các loại tên lửa. Tập đoàn của ông còn được NASA ủy nhiệm đưa các phi hành gia lên không gian.

Elon Musk còn có tham vọng biến đổi cả thế giới và để làm điều đó, ông đã tấn công vào lĩnh vực năng lượng. Ông vừa đưa ra một bộ pin mới, được cho là độc lập không gì sánh bằng dựa trên nguyên tắc đơn giản: Có kích thước cỡ một chiếc tủ, được lắp đặt trong nhà, ban ngày, bộ pin mới này tự nạp điện từ những tấm bảng năng lượng mặt trời và sau đó cung cấp điện phần thời gian còn lại cho hộ gia đình. Với một hệ thống như vậy, mỗi hộ gia đình có thể tự chủ về nguồn năng lượng.

Dĩ nhiên, tham vọng đó vẫn đòi hỏi thêm nhiều thời gian nữa để thực hiện, nhưng Elon Musk luôn thích các thách thức, chẳng hạn như ông vẫn ao ước được làm người đầu tiên đặt chân lên Sao Hỏa và kết thúc những ngày cuối đời tại đó.