Vàng trên Trái Đất có thể đến từ các ngôi sao chết

Các nhà nghiên cứu thuộc Trường đại học Havard (Mỹ) ngày 17/7 cho biết một nguồn sáng lạ trong vũ trụ đã cung cấp bằng chứng mới rằng tất cả vàng trên Trái Đất được hình thành từ sự va chạm giữa các ngôi sao chết.

Sử dụng kính thiên văn mặt đất và kính thiên văn vũ trụ Hubble, nhóm nghiên cứu do ông Edo Berger thuộc Trung tâm Vật lý thiên thể Smithsonian của Trường Havard làm trưởng nhóm đã phát hiện ra một tia sáng lạ tồn tại hàng ngày, sau hiện tượng bùng phát đột ngột của tia gamma trong vũ trụ.

Qua phân tích ánh sáng hồng ngoại của tia sáng này, nhóm nghiên cứu đã đưa ra giả thuyết rằng các nguyên tố nặng như vàng đã được tạo ra từ vụ nổ vũ trụ.

Từ lâu các nhà thiên văn học đã biết rằng các phản ứng nóng chảy trong lõi của các ngôi sao tạo ra các nguyên tố nhẹ như carbon và oxy, nhưng không thể tạo ra các nguyên tố nặng như vàng.

Thay vào đó, họ cho rằng vàng được tạo ra từ các vụ nổ ngôi sao hay còn gọi là hiện tượng siêu tân tinh. Tuy nhiên, điều này chưa lý giải được một cách đầy đủ về số lượng kim loại quý trong hệ Mặt Trời của chúng ta.

Khoảng 10 năm trước, một nhóm các nhà nghiên cứu châu Âu sử dụng siêu máy tính và đã đưa ra giả thuyết rằng vàng, platin và các kim loại nặng khác có thể được hình thành khi hai ngôi sao neutron ngoại lai va chạm hay hợp nhất. Về cơ bản, các ngôi sao neutron thường là lõi của các ngôi sao lớn đã bị tan vỡ.

Tháng 6 vừa qua, kính thiên văn của NASA đã phát hiện được hiện tượng bùng phát đột ngột của tia gamma sau vụ nổ của các ngôi sao chết. Hiện tượng này xảy ra ở các thiên hà xa xôi, cách Trái Đất khoảng 3,9 tỷ năm ánh sáng và chỉ tồn tại trong vòng chưa đến một giây.

Hiện nay, kính thiên văn đã phát hiện được những vụ nổ như trên và qua quan sát đã chứng minh cho quan điểm rằng vàng trong đồ trang sức của chúng ta được hình thành trong những vụ nổ hiếm hoi như trên trước khi hệ Mặt Trời được hình thành khoảng 4 tỷ năm trước.

Người ta cho rằng trong ngân hà cứ 100.000 năm thì hiện tượng này xảy ra một lần. Ông Berger cho biết ít có khả năng hiện tượng này xảy ra trong thiên hà của chúng ta trong thời gian một đời người, nhưng các vệ tinh có thể phát hiện những hiện tượng này xảy ra một lần trong một tháng ở các thiên hà xa xôi.

Theo nhà vật lý thiên thể Stephan Roswog thuộc Trường đại học Stockholm (Thụy Điển), cần quan sát thêm các hiện tượng bùng phát tia gamma trong vũ trụ, nhưng nhiều khả năng cho thấy sự hợp nhất giữa các ngôi sao neutron là "vạc lớn" tạo ra vàng.

Phát hiện mới này sẽ được công bố trên tạp chí Astrophysical Journal Letters. Trước đó, nhiều nghiên cứu đã đưa ra giả thuyết rằng mưa sao băng có thể đã chuyển vàng và các kim loại quý khác đến Trái Đất.