Windows Vista Ulimate, một tuần trước khi phát hành

Windows Vista sẽ chính thức được phát hành tại trụ sở chính của Microsoft ở thành phố New York vào ngày 30 tháng 11. Chương trình bán lẻ bắt đầu vào tháng giêng sang năm, sau hai tháng phát hành bản doanh nghiệp. Chúng tôi xin cung cấp thêm bài đánh giá, có thể gọi là cuối cùng về Vista trước khi hệ điều hành này chính thức ra mắt người dùng. Kèm theo còn có một thư viện ảnh, giúp bạn đọc có được cái nhìn đầy đủ về hình ảnh một Vista từ những bản thử nghiệm đầu tiên cho đến nay.

Một ngạc nhiên lớn ở bản chính thức sắp ra mắt là… chẳng có gì mới khiến chúng ta đáng ngạc nhiên và trông đợi! Vì Vista chính thức không thay đổi gì nhiều so với bản thử nghiệm gần đây nhất. Windows Vista RTM tốt hơn hẳn bản Beta 2 của mùa hè và RC2 được phát hành đầu mùa thu năm nay.

Từ khi bắt đầu xuất hiện đến nay, Vista cũng đã trải qua nhiều bước chuyển trung gian. Tổng hợp lại có thể thấy được hình ảnh một Vista chính thức chẳng có gì khác mấy so với bản thử nghiệm mới nhất. Dưới đây là một số bước tóm tắt ngắn gọn về quá trình mà người ta hay gọi là "từ thuở sơ khai đến thời văn minh mới".

Thành phần đồ hoạ Flip 3D của Vista cho phép bạn sắp xếp các cửa sổ mở theo kiểu lật ở giữa màn hình và cuộn chúng lại khi di chuột từ trước ra sau giữa các ứng dụng.

Cài đặt: điểm C +, một cái túi hỗn tạp.

Phiên bản 64-bit thường gây nhiều rắc rối. Ngay kể cả với chiếc máy tính tôi dùng để kiểm tra (tốc độ 3.2 GHz, 64-bit, Pentium D lõi kép) cũng gặp không ít phiền phức. Nhiều khi cài đặt, hầu hết mọi bộ phận đều đã xong, nhưng rốt cuộc vẫn không thể nào hoàn thành được toàn bộ chương trình. Các vấn đề lại phát sinh, có khi do ổ cứng của bạn không tương thích với hệ điều hành mới ở điểm nào đấy.

Với phiên bản 32-bit mọi thứ có vẻ dễ dàng hơn một chút, nhưng lại mất khá nhiều thời gian. Hoạt động load của nó thường đã mất 42 phút. Sau đó có khi bạn phải tự mình thay đổi lại các thiết lập hiển thị (display settings) nếu Vista không nhận ra card đồ hoạ để load ổ phù hợp cho giao diện Aero. Ở máy tôi dùng kiểm tra có card là Nvidia GeForce 7300, "may mắn" được Vista tự động nhận ra và chọn ổ WDM.

Chương trình cài đặt Vista không hề thân thiện như Windows XP. Thậm chí khi bạn nâng cấp lên bản chính thức trực tiếp từ Windows XP, bạn sẽ còn phải đối mặt với nhiều vấn đề phức tạp hơn một chút so với các bản thử nghiệm.

Có lẽ Microsoft đang có kế hoạch bổ sung thêm hộp thoại cho đĩa DVD nâng cao, giúp giảm nhẹ tính phức tạp của vấn đề. Tuy nhiên các bản nâng cấp sẽ chủ yếu tập trung vào người tiêu dùng mua máy tính trang bị XP từ bây giờ cho tới cuối tháng 1 năm sau. Vista đòi hỏi phải có card đồ hoạ tốt để chạy giao diện Aero trong mờ của nó nên một số người dùng sử dụng XP cũ (mà không phải là tất cả ) sẽ được nâng cấp miễn phí. Hầu hết người dùng được tạo điều kiện có chương trình cài đặt tương đối sáng sủa. Còn với các doanh nghiệp thì không được như vậy, đó là vấn đề của phòng IT.

Phần xem và cảm nhận: điểm A+

Giao diện màn hình Aero của Vista là một trong những giao diện mạnh nhất từ trước đến nay. Thành phần đồ hoạ ba chiều Flip 3D cùng tính năng cuộn các ứng dụng mở cho chúng ta giao diện người dùng thân thiện và khá vui mắt. (Mặc dù trước đó đã có một số thành phần tương tự trên hệ điều hành Mac OS X và một số phân phối Linux).

Không có gì lạ lẫm với màn hình thiết lập đầu tiên yêu cầu bạn điền tên người dùng, mật khẩu và phần nền. (Nguồn: informationweek)

Thực thi và tiện ích: điểm A-

Chương trình thực thi của Vista rõ ràng được nâng cao đáng kể từ thời kỳ đầu Beta 2 trong tháng 6 đến nay. Với RC2 đưa ra hồi tháng 10, tốc độ của Vista đã nhanh hơn, chạy êm hơn nhiều.

Nhưng có một điểm hạn chế là việc ghi các file lớn còn chậm. Trong vấn đề bảo mật, thành phần User Account Controls chưa hoàn hảo. Microsoft dường như vẫn còn đang đọc cuốn sách giải trí Transportation Security Administration (Quản trị bảo mật giao vận). Bạn có thực sự cần phải dùng tới "đặc quyền" mở rộng để xem các thuộc tính thiết bị màn hình?

Ngoài ra còn có nhiều phàn nàn về những thành phần kết hợp (nằm ở Accessories) đầy chặt trong hệ điều hành. Microsoft đã thực hiện một việc thụ động kỳ lạ khi nhúng tất cả các thành phần đó vào Vista. Ngay kể cả Media Center và Photo Gallery cũng được đưa vào menu Star thay vì đặt mặc định trên desktop. Thậm chí nên đặt một hộp thoại lúc khởi động ban đầu, mời người dùng cấu hình tất cả các thành phần cơ bản này trước khi ấn nút "go"?

Sau khi boot, màn hình chào thứ hai của Vista cho biết cấu hình hệ thống và một số chức năng hay dùng. (Nguồn: informationweek)

Những cải tiến của Sidebar được nhấn mạnh đặc biệt. Nhưng chỉ có mười trong số chúng được gói với Vista mặc dù các bộ phận này đã có ở sản phẩm của nhóm thứ ba. Nếu như Microsoft khoá mặc định một số loại nhóm có đèn sáng lớn của các thành phần kết hợp trên desktop thì sẽ thuận lợi hơn rất nhiều khi sử dụng các ứng dụng.

Thời gian (Quản lý aka): điểm B-

Chắc chắn như bạn đã thấy, việc phát hành Vista trễ kinh khủng, với rất nhiều lý do mà có lẽ bạn đã nghe nhàm tai. Người phụ trách Jim Allchin, đồng giám đốc bộ phận platform ở Microsoft đã bị khiển trách cho sự chậm trễ của Vista.

Nhưng có thực sự chúng ta muốn hệ điều hành mới được tung ra thị trường vào giữa thời kỳ khủng hoảng công nghệ của thời kỳ 9/11? Với sự ra đời của công nghệ Web 2.0 hiện nay, sự trễ của Vista lại trở thành có lợi.

Tổng thể: điểm B+

Điều đáng ngạc nhiên nhất ở Vista là mặc dù đã cố gắng rất nhiều nhưng để tìm được điểm khác nhau đáng kể giữa hệ điều hành mới và các phiên bản trước đó của nó thật sự rất khó.

Nhưng dường như đó lại là tín hiệu tốt. Vì như vậy có nghĩa là Microsoft không còn tập trung quá nhiều vào vẻ bề ngoài mà đã chú trọng vào nội dung phần mềm bên trong, bảo vệ Vista trước sự phá hoại.

Với Beta 2 và ngay cả RC2, Vista luôn đòi hỏi sự quan tâm và cảnh giác liên tục.

Các thành phần của Vista là các ứng dụng thời gian, nhiệt độ, thậm chí cho phép bạn chơi video poker hoặc Sudoku trong khi vẫn đang làm việc bình thường. (Nguồn: informationweek)

Để có được quyết định có nâng cấp lên Vista hay không, các doanh nghiệp và giám đốc tài chính thường phải đứng trước ba câu hỏi: độ bảo mật của Vista hơn so với XP là bao nhiêu; giá bản quyền tổng cộng là bao nhiêu; khả năng phần cứng của Vista đòi hỏi nâng cấp lên tốn thêm bao nhiêu? Tính năng bảo mật của Vista tuỳ thuộc vào độ lớn của các bước, cho dù các thành phần điều khiển tài khoản người dùng như thế nào đi chăng nữa. Microsoft đã xây dựng hệ thống Vista với cả Office 2007 và Exchange 2007, hướng đến ngăn chặn sự xâm nhập các máy desktop đến từ Linux. Với mức giá đưa ra, tốt hơn là bạn nên để Vista ra khỏi hộp. Các doanh nghiệp chắc chắn sẽ rất hứng thú khi có Vista như là một phần của chu kỳ nâng cấp máy tính thông thường.

Lời bình luận cuối cùng: phiên bản chính thức của Vista phát hành vào ngày 30 tháng 11 sẽ không đem lại điều gì đáng ngạc nhiên.