Thách thức quá trình lão hoá

Quá trình lão hoá và sự già yếu là một điều không thể tránh được trong cuộc đời của hầu hết các loài động thực vật. Tuy nhiên một số loài vẫn sống đến cái tuổi cực kì hiếm, ví dụ như cây thuỷ tùng ở Anh. Hiện nay ít nhất có một cây thuỷ tùng còn sống và được ghi vào sách Domesday.

Rất ít sinh vật có thể đưa ra lời thách thức với những gì chúng ta biết về quá trình tiến hoá, nhưng chúng dường như có sức mạnh vô hạn để chống lại sự tấn công không đáng kể của quá trình lão hoá. Ví dụ như cây thông Bristlecone trên dãy núi Rockey vẫn có thể hình thành tán lá khi đã trên 4000 tuổi.

Nghiên cứu mới được thực hiện bởi nhà sinh thái học - tiến sĩ Patrick Doncaster thuộc đại học Southampton và nhà toán học đồng thời là giáo sư Robert Seymour đến từ đại học London đã đưa ra quy luật mà một số loài có thể hoãn vô hạn định sự già yếu.

Cây thông Bristlecone trên dãy núi Rocky vẫn có thể hình thành tán lá khi đã được 4000 tuổi. (Ảnh: iStockphoto/ Harry Thomas)

Tiến sĩ Doncaster cho biết: “Phân tích của chúng tôi cho thấy những sinh vật không di trú, bao gồm một số loài cây có khả năng đặc biệt trong việc trì hoãn sự lão hoá. Khả năng này tiến hoá qua rất nhiều thế hệ tổ tiên của chúng, trong đó những cá thể trẻ hơn cùng loại sống bên cạnh những cây “không già” muốn lớn lên, trưởng thành đều bị loại bỏ”.

Sự già yếu không thể tránh được đối với những sinh vật có khả năng sinh sản nhiều lần đã giúp phát triển cơ sở của lý thuyết. Về bản chất, vì sự sinh sản gây ra những tổn hại về thể chất, chọn lọc tự nhiên có xu hướng duy trì những lợi ích và hạn chế những tổn hại về thể chất cho đến khi sinh vật trở nên già yếu, những trở ngại của môi trường dễ dàng lấy đi sự sống của chúng.

“Nhưng một số sinh vật lại già đi không đáng kể, ví dụ như thuỷ tức - một loài động vật nước ngọt đơn giản, hay cây thông Bristlecone. Chúng dường như có sức sinh sôi vô hạn định. Hiện chúng tôi đã trả lời được câu hỏi tại sao chúng có thể tiến hoá từ tổ tiên đã từng bị lão hoá. Phân tích toán học cho thấy sự loại bỏ những cá thể trẻ cũng tạo điều kiện cho sự suy giảm lão hoá. Mô phỏng trên máy tính của chúng tôi còn chỉ ra biện pháp trốn chạy tuổi già còn có thể mang đến sự trường tồn vĩnh cửu”.

Nghiên cứu “Density Dependence Triggers Runaway Selection of Reduced Senescence” (tạm dịch là Mật độ kích thích quá trình chọn lọc suy giảm lão hoá) được phát hành trên tờ PLoS Computational Biology.