Phát hiện thềm băng dày 130 mét ẩn dưới bề mặt sao Hỏa

Một nhóm nhà khoa học Mỹ tìm ra bằng chứng về thềm băng dày 130 mét dưới các sườn dốc trên sao Hỏa.

Các nhà nghiên cứu sử dụng tàu vũ trụ bay quanh quỹ đạo Mars Reconnaissance Orbiter (MRO) của Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA) phát hiện 8 khu vực có lượng băng dày bên dưới bề mặt sao Hỏa bị lộ ra ở những sườn dốc xói mòn, theo Washington Post. Các sườn dốc nhô cao ngang với tháp Big Ben ở London, Anh. Bên dưới lớp bụi màu đỏ của sườn dốc là một thềm băng dày 130m khiến quang cảnh ánh lên màu xanh đen.

Phân tích các sườn dốc hé lộ lớp băng dày ẩn ngay dưới bề mặt, có thể trở thành mục tiêu hấp dẫn cho những cuộc thám hiểm trong tương lai, đồng thời là nguồn tài nguyên quý giá cho phi hành gia định cư trên sao Hỏa.

"Chúng tôi tìm thấy một phương diện mới để nghiên cứu lớp băng và hy vọng điều đó sẽ thu hút sự quan tâm của những người yêu thích tìm hiểu về băng trên sao Hỏa và lịch sử của nó", Colin Dundas, thành viên Trung tâm Khoa học Địa chất học vũ trụ thuộc Cục Khảo sát Địa chất Mỹ ở Arizona, tác giả báo cáo xuất bản trên tạp chí Science hôm qua, cho biết.

Màu xanh đen của lớp băng ẩn dưới bề mặt hành tinh đỏ. (Ảnh: NASA).

Băng trên sao Hỏa không phải phát hiện mới. Năm 2001, tàu vũ trụ Mars Odyssey bay đến hành tinh đỏ và bắt đầu dò tìm những đặc trưng hóa học của băng. Quang phổ kế tia gamma trên tàu tìm thấy hydro, chỉ ra sao Hỏa có lượng băng khổng lồ. Khoảng 1/3 bề mặt sao Hỏa chứa băng ở dạng nông. Nhưng các nguyên tố phát hiện từ xa như hydro không thể phản ánh độ dày và cấu tạo băng.

Tàu Mars Reconnaissance Orbiter mới hơn lập bản đồ bề mặt chi tiết hơn. Dundas và cộng sự sử dụng các ảnh chụp của tàu để xác định phần băng lộ ra trong những miệng hố nhỏ, sông băng và thềm băng. "Dữ liệu độ phân giải cao nâng cao đáng kể hiểu biết của chúng tôi về những dạng địa hình liên quan đến băng", Dundas nói.

Matt Balme, nhà khoa học hành tinh ở Đại học Open, Anh, người không tham gia nghiên cứu, nhận xét phát hiện chủ chốt là màu ánh xanh trong các bức ảnh màu, cho thấy lớp bên dưới khác biệt về mặt cấu tạo so với lớp bụi đỏ. Khả năng thềm băng là sự kết hợp giữa nước và sỏi rất thấp. "Nếu kết luận trong nghiên cứu là đúng, họ đang xem xét thứ gì đó gần như băng tinh khiết", Balme kết luận.

Các sườn dốc tồn tại dọc theo vĩ độ giữa của hành tinh, loại trừ khả năng sông băng di chuyển đến từ vùng cực. Nhóm tác giả nghiên cứu đưa giả thuyết những thềm băng này hình thành khi tuyết dày bao phủ sao Hỏa. Balme cũng cho rằng tuyết rơi có thể tạo ra băng trong thời gian vài nghìn năm.

"Chúng tôi cân nhắc khả năng có sương muối trên bề mặt nhưng các dấu hiệu băng tồn tại suốt mùa hè", Dundas cho biết. Lớp băng ẩn lộ ra sau khi các cấu trúc trở nên kém ổn định và mở rộng. Những vách đá hình thành qua quá trình thăng hoa (sublimation), trong đó băng lộ ra lập tức chuyển thành hơi nước.

Theo Balme, các sườn dốc này có độ dốc lớn khác thường, trông giống băng tích sông băng trên Trái Đất. Độ gần của thềm băng với bề mặt khiến chúng trở nên dễ tiếp cận với những robot thám hiểm. "Lớp băng dưới bề mặt có thể chứa những ghi chép giá trị về khí hậu sao Hỏa tương tự lõi băng ở Greenland và Nam cực", Susan Conway, nhà khoa học hành tinh ở Đại học Nantes, Pháp, người không tham gia nghiên cứu, suy đoán.