Thêm một núi lửa tại Iceland có thể phun trào

Những thiệt hại về kinh tế và sức khỏe mà núi lửa Eyjafjallajokull tại Iceland gây nên có thể chỉ là dấu hiệu ban đầu của một sự kiện tồi tệ hơn. 

Một đoàn làm phim của kênh truyền hình National Geographic đáp xuống một vị trí gần núi lửa Eyjafjallajokull tại Iceland để ghi hình vào ngày 18/4. Ảnh: AP.

AP đưa tin các nhà khoa học lo ngại những rung lắc bên dưới núi lửa dưới sông băng Eyjafjallajokull có thể đánh thức Katla – một ngọn núi lửa nguy hiểm hơn ở gần đó. Nếu Katla bừng tỉnh, hàng không thế giới có thể sẽ phải đối mặt với một viễn cảnh tồi tệ nhất từ trước tới nay.

Sự phun trào của núi lửa Katla sẽ mạnh hơn khoảng 10 lần so với núi lửa hiện nay. Những cột tro bụi mà Katla tạo ra cũng bay cao hơn.

Hai núi lửa nói trên cách nhau khoảng 20 km, song giới khoa học cho rằng chúng kết nối với nhau bởi một hệ thống các kênh dung nham.

Tuy nhiên, Katla bị chôn dưới lớp băng dày khoảng 500 m thuộc sông băng Myrdalsjokull. Đây là sông băng lớn nhất tại Iceland. Như vậy, lớp băng phía trên Katla dày gấp đôi lớp băng phía trên núi lửa thuộc sông băng Eyjafjallajokull.

Hôm qua Katla không có bất kỳ biểu hiện nào cho thấy nó sẽ tỉnh giấc, song các nhà khoa học vẫn lo ngại nó có thể phun trào.

Pall Einarsson, giáo sư địa vật lý của Viện Khoa học Trái đất thuộc Đại học Iceland, nói rằng đôi khi hoạt động của núi lửa này có thể dẫn tới sự phun trào của một núi lửa gần đó. Trong quá khứ Katla và núi lửa dưới sông băng Eyjafjallajokull từng phun trào cùng lúc. Trong ba lần hoạt động gần đây nhất của núi lửa Eyjafjallajokull, núi lửa Katla cũng “tỉnh giấc”.

Cứ sau hơn 80 năm núi lửa Katla hoạt động một lần. Nó phun trào lần cuối vào năm 1918 – cách đây 92 năm.

Thực tế đó khiến những người dân sống quanh núi lửa Katla lo sợ. Svenn Palsson, người đứng đầu làng Vik gần núi lửa Katla, nói rằng người dân trong làng đã lên kế hoạch sơ tán trong trường hợp Katla hoạt động.

Với dân số vào khoảng 300 người, Vik đang bị bao phủ bởi lớp tro bụi dày 3 mm từ núi lửa Eyjafjallajokull, song mối quan tâm thực sự của họ là Katla. Nếu núi lửa này phun trào thì băng sẽ tan rất nhanh và người dân chỉ có hai hoặc ba giờ để tới nơi an toàn.

“Chúng tôi đã diễn tập để có thể sơ tán trong 30 phút”, Palsson nói.

Palsson nói người dân trong những làng xung quanh núi lửa Katla chỉ có chưa đầy 20 phút để thoát thân nếu nó hoạt động.

Lớp băng dày phía trên Katla cũng là mối nguy vì khi núi lửa phun trào, dung nham sẽ trộn lẫn với băng vào tạo nên những tiếng nổ. Nhờ những tiếng nổ mà tro bụi có thể vọt lên rất cao. Những cơn gió mạnh sẽ đưa chúng đi khắp châu Âu.

Trong mấy ngày qua giới khoa học mới chỉ phát hiện những rung chấn nhỏ bên dưới núi lửa Katla. Họ tin rằng đó là những chuyển động của sông băng. Nhưng hoạt động của núi lửa Eyjafjallajokull khiến việc đo đạc rung chấn tại núi lửa Katla trở nên kém chính xác hơn.

“Quan sát bên trong Katla đang trở nên khó khăn hơn”, Kristin Vogfjord, nhà địa chất của Cơ quan Khí tượng Iceland, cho biết.

Vogfjord và các nhà địa vật lý của Iceland sử dụng máy đo rung chấn và những thiết bị định vị toàn cầu đặt quanh những núi lửa để theo dõi các rung chấn và sự nhô lên của đất. Họ nhận thấy khu vực xung quanh núi lửa Eyjafjallajokull nhô lên khoảng 8 cm trong mấy tháng gần đây và hạ thấp một chút trước khi núi lửa phun trào. Đó là dấu hiệu cho thấy những bể dung nham bên dưới núi lửa trào lên mặt đất.

Theo Vogfjord, núi lửa Katla có thể tỉnh giấc bởi hoạt động bên núi lửa Eyjafjallajokull do sự những dịch chuyển của áp lực trong vỏ quả đất. Những dòng dung nham vọt ra khỏi miệng núi lửa Eyjafjallajokull tạo nên những dịch chuyển áp lực ấy.

Giống như động đất, thời gian phun trào của núi lửa là yếu tố mà giới khoa học không thể dự đoán.

“Katla có thể hoạt động ngay hôm nay hoặc sau 100 năm nữa, nhưng chẳng ai biết thời điểm chính xác. Tất cả những gì chúng ta có thể làm là chuẩn bị sẵn sàng”, Vogfjord bình luận.