Tàu quỹ đạo sao Hỏa "già" nhất của NASA chưa cạn nhiên liệu

Sai sót khi tính toán lượng nhiên liệu còn lại của tàu quỹ đạo 22 tuổi Mars Odyssey khiến các chuyên gia từng nghĩ nó sắp phải dừng nhiệm vụ.

Suốt gần hai năm, các kỹ sư NASA lo ngại nguồn cung cấp nhiên liệu cho tàu quỹ đạo Mars Odyssey sắp cạn kiệt, dẫn đến kết cục bi thảm cho con tàu quý giá. Nhưng thực tế, họ đã tính toán nhầm lượng nhiên liệu còn lại trong bình chứa của Mars Odyssey, Gizmodo hôm 16/3 đưa tin.

Mô phỏng tàu vũ trụ Mars Odyssey của NASA đi qua phía trên cực nam sao Hỏa. (Ảnh: NASA/JPL-Caltech).

Mars Odyssey đã bay quanh sao Hỏa hơn hai thập kỷ, di chuyển khoảng 2,21 tỷ km trong không gian. Khi phóng lên vào năm 2001, tàu quỹ đạo mang theo 225,3kg nhiên liệu hydrazine để hoạt động. Tuy nhiên, con tàu lại không có đồng hồ đo nhiên liệu, khiến những chuyên gia phụ trách nhiệm vụ khó xác định chính xác lượng nhiên liệu còn lại trong bình.

Để kiểm tra lượng nhiên liệu, nhóm phụ trách sẽ làm nóng hai bình nhiên liệu đẩy của tàu vũ trụ và xem chúng mất bao lâu để đạt đến một mức nhiệt nhất định. "Giống như ấm trà, một bình nhiên liệu gần cạn sẽ nóng lên nhanh hơn bình đầy", NASA giải thích. Phương pháp này không hoàn hảo, nhưng vẫn giúp các chuyên gia ước tính khá tốt lượng nhiên liệu còn lại trong bình.

Hè năm 2021, các ước tính cho thấy có vẻ Mars Odyssey sắp cạn nhiên liệu, chỉ còn khoảng 5 kg. Cuối tháng 1/2022, nhóm chuyên gia tính toán lượng hydrazine còn lại là 2,8 kg. Điều này đồng nghĩa con tàu sẽ hết nhiên liệu trong vòng chưa đầy một năm, sớm hơn dự đoán ban đầu.

Nhóm kỹ sư của nhiệm vụ rất bối rối. Nguyên nhân có thể là Mars Odyssey rò rỉ nhiên liệu, hoặc các ước tính bị sai lệch. Họ nỗ lực tìm lý do suốt nhiều tháng trước khi mời một chuyên gia tư vấn bên ngoài, Boris Yendler - người chuyên ước tính nhiên liệu đẩy của tàu vũ trụ.

Sau khi nghiên cứu cách vận hành bên trong Mars Odyssey, Yendler tìm ra nguyên nhân đằng sau việc nhiên liệu biến mất. Thực chất, con tàu dùng máy sưởi để giữ cho các bộ phận không bị đóng băng ngoài không gian, trong đó có một máy sưởi kết nối các bình nhiên liệu. Máy sưởi này khiến nhiên liệu đẩy nóng lên với tốc độ nhanh hơn dự kiến. Điều này khiến nhóm phụ trách nhiệm vụ tính toán ra mức nhiên liệu ít hơn thực tế.

Nhóm nhiệm vụ sau đó tính toán lại lượng nhiên liệu của Mars Odyssey, xét đến cả lượng nhiệt tăng thêm. Kết quả, tàu quỹ đạo vẫn sẽ hoạt động tốt đến năm 2025. Tuy nhiên, nhóm nhiệm vụ vẫn đang nỗ lực tinh chỉnh phương pháp đo để trở nên chính xác hơn nữa.

Mars Odyssey là thành viên trọng yếu trong "đội quân" sao Hỏa của NASA. Tàu quỹ đạo này không chỉ chuyển tiếp dữ liệu giữa trạm điều khiển dưới mặt đất của NASA với các robot tự hành, mà còn giúp phát hiện các khoáng chất, mỏ băng và địa điểm hạ cánh tiềm năng.

Cập nhật: 20/03/2023 VNE