'Thuốc cặp Đông y' trị tiểu đường là thuốc độc

Nhiều bệnh nhân tiểu đường tại TP HCM rỉ tai nhau mua "thuốc cặp Đông y" để điều trị. Họ không biết rằng đây thực chất là loại thuốc đã bị cấm ở nhiều nước, có thể khiến bệnh nhân hôn mê và tử vong sau một thời gian sử dụng.

(Ảnh: nld)

Tại tiệm thuốc góc đường Triệu Quang Phục - Hải Thượng Lãn Ông thuộc khu phố đông y, quận 5 TP HCM, khi nhìn lọ thuốc mẫu trong tay khách hàng, người bán đã lôi từ trong hộc 2 lọ thuốc nhỏ và ra giá 15.000 đồng.

Tại một cửa hàng thuốc trên đường Lương Nhữ Học, mọi chuyện còn dễ dàng hơn. Chỉ cần nghe hỏi “thuốc cặp tiểu đường”, cô bé bán hàng liền ôm ra một bọc thuốc và nhanh nhảu trả lời: “Mua bao nhiêu cũng có, mua ít 10.000 đồng/cặp, mua nhiều bớt giá”. Thấy khách nhìn lọ thuốc ra vẻ nghi ngờ, cô bé khẳng định: “Thuốc Đông y nhập từ Trung Quốc đó, tốt lắm, dùng mỗi ngày 2 viên là hết bệnh ngay!”.

Không chỉ TP HCM mà tại các tỉnh như Đồng Nai, Long An, Tiền Giang..., việc bán “thuốc cặp Đông y” rất phổ biến. Ở một tiệm thuốc đông y trên đường Nguyễn Huệ, thành phố Mỹ Tho, sau khi cẩn thận hỏi khách mua cho ai và ai giới thiệu đến mua, bà chủ lấy thuốc ra và dặn: “Uống thuốc này nên cữ ăn đường và chất béo”. Khi khách hỏi mua số lượng lớn, bà khẳng định: “Hàng nghìn hộp cũng có, nhưng phải dặn trước một ngày”. Hầu như mọi nhà thuốc Đông y ở Tiền Giang đều có bán thuốc này, mua dễ như mua kẹo.

Giáo sư Mai Thế Trạch, Phó chủ tịch Hội Nội tiết - Đái tháo đường, cho biết, gọi là “thuốc cặp Đông y” vì thuốc được bán từng cặp gồm 2 lọ, một lọ chứa glibenclamid, còn lọ kia chứa phenformin. Bao bì thuốc in toàn bằng tiếng Hoa. Chất phenformin bị cấm lưu hành ở nước ngoài từ lâu vì gây tử vong cho hàng chục người. Sử dụng nó lâu ngày, bệnh nhân có thể suy thận và hôn mê do nhiễm acid lactic.

Bác sĩ Diệp Thị Thanh Bình, Trưởng khoa Nội Bệnh viện Đại học Y dược TP HCM, cho biết, tình trạng ngộ độc kể trên diễn ra âm thầm, không có biểu hiện gì bên ngoài, đến một lúc nào đó bùng phát thì trở tay không kịp. Đối với những bệnh nhân bị suy thận sẵn, việc dùng phenformin sẽ làm cho tình trạng suy thận xảy ra nhanh hơn. Bác sĩ Bình đã chứng kiến vài trường hợp hôn mê vì dùng “thuốc cặp Đông y”. Chưa ai thống kê được bao nhiêu người tử vong do dùng phenformin ở Việt Nam, vì khi một bệnh nhân tiểu đường hôn mê vào cấp cứu, y bác sĩ thường quan tâm đến việc cứu chữa hơn là tìm nguyên nhân sâu xa. Nhưng có một điều chắc chắn, nguy cơ tử vong vì phenformin là có thật, và Mỹ đã loại bỏ thuốc này từ năm 1977.

Bác sĩ Nguyễn Đức An, Chánh thanh tra Sở Y tế TP HCM, thừa nhận có tình trạng mua bán “thuốc cặp Đông y” trị tiểu đường trên địa bàn và thuốc này rất nguy hiểm, nhưng việc ngăn chặn là rất khó. Thuốc được đưa vào từ biên giới Trung Quốc, phải kiểm soát từ đây thì mới khả thi. Vài năm qua, thanh tra sở cũng bắt được một số nhà thuốc Đông y bán phenformin, nhưng sau đó thì đâu lại vào đấy vì thiếu sự phối hợp giữa các ban ngành. Mặt khác, thuốc quá rẻ, người bệnh chấp nhận dễ dàng: 10.000 đồng/2 lọ thuốc, tính ra mỗi ngày dùng có... 200 đồng tiền thuốc, chỉ bằng 1/30 so với những thuốc trị tiểu đường lưu hành hiện nay.