Tại sao sét xuất hiện ít hơn khi mọi người bị phong tỏa vì Covid-19?

Các nhà nghiên cứu Viện Công nghệ Massachusetts (Mỹ) đã tìm thấy một tác động khác của việc phong tỏa trong dịch Covid-19, đó là sự giảm bớt các tia sét trong bầu khí quyển.

Sự giảm bớt số tia sét này diễn ra đồng thời với sự sụt giảm về lượng người thải ra aerosol (các hạt nhỏ lơ lửng trong không khí ở tầng thấp, bao gồm hạt bụi, khói, nước, hạt kim loại nặng...).

Sự giảm bớt số tia sét trong bầu khí quyển đã được giới khoa học ghi nhận trong thời gian phong tỏa vì dịch Covid-19 - (Ảnh: SHUTTERSTOCK)

Theo các nhà khoa học, các aerosol trong khí quyển góp phần tạo ra sét và hoạt động của con người như đốt nhiên liệu hóa thạch sẽ tạo ra aerosol. Khi con người giảm các hoạt động, họ sẽ giải phóng ít aerosol hơn, theo đó nồng độ các aerosol trong bầu khí quyển cũng giảm xuống.

Nhà khí tượng vật lý tại Viện Công nghệ Massachusetts, ông Earle Williams, cho biết nhóm nghiên cứu đã sử dụng ba phương pháp khác nhau để đo sét. Ông nói: "Tất cả các kết quả đều cho thấy cùng một xu hướng - đó là hoạt động sét giảm đi liên quan đến nồng độ aerosol giảm".

Một số aerosol trong khí quyển có thể kết hợp với hơi nước tạo thành các đám mây. Ông Williams nói khi đám mây có nhiều hạt aerosol sẽ hình thành nhiều giọt nhỏ hơn và ít có khả năng kết tụ lại thành những giọt mưa lớn.

Những giọt nhỏ ở lại trong đám mây, góp vào sự hình thành của mưa đá cỡ nhỏ gọi là graupel và thậm chí là các tinh thể băng nhỏ hơn.

Sự va chạm giữa graupel và tinh thể tạo ra graupel tích điện âm ở phần dưới của đám mây và các tinh thể tích điện dương ở trên cùng của đám mây. Các nhà khoa học cho rằng sự khác biệt lớn về điện tích giữa hai phần của đám mây là nguyên nhân gây ra sét.

"Nếu không khí ít ô nhiễm hơn, các đám mây sẽ tạo ra những giọt mưa lớn hơn và ấm hơn. Từ đó làm giảm hoạt động của sét", ông Williams nói.

Khi các quốc gia đóng cửa và phong tỏa trong đại dịch, con người thải ít aerosol hơn vào bầu khí quyển. Các nhà máy nhiệt điện cũng giảm công suất. Mọi người ít lái xe hơn. Tương tự, ô nhiễm từ hoạt động hàng không cũng giảm đáng kể.

Sự giảm ô nhiễm này có thể là lý do chính khiến ông Williams và các đồng nghiệp quan sát thấy số tia sét giảm. Trong đó bao gồm sét đánh xuống mặt đất, sét trong các đám mây, sét giữa các đám mây và không khí.

Vào giai đoạn các nước phong tỏa phòng dịch cao điểm nhất, các nhà nghiên cứu đo được số lần tia sét sinh ra ít hơn 19% so với lượng tia sét trung bình hằng năm.

Ngoài ra, nghiên cứu cũng cho thấy những nơi có lượng aerosol trong khí quyển giảm mạnh hơn là những nơi có xu hướng giảm sét nhiều nhất.

Đông Nam Á, châu Âu và phần lớn châu Phi đã chứng kiến mức giảm mạnh nhất cả về aerosol và sét trong khí quyển, trong khi châu Mỹ có những thay đổi không đáng kể.

Cập nhật: 11/01/2022 Theo Tuổi Trẻ