Tinh trùng là các tế bào sinh sản ở nam. Tinh trùng được sinh ra từ các tinh bào trong các ống sinh tinh, sau đó chúng di chuyển vào mào tinh để trải qua giai đoạn trưởng thành cuối cùng trước khi xuất tinh. Nếu không được xuất tinh, tinh trùng sẽ chết và được hấp thụ bởi biểu mô của mào tinh. Quá trình sinh tinh là một quá trình phức tạp, chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố.
Tinh trùng được sản xuất tại tinh hoàn, trong các ống nhỏ và cuộn chặt gọi là các ống sinh tinh. Những ống này có tổng chiều dài khoảng 150m. Nằm giữa các ống sinh tinh là các tế bào Leydig có chức năng là sản xuất hormone sinh dục nam, testosterone.
Quá trình sản xuất tinh trùng là một quá trình kéo dài và liên tục. Trong tinh hoàn, tinh trùng trải qua các giai đoạn phát triển khác nhau. Trong tinh hoàn, một số tinh trùng ở giai đoạn phát triển sớm và số khác ở các giai đoạn muộn hơn.
Quá trình sản xuất tinh trùng bắt đầu từ các tế bào gốc, gọi là các tinh nguyên bào.
Trong tinh hoàn, các tế bào biểu mô nằm viền dọc các ống sinh tinh phân chia liên tục để tạo ra tinh trùng. Quá trình sản xuất tinh trùng bắt đầu từ các tế bào gốc, gọi là các tinh nguyên bào.
Các tế bào này phân chia và trải qua nhiều giai đoạn phát triển, bao gồm những biến đổi lớn về hình dạng, từ tế bào có hình tròn đến hình dạng “giống như con nòng nọc” khi trưởng thành. Lúc này, tinh trùng sẽ được giải phóng ra từ các tế bào biểu mô viền quanh ống sinh tinh và đi khỏi tinh hoàn đến mào tinh.
Tổng thời gian để tinh trùng hình thành từ tinh nguyên bào (dự trữ trong ống sinh tinh) đến giai đoạn trưởng thành hoàn toàn và chuẩn bị để xuất tinh là khoảng 10 - 12 tuần.
Đầu tiên, tinh trùng được sinh ra tại các ống sinh tinh trong tinh hoàn. Sau đó tinh trùng đi vào mào tinh. Tại đây tinh trùng trải qua giai đoạn trưởng thành cuối cùng trước khi xuất tinh. Quá trình này từ tinh nguyên bào phát triển đến tinh trùng cần khoảng 70 ngày. Cuối cùng, tinh trùng phải trải qua một giai đoạn cuối cùng khoảng 12 - 21 ngày tại mào tinh hoàn để trưởng thành hoàn toàn về mặt chức năng.
Sốt trên 38,5 độ C có thể ức chế quá trình sinh tinh trong 6 tháng.
Mỗi ngày một tinh hoàn có thể sản xuất đến vài trăm triệu tinh trùng. Quá trình này diễn ra liên tục trong suốt cuộc đời nam giới, bắt đầu từ thời điểm dậy thì và thường bắt đầu giảm vào khoảng 40-45 tuổi.
Mặc dù quá trình sinh tinh rất hiệu quả và đạt hiệu suất cao nhưng quá trình thụ tinh thì lại không hiệu quả. Trong hàng trăm triệu tinh trùng đi vào đường sinh dục nữ, chỉ có một tinh trùng thật sự thụ tinh noãn.
Sốt trên 38,5 độ C có thể ức chế quá trình sinh tinh trong 6 tháng. Quá trình sinh tinh vẫn diễn ra nhưng có số lượng ít, chất lượng thấp. Ngoài ra, nhiệt độ cao có thể gây tổn thương ADN của tinh trùng khiến tỷ lệ tinh trùng dị dạng tăng cao.
Theo một nghiên cứu cho thấy những người làm nghề tài xế đường dài có thể do ngồi lâu và điều kiện làm việc khiến nhiệt độ bìu tăng dẫn tới giảm sinh tinh và vô sinh. Những người làm việc trong môi trường nóng thuộc những ngành nghề khác như đầu bếp, thợ hàn, thợ luyện kim, thợ hồ... có chất lượng tinh trùng giảm.
Chế độ ăn thiếu chất như vitamin E, vitamin A, một số axit béo, axit amin và kẽm có thể ảnh hưởng trực tiếp lên tinh hoàn và gây giảm sinh tinh. Thiếu vitamin B tác động trực tiếp lên tuyến yên và gián tiếp lên tinh hoàn gây ảnh hưởng đến quá trình sinh tinh.