Tại sao việc tìm thấy tàu ngầm mất tích trong đại dương lại giống như "mò kim đáy biển"?

Ngày 19/6 vừa qua, công ty OceanGate Expeditions đã đưa ra thông báo xác nhận chiếc tàu ngầm của họ bất ngờ mất tích trên biển cùng với 5 thành viên đoàn thám hiểm. Được biết, con tàu này dự định sẽ lặn xuống độ sâu 3.700 mét dưới nước, cách bờ biển Newfoundland khoảng 600 mét.

Vào ngày 18/6/2023, Titan, một tàu ngầm du lịch, đột nhiên mất tích và những người tìm kiếm đã ráo riết săn lùng con tàu ngầm này ở Bắc Đại Tây Dương kể từ đó, theo CBS News.

Trong con tàu ngầm này có thuyền trưởng và 4 hành khách đã trả 250.000 đô la mỗi người để được xem xác tàu Titanic. Ngay sau khi vụ việc nổ ra, cảnh sát biển đã dẫn đầu nhiệm vụ giải cứu đặc biệt này, tuy nhiên trên thực tế đây lại là một công việc vô cùng khó khăn.

OceanGate gọi Titan là tàu ngầm có người lái duy nhất trên thế giới có thể chở 5 người ở độ sâu 4.000 mét dưới bề mặt đại dương. Con tàu làm bằng sợi carbon và titan dài 22 foot, được gọi là Titan, đượ triển khai bởi một tàu thám hiểm Canada, MV Polar Prince, để di chuyển gần 13.000 foot xuống địa điểm đắm tàu, dưới đáy đại dương ngoài khơi Newfoundland.

Bên cạnh những vấn đề điển hình của hoạt động cứu hộ trên biển - những thứ như nhiệt độ của nước lạnh giá, điều kiện thời tiết thay đổi nhanh chóng và nước đen như mực vào ban đêm - còn có những vấn đề khác đang diễn ra, chẳng hạn như radar không thể xuyên qua nước mặn của đại dương, theo Thời báo New York và Forbes.

Ngay cả khi sử dụng sonar (điều hướng âm thanh và phạm vi), có thể xuyên qua nước bằng sóng âm thanh, cũng không phải là một cách khắc phục dễ dàng vì cần có kỹ thuật "chuyên dụng" sử dụng "chùm tia rất hẹp" để tìm thấy chiếc tàu ngầm nhỏ ở độ sâu 13.000 feet (gần 4km), có thể mất quá nhiều thời gian, nhà địa chất học pháp y Jamie Pringle nói với Forbes.

5 người đang ở trong tàu ngầm: Stockton Rush, người sáng lập và giám đốc điều hành của OceanGate Expeditions, công ty vận hành con tàu; Hamish Harding, một doanh nhân và nhà thám hiểm người Anh; một doanh nhân người Anh khác, Shahzada Dawood và con trai ông, Suleman, xuất thân từ một trong những gia đình giàu có nhất Pakistan; và Paul-Henri Nargeolet, chuyên gia hàng hải người Pháp, người đã có hơn 35 lần lặn tìm xác tàu Titanic.

Sonar có thể không phải là phương án hiệu quả

Mặc dù radar hoạt động tốt để theo dõi một con tàu trên đại dương, nhưng bên dưới những con sóng, nó gần như vô dụng. Theo Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên Carnegie, radar sử dụng sóng điện từ và đại dương - do kích thước khổng lồ của nó - nhanh chóng hấp thụ sóng, vốn chỉ có thể xuyên qua độ sâu vài mét. Ngoài ra, nước muối "hầu như không trong suốt đối với bức xạ điện từ", theo JHU Engineering.

Lực lượng cứu hộ hiện tại đang sử dụng phao sonar có thể phát hiện âm thanh ở độ sâu tới 13.000 feet (gần 4km) trong cuộc săn lùng Titan, theo CBS News, nhưng ngay cả công nghệ này cũng không thể chắc chắn được việc phát hiện tàu ngầm thành công.

Điều hướng âm thanh và phạm vi, hoặc sonar, là một cách để tìm đường trong đại dương vì sóng âm thanh truyền đi xa hơn sóng ánh sáng dưới nước. Thiết bị sonar hoạt động gửi tín hiệu xuống nước. Nếu nó gặp một vật thể, sóng sẽ dội lại từ vật thể đó dưới dạng tiếng vang mà bộ chuyển đổi sonar nhận được. Nó đo thời gian giữa khi nó phát ra sóng âm thanh và nhận được tiếng vang để xác định chính xác đối tượng đã trả lại sóng.

Cảnh sát biển báo cáo rằng họ đã nghe thấy tiếng động dưới nước bằng sonar, nhưng Chuẩn đô đốc đã nghỉ hưu Chris Parry của Hải quân Anh nói với Sky News rằng có "rất nhiều tiếng va chạm trong đại dương".

Cứu nạn khó khăn

Chris Parry nói với Sky News rằng bản thân những gì còn lại của xác tàu Titanic có thể là nguồn gây ra tiếng ồn do "cấu trúc xuống cấp" của nó. Chuẩn đô đốc Cảnh sát biển John Mauger dường như thừa nhận tiếng ồn không nhất thiết phải phát ra từ tàu ngầm, đồng thời ông cũng gọi địa điểm này là "cực kỳ phức tạp" và chứa đầy các vật thể kim loại, theo CBS News. Ở thời điểm hiện tại, các chuyên gia hải quân vẫn đang cố gắng xác định nguồn gốc chính xác của tiếng ồn.

Ngay cả khi lực lượng cứu hộ có thể xác định vị trí của Titan, việc đưa nó trở lại bề mặt sẽ là một thách thức lớn khác. Theo The New York Times, nếu tàu ngầm ở dưới đáy đại dương, lượng áp suất tác động lên nó tương đương với "một tòa tháp bằng chì đặc cao bằng tòa nhà Empire State". Họ sẽ cần sử dụng tàu ngầm điều khiển từ xa có tên ROVS để xác định vị trí chính xác của nó trước khi cố gắng gắn dây cáp để kéo nó lên bề mặt đồng thời tránh mọi chướng ngại vật trên đường đi của chúng, theo The Guardian.

Những phương tiện dụng để tìm tàu ngầm Titan

Ngoài việc sử dụng công nghệ sonar (điều hướng âm thanh và phạm vi) vừa để cập ở trên, công cuộc tìm kiếm con tàu Titan bị mất tích cũng phải sử dụng rất nhiều loại phương tiện khác nhau, đặc biệt là phi cơ và tàu thuyển, có thể kể đến như:

C-130: Máy bay do Lực lượng Bảo vệ Bờ biển Hoa Kỳ điều khiển giúp phóng các thiết bị thăm dò sonar để phát hiện âm thanh phát ra từ sâu trong đại dương.

P8 Poseidon: Máy bay đa nhiệm vụ của Canada nổi tiếng với tốc độ , giúp thu hẹp kích thước khu vực tìm kiếm và xác suất khi tìm kiếm các tàu như Titan.

Tàu lặn Odyseus 6K: Odysseus 6k là một phương tiện lặn siêu công nghệ cao điều khiển từ xa (ROV) có thể lặn xuống độ sâu 6.000m. Phương tiện này được vận hành bởi Cơ quan nghiên cứu Pelagic (PRS) có trụ sở tại California. Nó được trang bị hai cánh tay thủy lực mặc dù không được thiết kế để nâng bất cứ thứ gì nặng 9,5 tấn như Titan.

Tàu lặn Victor 6000: Chiếc tàu lặn siêu công nghệ cao thứ hai là Victor 6000 của Pháp, được triển khai bởi tàu Atalante và có thể đạt độ sâu 6.000 mét. Nó có hình dạng và thiết kế tương tự như Odysseus 6K.

Deep Energy: Là một trong những tàu lớn nhất từng được xây dựng có vận tốc 19,5 hải lí/h. Tàu có khả năng đặt các ống cứng, ống mềm... ở độ sâu lên đến 3.000 m bằng phương pháp reel-lay. Trong nhiệm vụ lần này nó có thể giúp trong việc quét nước tìm kiếm tàu ngầm.

The Atalante: Con tàu nghiên cứu của Pháp này mang theo robot tự hành Victor 6000, có thể lặn sâu tới 6.000m, sâu hơn xác tàu Titanic là 3.800m, theo Reuters. Victor đã được đưa vào sử dụng từ năm 1999. Nó nặng hơn 4 tấn, sở hữu camera 4K độ nét cao và được kết nối với Atalante bằng một sợi cáp dài 8,5 km truyền tải 20 kilowatt điện. Victor có thể sẽ đến khu vực xác tàu Titanic để tìm kiếm.

Skandi Vinland: Tàu hỗ trợ đa năng ngoài khơi của Canada này được đóng ở Na Uy, có hai tàu hoạt động từ xa được chế tạo sẵn trên tàu để tìm kiếm chiếc tàu ngầm.

Tàu CGS John Cabot của Canada: Tàu đánh cá xa bờ này có khả năng sử dụng công nghệ sonar.

His Majesty's Canadian Ship Glace Bay: Tàu chiến Canada này thực hiện các nhiệm vụ tìm kiếm và cứu hộ, cung cấp buồng giảm áp di động cho những người nổi lên mặt nước và có thể chở các chuyên gia y tế để điều trị các vết thương liên quan đến lặn.