Tại sao Trung, Nhật và Hàn đều đọc số theo hệ thống của Trung Quốc, chỉ có Việt Nam là khác?

Cả Nhật Bản và Hàn Quốc đều có hệ thống đọc số bản địa của quốc gia. Tuy nhiên họ lại dùng thêm hệ thống đọc số của người Trung Quốc. Cụ thể, hai nước này dùng hệ thống đọc số bản địa cho những số nhỏ, còn đối với những số lớn, tính toán toán học thì dùng hệ thống của Trung Quốc. Tại sao vậy?

Ảnh chụp Đại Thành Toán Pháp của nhà bác học Lương Thế Vinh.

Để trả lời cho câu hỏi này, một người dùng tên Quân Trịnh trên Quora cho rằng: nguồn gốc bắt nguồn từ thời trung cổ. "Vào thời đó, phần lớn người dân đều là nông dân. Nếu bạn là một người nông dân Nhật Ban hoặc Hàn Quốc vào thời Trung Cổ, bạn sẽ dùng số để làm gì? Có thể là để đếm những thứ như số gà mà bạn nuôi! Và đó chính là mục đích của hệ thống đếm số bản địa: dùng cho cuộc sống hàng ngày".

“Ngược lại, tầng lớp cai trị lại có những mối quan tâm khác vĩ mô hơn như dân số, diện tích, tính thuế, thương mại,… Và do đó họ đã áp dụng hệ thống số của Trung Quốc để giải quyết các vấn đề của họ. Bởi thế nên Nhật Bản và Hàn Quốc có tới hai hệ thống đếm số song song mà nguồn gốc từ thời Trung Cổ tới giờ. Việt Nam trong quá khứ cũng giống như vậy. Chúng ta cũng có 2 hệ thống đếm số: hệ thống đếm của Trung Quốc để phục vụ công tác quản lý và hệ thống đếm số bản địa dành cho người Việt sử dụng hàng ngày".

“Tuy nhiên đến thế kỷ 19, Việt Nam trở thành thuộc địa của thực dân Pháp. Chính quyền lúc đó được thành lập bởi những người được đào tạo theo giáo dục Pháp và không còn lý do gì để họ tiếp tục sử dụng hệ thống của Trung Quốc. Thay vào đó, chính quyền mới mở rộng dùng hệ thống đếm số Việt Nam ra dùng cho những số lớn dựa trên hệ thống phương Tây. Lúc bấy giờ, các từ Hán - Việt dùng để đếm số lớn giờ chỉ còn là quá khứ, mặc dù người ta vẫn hiểu nghĩa của các từ đó nhưng rất hiếm khi dùng tới. Thí dụ như thiên hoặc vạn. Đồng thời, chính quyền người Pháp cũng là tác nhân khiến hệ thống đếm số của Việt Nam khác biệt với Nhật, Hàn, Trung: Nếu như hệ thống đếm của 3 nước này dựa trên bội của 10.000 thì hệ đếm của Việt Nam dựa trên bội của 1000, thí dụ như “nghìn” = 1.000, “triệu” = 1.000.000, “tỷ” = 1.000.000.000,… tương tự như phương Tây”.