Vì sao biển Sargasso được các nhà khoa học gọi là "biển nghĩa địa"?

816

Biển Sargasso là vùng biển bí ẩn và nguy hiểm, tại đây, tảo sargassum nằm rải rác trên mặt nước, giống như những ngôi mộ dưới đáy biển đầy bí ẩn, thu hút nhiều nhà khoa học đến khám phá và nghiên cứu.

Trong quá khứ, Columbus cũng từng bị mắc kẹt ở vùng biển Sargasso trong một tháng, nhưng cuối cùng đã thoát khỏi đây nhờ vào nỗ lực của tất cả các thủy thủ. Ngày nay, các nhà khoa học đã phát hiện ra nhiều sự thật đáng ngạc nhiên và sự nguy hiểm của biển Sargasso.

Vùng biển Sargasso trên bản đồ.

Biển Sargasso có 4 dòng hải lưu chảy quanh, bao gồm Gulf Stream ở phía tây, Bắc Đại Tây Dương ở phía bắc, Canary ở phía đông và Bắc Xích Đạo tại Đại Tây Dương ở phía nam. Nơi đây được cho là vùng biển không có bờ duy nhất trên Trái Đất với chiều rộng khoảng 1.126 km, chiều dài khoảng 3.219 km.

Biển Sargasso nằm ở phía đông của Hoa Kỳ tại trung tâm lưu thông Bắc Đại Tây Dương, là vùng biển có chiều dài khoảng 2.000 hải lý, rộng 1.000 hải lý, toàn bộ vùng biển rộng hơn 4,5 triệu km vuông.

Một số lượng lớn thực vật nổi ở vùng biển này chủ yếu là tảo sargassum (tảo mơ, còn được biết đến với cái tên khác là tảo đuôi ngựa), tạo nên khung cảnh giống như một đồng cỏ trên biển. Mang màu vàng nổi bật cùng với số lượng lớn, những rặng tảo mơ này thường được ví như "rừng vàng" giữa đại dương. Nhưng đây là một khu vực được các nhà khoa học gọi là "biển nghĩa địa". Tại sao lại như vậy?

Số lượng lớn thực vật nổi ở vùng biển này chủ yếu là tảo sargassum.

Loài tảo này phát triển rất nhanh trong các vùng biển, với tốc độ tăng trưởng đạt từ 2 đến 3 cm mỗi ngày và có thể dài thêm hơn 20 mét mỗi năm. Do số lượng lớn và tốc độ phát triển mạnh, những khối tảo Sargassum có diện tích bao phủ rộng lớn, tương đương tổng diện tích của Pháp và Tây Ban Nha.

Mặc dù được bao quanh bởi các dòng chảy rất mạnh nhưng đây lại là một vùng biển lặng không có gió, do đó sóng cũng gần như đứng im. Trước khi có máy hơi nước, thuyền bè phải nhờ gió đưa đi. Bởi vậy trong hành trình của mình, Columbus cũng từng bị mắc kẹt ở vùng biển Sargasso trong một tháng.

Môi trường nước của biển Sargasso

Vùng nước biển Sargasso có môi trường độc đáo, nước lặng quanh năm, dòng hải lưu yếu và hầu như không có sự pha trộn giữa nước biển với các tầng nước khác nhau. Điều này khiến cho quá trình tái tạo chất dinh dưỡng ở tầng nước nông diễn ra cực kỳ chậm, vì vậy có có rất ít sinh vật phù du sống trên vùng nước nông của biển Sargasso.

Kết quả là những loài cá lớn và động vật biển ăn sinh vật phù du gần như không thể sinh sống được ở đây, và ngay cả khi có, chúng cũng khác với các vùng biển khác về hình dạng và màu sắc. Điều này cũng dẫn đến việc sinh vật biển phổ biến ở các vùng biển khác rất hiếm khi xuất hiện ở biển Sargasso.

Có rất ít sinh vật phù du sống trên vùng nước nông của biển Sargasso.

Biển Sargasso cách rất xa các cửa sông nên ít phù du sinh vật, nước biển trong suốt, có thể nhìn sâu tới hơn 60 m. Do đó, biển Sargasso cũng được coi là biển nước trong nhất thế giới.

Sự phát triển tảo sargassum tại biển Sargasso

Sargassum thuộc ngành tảo nâu, tảo sargassum ở vùng biển này là loài thực vật có thể nổi trên mặt biển và có khả năng thích nghi rất mạnh. Tốc độ tăng trưởng của sargassum rất nhanh, nó có thể tăng 2 đến 3 cm mỗi ngày và tốc độ tăng trưởng có thể đạt hơn 20 mét mỗi năm.

Do số lượng lớn và tốc độ phát triển nhanh nên những cụm tảo sargassum tại đây có diện tích rất rộng - ước tính khu vực bị tảo mơ xâm chiếm tương đương với tổng diện tích của Pháp và Tây Ban Nha.

Vì phát triển quá nhanh nên chúng có thể nhanh chóng bao phủ những phần sâu nhất của đại dương, thậm chí lấn át các sinh vật biển khác.

Trên mặt biển Sargasso phủ đầy loại tảo không có rễ màu lục - tảo sargassum.

Đa dạng sinh học nghèo nàn

Đa dạng sinh học là một đảm bảo quan trọng cho hệ sinh thái khu vực, nhưng đa dạng sinh học của biển Sargasso lại rất nghèo nàn. Chất dinh dưỡng khan hiếm và nghèo sinh vật phù du, khiến sinh vật biển phổ biến ở các vùng biển khác trở nên cực kỳ hiếm ở biển Sargasso.

Các sinh vật ở vùng biển này đã thích nghi với môi trường đặc biệt của biển Sargasso, tạo thành một quần xã sinh vật sargassum độc đáo, bao gồm các sinh vật thủy sinh phụ thuộc vào tảo sargassum và rong biển.

Ngoại trừ rùa biển, cá voi và một số ít cá, có rất ít sinh vật dưới biển ở đây. Tuy nhiên, một khi quần xã sinh vật sargassum bị tổn hại, nó có thể dẫn đến sự sụp đổ của hệ sinh thái.

Đa dạng sinh học của biển Sargasso lại rất nghèo nàn.

Những ai muốn đi vào vùng biển Sargasso sẽ phải cẩn thận với những đảo rác Bắc Đại Tây Dương (North Atlantic Garbage Patch). Đảo này được hình thành khi rác thải mắc kẹt giữa các dòng chảy của Sargasso, với số lượng lên tới 200.000 mảnh rác cho mỗi km vuông.

Nghiên cứu của các nhà khoa học

Các nhà khoa học đã tiến hành nghiên cứu lâu dài về vùng biển Sargasso, và họ muốn biết sargassum ở vùng biển này có gì đặc biệt. Bởi vậy họ đã quan sát thấy rằng sargassum ở vùng biển này sẽ lan rộng cho đến khi bao phủ toàn bộ vùng biển.

Sau đó, chúng biến thành những mảng tảo màu nâu sẫm bao phủ mặt biển và thậm chí cả một số tàu thuyền lớn nhỏ bị mắc kẹt tại đây - tất cả các con tàu đều bị bao vây bởi những đám rong biển màu nâu sẫm này và không thể di chuyển.

Kể cả những con tàu khổng lồ gặp nạn và tràn dầu trôi nổi trên vùng biển này thì những chỗ rò rỉ sẽ nhanh chóng được che phủ dưới lớp tảo sargassum, giúp bịt kín dòng dầu chảy ra khỏi chỗ rò rỉ và ngăn không cho dầu rò rỉ lan sang các khu vực khác.

Biển Sargasso cũng được coi là biển nước trong nhất thế giới.

Có thời điểm biển Sargasso có biệt danh là Vĩ độ Ngựa (Horse Latitudes). Cái tên này hình thành do có rất nhiều thuyền chở ngựa bị mắc kẹt tại đây trong nhiều tuần, buộc thuyền viên phải ném bớt chúng xuống biển để giảm tải trọng.

Các nghiên cứu khoa học cũng chỉ ra, khi khối lượng lớn tảo mơ chết và chìm xuống đáy biển, chúng có thể gây hại cho các rạn san hô và cỏ biển, ảnh hưởng xấu đến hệ sinh thái dưới đáy đại dương.

Brigitta van Tussenbroek, một nhà nghiên cứu từ Đơn vị học thuật về hệ thống rạn san hô Puerto Morelos tại Mexico, phát biểu với SciDev.Net: "Bất kỳ hiện tượng nào khiến quần thể tăng trưởng ngoài tầm kiểm soát đều sẽ gây mất cân bằng sinh thái. Lượng sargassum dư thừa gây ra tình trạng thiếu oxy trong nước, ảnh hưởng đến các loài khác và cuối cùng giết chết chúng. Tuy nhiên, tác động tiêu cực của nó không dừng lại ở đó".

Khi tảo mơ chết trôi dạt vào bờ và bắt đầu phân hủy, chúng tạo ra khí hydro sunfua có mùi khó chịu (tương tự mùi trứng thối), gây ảnh hưởng đến sức khỏe của người dân sống ven biển, tác động tiêu cực đến ngành du lịch cũng như môi trường.

Các hoạt động của con người

Mặc dù hệ sinh thái biển Sargasso là độc nhất, nhưng nó rất mong manh. Do nhiều nguyên nhân khác nhau, các hoạt động của con người đã gây ra những mối đe dọa lớn đối với môi trường sinh thái của vùng biển Sargasso.

Sự phát triển nghề cá đã tác động rất lớn đến đời sống sinh vật biển ở vùng biển Sargasso - đánh bắt quá mức, khai thác và sử dụng quá mức, xả thải gây ô nhiễm đều ảnh hưởng trực tiếp đến hệ sinh thái ở vùng biển này.

Trong quá trình đó, vùng biển này dần trở thành khu vực bị ô nhiễm và bị hủy diệt bởi con người, nhiều loài sinh vật biển tại đây đã dần biến mất và suy giảm cùng với các hoạt động của con người.

Cập nhật: 08/11/2024 PNVN/ĐSPL