Phát hiện kho báu Viking ở Thụy Điển

Hàng trăm đồng tiền cổ đã được khai quật gần phi trường quốc tế chính của Thụy Điển. Theo các nhà khảo cổ, điều này cho thấy người Viking đã đem về những đồng ngoại tệ sớm hơn người ta vẫn nghĩ.

Được chôn cách đây khoảng 1.150 năm, kho báu quý giá này chủ yếu gồm những đồng tiền Ả Rập và là kho báu sơ khai lớn nhất của người Viking từng được phát hiện ở Thụy Điển. Các nhà khảo cổ thuộc Hội đồng Di sản quốc gia Thụy Điển bất ngờ phát hiện kho báu chứa 472 đồng bạc khi đang tiến hành khai quật một ngôi mộ từ thời Đồ Đồng gần phi trường Arlanda ở Stockholm.

Kenneth Jonsson, giảng viên môn nghiên cứu tiền đồng tại Đại học Stockholm, đã tự xác định niên đại của kho báu này là vào năm 850 sau Công nguyên. “Thời điểm đó là rất sớm, vì tiền đồng do người Viking nhập khẩu chỉ bắt đầu vào khoảng năm 800 sau Công nguyên.” Kho báu này chứa nhiều tiền đồng hơn kho báu Viking duy nhất của Thụy Điển cùng thời, được phát hiện vào năm 1827.

Theo Jonsson “Thật thú vị khi tiền đồng đóng vai trò quan trọng đối với người Viking từ thời điểm sớm đến vậy”. Điều này cũng hàm ý người Viking có thể đã mở rộng ngoại thương sớm hơn người ta vẫn nghĩ.

Kho báu Viking

Ảnh chụp các đồng tiền trong số 472 đồng bạc vừa mới phát hiện. Đây là kho báu cổ xưa nhất từng được biết đến ở Thụy Điển. Những đồng tiền Trung Đông được chôn giấu này cho thấy người Viking đã mở rộng thông thương nước ngoài lâu hơn người ta vẫn nghĩ. (Ảnh: Bengt A Lundberg)

Kho báu mới phát hiện chỉ chứa những đồng tiền phương Đông, một điều không mấy bất ngờ, vì những kho báu Viking thời gian đầu thường chỉ chứa những đồng tiền Trung Đông. Phần lớn những đồng tiền này được đúc ở vùng thuộc Ả Rập như Baghdad (Iraq ngày nay) hay Damascus ở Syria. Đồng tiền trẻ nhất có niên đại từ những năm 840 sau Công nguyên.

Theo thành viên nhóm khảo cổ Karin Beckman-Thoor thì những đồng cổ xưa nhất đến từ Ba Tư. Những đồng tiền Ba Tư này hẳn đã được lưu hành qua hàng thế kỷ trước khi được chôn giấu và có "chất lượng vô cùng tốt”. Trong khi đó những kho báu Viking Thụy Điển thường được phát hiện trên hòn đảo Baltic Gotland, chúng ít phổ biến hơn trên đất liền.

Một khi được nghiên cứu kỹ lưỡng, kho báu này “sẽ đem lại rất nhiều thông tin về hành trình của nó và vì sao nó được chôn giấu dưới đất”. Beckman-Thoor cho biết phát hiện ở phi trường Arlanda có thể là chiến lợi phẩm của bọn cướp hoặc tiền lời lãi trong hoạt động thương mại.

Jonsson, Đại học Stockholm, ủng hộ lời giải thích thứ hai hơn. “Tôi cho rằng đến 95% là do thương mại”, ông cũng cho biết thêm có khả năng người Viking đổi tiền đồng lấy hàng hóa như nô lệ, sắt, hắc ín và hổ phách.

Những tài liệu về người Viking ghi lại họ đã đi xa đến vùng Trung Đông, phần lớn những đợt giao dịch nước ngoài này diễn ra tại những thị trấn ở Nga, đất nước còn rất nhiều tàn tích Viking.

Phần lớn những đồng tiền trong kho báu mới phát hiện này đã bị cắt thành nhiều mảnh, và người Viking định giá chủ yếu dựa vào độ bạc 95% của chúng. “Họ đặt một đồng tiền lên cân đo, trọng lượng cho biết giá trị của bạc. Họ đập vỡ chúng thành từng mảnh để có được chính xác lượng bạc mà họ cần.”

Ngôi làng thời trung cổ

Phòng chôn cất bằng đá, nơi người ta phát hiện ra kho báu, đang được khai quật trước khi một dự án định cư mới được thi công tại địa điểm trên. Có đường kính 16m, ngôi mộ có từ thời Đồ Đồng được cho là lâu đời hơn kho báu khoảng 1000 năm. Rất ít những kho báu Viking được phát hiện trước đó nằm trong những công trình tiền sử như thế.

Có thể những tảng đá mộ nổi bật được người Viking dùng để đánh dấu vì họ định sẽ quay lại lấy những đồng bạc sau. “Hoặc có khả năng họ nghĩ tổ tiên sẽ bảo vệ cho kho báu, hay nó là phẩm vật dâng lên tổ tiên.”

Bekcman-Thoor lưu ý rằng có một khu dân cư trung cổ nằm phía dưới ngọn đồi nơi đặt công trình đá trên. “Chúng tôi tin rằng ngôi làng này cũng có từ thời Viking."