Vì sao con người thích mùi xăng dầu dù biết chúng rất độc? Có cả lý do chủ quan và khách quan cho vấn đề này.
Cơ bản thì việc hít hà hơi xăng không tốt chút nào. Theo thông tin từ Discover, Carl Engelking từng chỉ ra nguyên nhân là do xăng có benzen, một hợp chất làm tăng chỉ số octan (một tiêu chuẩn đo lường hiệu năng của nhiên liệu, chỉ số càng cao thì độ chịu nén trước khi phát nổ càng lớn). Mùi của benzen rất đặc biệt, dễ dàng nhận thấy ngay từ lần đầu tiên ngửi dù chỉ là một lượng rất nhỏ.
Việc hít hà hơi xăng không tốt chút nào cho sức khỏe.
Và thật ra cũng không có gì lạ khi bạn thích mùi benzen. Trong suốt những năm 1800 và đầu những năm 1900, benzen đã được thêm vào để tạo hương thơm lôi cuốn cho các sản phẩm aftershave (dung dịch dưỡng da sau cạo râu) và các dung dịch thụt rửa. Nó cũng được sử dụng để làm dung môi khử caffein trong cà phê.
Nhưng về sau này, người ta không tiếp tục sử dụng benzen nữa vì nó là chất gây ung thư, nguy hiểm nếu hít vào ở nồng độ cao hay khi tiếp xúc lâu dài. Do vậy, dù mùi xăng có cuốn hút tới đâu đi nữa thì bạn cũng phải tránh xa nó ra vì mùi hương này thuộc nhóm khí độc.
Mặc dù khoa học chưa đưa ra kết luận chắc chắn về chủ đề này, nhưng có 2 giả thuyết phổ biến nhất.
Đầu tiên là do những mùi hương quen thuộc sẽ luôn gợi lên những ký ức mạnh mẽ và sống động, hiện tượng này gọi là “hoài niệm mùi hương”. Ví như mùi thơm của bánh bông lan nướng lò than luôn hiển hiện trong ký ức tuổi thơ của bao người hay mùi lửa đốt phập phồng trên những que diêm xưa cũ…
Mối liên hệ mạnh mẽ giữa mùi hương và ký ức là sự mô tả sống động những kỷ niệm của tuổi thơ. Khứu giác nhạy bén của chúng ta giúp ghi nhận lại tất thảy những mùi hương, hòa chung cùng các giác quan khác như thị giác, thính giác... Chúng được ghi nhận và điều khiển bởi não phải, các bó dây thần kinh phát hiện các phân tử mùi hương thông qua khứu giác và hình thành trí nhớ. Đó là lý do tại sao mùi hương khiến não bộ của chúng ta tạo nên những ký ức mạnh mẽ, nổi bật và khơi gợi tiềm thức.
Mùi benzen đó nó mang đến cảm giác hoài cổ, ấm cúng cùng muôn màu ký ức.
Và đối với mùi xăng cũng tương tự như vậy, một ký ức mạnh mẽ và dễ chịu gắn liền với benzen. Rất có thể, não bộ của những người yêu thích mùi xăng đã vô tình lưu giữ cái mùi hăng hăng này cùng với những ký ức thuở nhỏ. Và theo như họ chia sẻ thì chính cái mùi benzen đó nó mang đến cảm giác hoài cổ, ấm cúng cùng muôn màu ký ức.
Một giả thuyết khác tập trung nhiều hơn vào tác dụng vật lý của benzen đối với các thụ thể thần kinh chuyên nhận diện mùi hương, benzen và các hydrocacbon khác khi hít vào có tác dụng ức chế hệ thần kinh và gây hưng phấn tạm thời. Điều này tạo nên một cảm giác dễ chịu không khác gì với việc sử dụng chất kích thích.
Bất cứ khi nào mà các dây thần kinh khứu giác của bạn cảm nhận được benzen thì đó cũng chính là lúc hệ thống mesolimbic sẽ tiết ra một lượng hooc-môn dopamine mang tới cảm giác dễ chịu. Về cơ bản, điều đó có nghĩa là não bộ đang thổn thức “Đã quá! Thêm nữa đi!”.
Nhưng hãy nhớ rằng dù thích hay không, tuyệt đối không nên chủ động ngửi mùi xăng dầu vì trong đó chủ yếu là benzen - chất độc có thể gây ra ung thư và nhiều vấn đề nghiêm trọng khác cho sức khỏe.