Virus SARS-CoV-2 lây từ hươu sang người: Nguy cơ đại dịch trở lại?

Theo một nghiên cứu từ Cục Kiểm tra Sức khỏe Thú y và Thực vật của Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ, người đã lây nhiễm virus gây Covid-19 cho hươu đuôi trắng hoang dã hơn 100 lần vào cuối năm 2021 và đầu năm 2022. Sự nhiễm tràn đã lan rộng trong loài hươu này và ít nhất có ba trường hợp nghi ngờ người bị lây ngược virus từ hươu.

Nghiên cứu cũng cho thấy rằng nhiều dòng virus corona như Alpha, Delta và Omicron tiếp tục lây lan trong loài hươu từ con người.

Nghiên cứu cho thấy những động vật này có thể trở thành một nguồn chứa lâu dài, nếu virus tiếp tục lây lan trong loài hươu như đối với con người, cho phép virus lẩn trốn và phát triển các biến thể mới và có thể nguy hiểm hơn.

Các nhà khoa học lo ngại rằng những virus này có thể lan truyền trở lại vào con người và gây ra một đợt bùng phát nghiêm trọng khác, như đã xảy ra khi Omicron xuất hiện một cách bất ngờ. Mặc dù kịch bản này đáng lo ngại, nhưng hiện các nhà khoa học cho rằng đây mới chỉ là trên lý thuyết.

Một con hươu đực đuôi trắng gần Công viên bang Goose Island ở Texas, Mỹ. (Ảnh: Getty Images/CNN).

Nghiên cứu nguồn chứa virus là động vật

Các chuyên gia cho biết việc có một nguồn chứa trong động vật hoang dã sẽ là một vấn đề lớn hơn nếu chúng ta đã thực sự kiểm soát được virus ở con người.

"Khi hoạt động truyền nhiễm càng diễn ra ở nhiều loài và càng nhiều truyền nhiễm diễn ra, nguy cơ xuất hiện biến thể mới càng lớn. Tuy nhiên, khó có thể nói liệu hươu có đóng góp quan trọng trong tầm quan trọng tổng thể hay không" - Scott Weese, một bác sĩ thú y nghiên cứu về các bệnh lây nhiễm giữa động vật và con người tại Đại học Guelph ở Canada - nói.

Chính phủ Hoa Kỳ dự định tiếp tục và mở rộng khảo sát động vật để theo dõi cách virus lan qua các quần thể động vật, theo một thông cáo báo chí từ Bộ Nông nghiệp Hoa kỳ (USDA). Nghiên cứu này vừa được công bố trên tạp chí Nature Communications.

“Chúng tôi muốn virus tồn tại trong loài hươu nhằm tránh một cơ chế tiềm năng khác để biến thể xuất hiện và tránh tiếp xúc với nhiều loài động vật hoang dã hơn nữa" - Weese cho biết.

Nhưng ông này nói rằng hiện tại chúng ta không thể làm gì để ngăn chặn sự lây lan. Đôi khi một vài nhà khoa học đề xuất việc tiêm chủng cho một số động vật hoang dã để ngăn chặn sự lây lan bệnh tật, nhưng đây là một đề xuất đắt đỏ.

Giống như không có vắc xin nào hoàn toàn ngăn chặn sự lây nhiễm Covid-19 giữa con người, không có loại vắc xin nào ngăn chặn sự lây nhiễm trong động vật.

Tại sao lại là hươu?

Hươu và con người có các thụ thể ACE2 rất giống nhau, đây là cổng vào mà virus sử dụng để xâm nhập vào tế bào.

Đối với nghiên cứu này, các nhà khoa học đã mất nhiều tháng để thu thập gần 9.000 mẫu cọ xát hô hấp từ hươu hoang dã ở 26 tiểu bang và Quận columbia. Những mẫu này đã tạo ra gần 400 chuỗi gene virus thuộc 34 dòng virus gây Covid-19. Họ đã có thể so sánh kỹ các chuỗi gene đó để tìm ra virus trong con người rất giống với virus được tìm thấy trong hươu.

Theo các nghiên cứu, trong 109 trường hợp, các nhà nghiên cứu cho biết họ có thể chỉ ra rằng hươu đã bị nhiễm bởi virus từ con người.

Tiếp xúc giữa hươu và con người

Ít nhất trong ba trường hợp nhiễm bệnh của con người được ghi lại trong cơ sở dữ liệu trùng khớp chính xác với các chuỗi gene di truyền của virus từ trước đó được mang bởi hươu, khiến các nhà nghiên cứu nghi ngờ rằng những người này có thể đã bị nhiễm từ động vật.

Hươu là động vật phổ biến ở Hoa Kỳ, thậm chí ở môi trường thành thị. Các cuộc khảo sát dân số ước tính dân số hươu ở Mỹ là 30 triệu con, chúng có thể bị nhiễm khi ăn thức ăn từ rác thải của con người hoặc uống từ nước thải bị ô nhiễm. Con người có thể tiếp xúc trực tiếp với hươu khi cho ăn hoặc săn bắn chúng, hoặc qua phân của chúng. Mèo nhà sống ngoài trời cũng có thể hoạt động như một loại trung gian, chúng bắt virus ngoài trời và mang về nhà - Weese cho biết.

Mèo cũng nhạy cảm với virus như nhiều loài khác được nuôi hoặc nhốt ở vườn thú.

Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa dịch bệnh Hoa Kỳ cho biết nguy cơ bị nhiễm Covid-19 từ động vật trong nhà hoặc hoang dã là thấp. Cơ quan này khuyến nghị rằng một số nhóm, như người săn bắn, nên thực hiện các biện pháp phòng ngừa đặc biệt để giảm nguy cơ hơn nữa.

Cập nhật: 14/07/2023 Tiền Phong