Vì sao máu trẻ lại là thần dược giúp "cải lão hoàn đồng"?

Hàng loạt thí nghiệm đã cho thấy, có thể làm trẻ hóa những con chuột già bằng cách sử dụng máu của những con chuột non. Vậy đâu là lời giải cho sự vận hành của cơ chế quá đỗi kì lạ này?

Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra một loại enzyme có thể “giải cứu” não bộ già yếu khỏi bi kịch bị suy giảm nhận thức. Điều này đã được chứng minh khi thí nghiệm trên chuột, nhưng cơ chế tương tự cũng được tìm thấy ở người. Kết quả nghiên cứu này có thể dẫn đến những liệu pháp chống lão hóa thế hệ mới.

Các nhà khoa học đã sử dụng kỹ thuật parabiosis để tìm hiểu bí ẩn vì sao máu của chuột non có tác dụng cải thiện trí nhớ cho những con chuột già. (Ảnh: Villeda lab).

Một nhóm các nhà nghiên cứu dẫn đầu bởi nhà sinh lý học thần kinh Saul Villeda thuộc trường Đại học California, San Francisco, đã phát hiện ra rằng: trí nhớ và khả năng học hỏi của những con chuột già đã cải thiện đáng kể sau khi chúng được truyền máu của những con chuột trẻ. Nguyên nhân là các kết nối trong vùng hồi hải mã của những “cụ” chuột này có sự chuyển biến tích cực. Tương tự như vậy, bộ não của chuột trẻ cũng sẽ bị suy yếu nếu chúng được tiêm lượng máu từ những con chuột sống lâu năm.

Kể từ đó, phòng thí nghiệm của Villeda đã miệt mài đi tìm bí mật đằng sau “suối nguồn tươi trẻ” có vẻ huyền bí này, và bây giờ họ đã nắm được kết quả trong tay. Nhóm nghiên cứu đã sử dụng một kỹ thuật gọi là parabiosis - phẫu thuật kết nối các hệ thống tuần hoàn của một đôi chuột có độ tuổi tương đối khác nhau. Sau đó, họ tiến hành phân tích bộ não của chúng để đo mức độ của một enzyme có liên quan quan đến những căn bệnh thuộc về tuổi tác.

Tác giả chính của cuộc nghiên cứu này là nhà khoa học Geraldine Gontier ở UCSF. Ông cho biết: "Đầu tiên tôi không tin đây là sự thật. Tôi đã làm đi làm lại thí nghiệm rất nhiều lần để đảm bảo rằng mình nhận được một kết quả đúng. Và rõ ràng là một số yếu tố tuần hoàn trong máu có thể thay đổi mức Tet2 trong não".

Tet2 (ten eleven translocation methylcytosine dioxygenase 2) có vai trò trong hoạt động điều tiết biểu sinh ở một số gene. Khi chúng ta già đi, đột biến trong những gene chứa loại enzyme này ngày càng tích tụ lại, làm tăng nguy cơ bị ung thư, đột quỵ và bệnh tim mạch.

Máu của người trẻ có thể phục hồi những bộ não già yếu. (Ảnh: Sciencealert).

Có một số gene được cho là có trách nhiệm trong việc tái tạo các tế bào não. Và khi chúng ta có tuổi, chúng trở nên hoạt động kém hiệu quả - đây là nguyên nhân dẫn đến sự suy giảm nhận thức ở những người đang dần bước vào những trang cuối của cuộc đời. Sau đó, các nhà nghiên cứu đã làm một thí nghiệm thứ hai bằng cách sử dụng các chuỗi RNA ngắn để ngăn chặn hoạt động của Tet2 ở chuột chưa thành niên 3 tháng tuổi.

Kết quả thí nghiệm cho thấy rất nhiều nơ ron thần kinh mới tại vùng hồi hải mã ở những con chuột non này đều bị suy giảm chức năng. Chúng cũng thể hiện tệ hơn bình thường trong các bài kiểm tra về trí nhớ và khả năng học hỏi. Trong thử nghiệm cuối cùng, nhóm nghiên cứu đã cấy vào chuột trưởng thành 6 tháng tuổi một loại virus có khả năng khiến các tế bào ở hồi hải mã loại bỏ Tet2. Lại một lần nữa, mức enzyme Tet2 cao đã chứng minh khả năng gia tăng các hoạt động biểu sinh và tạo ra những tế bào não mới.

Việc được trẻ hóa không hoàn toàn giúp những con chuột già thực hiện xuất sắc tất cả các bài kiểm tra trí nhớ nhưng kết quả của chúng cũng tiến bộ ở mức vừa phải. "Điều này thật tuyệt vời vì nó giống như chúng ta có thể cải thiện trí nhớ như một người đàn ông 30 tuổi khỏe mạnh”, Villeda hào hứng chia sẻ.

Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra một loại enzyme trong máu có thể “giải cứu” não bộ già yếu khỏi bi kịch bị suy giảm nhận thức. (Ảnh: CBC).

Nhà nghiên cứu Gontier nói: "Tôi đã dành toàn bộ thời gian trong lúc làm luận án tiến sĩ và bây giờ là sau tiến sĩ để cố gắng tìm hiểu quá trình già đi của bộ não và tìm cách để “cải lão hoàn đồng” cho nó. Và trong nghiên cứu này, chúng tôi thấy rằng phân tử Tet2 có thể ngăn quá trình suy giảm trí nhớ và tăng cường một số chức năng nhận thức trong não chuột trưởng thành".

Mặc dù kết quả nghiên cứu này thật sự hấp dẫn nhưng cho đến nay nó chỉ mới được chứng minh ở chuột. Có lý do chính đáng để các nhà nghiên cứu cho rằng quá trình này cũng xảy ra tương tự ở người, nhưng vẫn cần nhiều nghiên cứu sâu hơn. Nếu có một cách đơn giản để đầy lùi thời gian lão hóa của trí nhớ thì con người chúng ta sẽ sống thêm được nhiều năm tháng có ý nghĩa, vì vậy đây là một nghiên cứu có giá trị.

Nghiên cứu đã được xuất bản trên Cell Reports.