"2007: Thời cơ vàng để BCVT - CNTT Việt Nam đột phá!"

Ngày 29 Tết âm lịch, dù rất bận rộn trong ngày làm việc cuối cùng trong năm Bính Tuất 2006 của Bộ Bưu chính Viễn thông, Bộ trưởng Đỗ Trung Tá vẫn dành hơn một tiếng vào ngay đầu giờ sáng để trả lời phỏng vấn nhân dịp đầu Xuân Đinh Hợi 2007.

Có thể nói năm 2006 đã đánh dấu những bước phát triển đột phá của ngành Bưu chính Viễn thông (BCVT) và Công nghệ thông tin (CNTT) của Việt Nam. Cùng với việc Việt Nam chính thức gia nhập WTO, lĩnh vực BCVT và CNTT đã có những chuyển biến quan trọng, với những sự kiện nổi bật như Intel lựa chọn Việt Nam để đầu tư nhà máy chip, Bill Gates đến thăm Hà Nội..., đồng thời mở ra những cơ hội thúc đẩy nền kinh tế phát triển mạnh mẽ trong những năm tới.

* PV: Xin Bộ trưởng đánh giá sơ bộ những thành quả của ngành BCVT và CNTT Việt Nam trong năm 2006?

- Bộ trưởng Đỗ Trung Tá: 2006 có thể coi là năm ngành BCVT và CNTT đã gặt hái được rất nhiều thành quả quan trọng. Trước hết phải nói đến sự phát triển của tình hình kinh doanh trong nước. Các doanh nghiệp trong ngành đã phối hợp với nhau khá hài hòa, dựa trên những cam kết có từ trước, nay chuyển thành những hợp đồng kinh tế mà hai bên cùng có lợi để thực hiện tốt việc kết nối mạng lưới. Điều này đã thúc đẩy sự phát triển mạng lưới viễn thông trong năm 2006 với tốc độ chưa từng có.

Cuối năm 2005, cả nước có 15 triệu máy điện thoại, đánh dấu mốc lịch sử trong hơn 60 năm. Nhưng chỉ riêng năm 2006, chúng ta đã phát triển thêm 10 triệu thuê bao mới. Có thể nói đây là một kết quả rất đáng khích lệ, thể hiện tính hiệu quả khi các doanh nghiệp viễn thông vừa hợp tác nhưng cũng vừa cạnh tranh.

Điểm nổi bật thứ hai, ngành BCVT và CNTT đã chính thức bước vào thực thi chiến lược hội nhập phát triển từ năm 2000, nhưng năm 2006 là sang giai đoạn 2, thể hiện tính chủ động trong hội nhập kinh tế quốc tế. Ngoài việc xác định chủ trương trong năm 2003-2004 là: không độc quyền doanh nghiệp, cạnh tranh trên tất cả các loại hình dịch vụ, ngành BCVT - CNTT cũng đã phối hợp với các đoàn ngoại giao, đoàn đàm phán Chính phủ để đàm phán song phương, đa phương nhằm giành được quyền tự chủ hoàn toàn trong vấn đề hội nhập với các nước trong WTO. Những cam kết ở đây vẫn thể hiện theo lộ trình, vẫn đủ thời gian để cho các doanh nghiệp viễn thông - CNTT phát triển và không gặp phải những rủi ro mang lại do chúng ta đã mở cửa với bên ngoài.

Tốc độ tăng trưởng CNTT trong năm qua cũng rất đáng kể, vẫn duy trì ở tốc độ từ 25 - 30%. Các sản phẩm phần mềm xuất khẩu trong năm cũng đạt tới 300 triệu USD. Những điều này thể hiện CNTT Việt Nam đã có những khởi sắc nhất định, tạo nội lực để chúng ta bước vào hợp tác quốc tế.

Một ấn tượng nữa là uy tín của CNTT Việt Nam đã dần được tăng cường. CNTT Việt Nam đã xuất hiện trên bản đồ CNTT không chỉ bởi sự kiện Bill Gates đến thăm và làm việc tại Hà Nội, mà còn thể hiện rất rõ ở khả năng thu hút đầu tư nước ngoài qua việc Intel cam kết đầu tư 630 triệu USD, nhưng sau đó 1 thời gian rất ngắn đã quyết định nâng vốn cam kết lên 1 tỉ USD để xây dựng nhà máy lắp ráp, đo thử các loại chip hiện đại nhất của họ.

Nếu chúng ta để ý quan sát, ngay sau khi Intel đầu tư vàoViệt Nam, luồng đầu tư của Nhật Bản cũng đã mạnh hơn. Riêng trong lĩnh vực điện tử, các doanh nghiệp Nhật Bản cũng đã đầu tư xấp xỉ 1 tỉ USD, mặc dù có rải ra một vài dự án khác nhau. Các đoàn doanh nghiệp từ các nền kinh tế khác như Trung Quốc, Đài Loan... cũng lập tức tham gia và có những hoạt động đầu tư rất mạnh. Các nước xung quanh như Lào, Campuchia thì luôn luôn đặt vấn đề hợp tác với Việt Nam cả về công nghệ và dịch vụ.

Như thế, chúng ta vừa thu hút được đầu tư trong nước, lại nhờ được uy tín và ảnh hưởng đó để bước ra thị trường nước ngoài. Uy tín trong nước và quốc tế đang mang lại một thời cơ rất thuận lợi cho lĩnh vực BCVT và CNTT.

Một điểm đáng nói nữa là năm qua, Việt Nam đã hoàn thiện cơ bản khung pháp lý trong quản lý CNTT và BCVT với sự ra đời của Luật Giao dịch điện tử, luật CNTT. Cùng với pháp lệnh đã có về BCVT, từ nay chúng ta hoàn toàn có đủ điều kiện để quản lý thật tốt các lĩnh vực này, nhất là trong bối cảnh các dịch vụ viễn thông, Internet và truyền hình đã hội tụ.

Tôi cho đó là những điểm ấn tượng trong BCVT, CNTT năm 2006.

Chuyện "Người mở đường" cho Internet Việt Nam

* Năm 2007 là tròn 10 năm Internet có mặt tại Việt Nam. Với vai trò "người mở đường" đưa Internet vào Việt Nam, Bộ trưởng có thể chia sẻ những kỷ niệm khi thuyết phục Trung ương đồng ý mở cửa Internet?

- Tôi nhớ lúc đó là vào dịp Hội nghị Trung ương 2 khóa VIII, đề cập đến vấn đề phát triển khoa học công nghệ và giáo dục đào tạo. Với tư cách là Uỷ viên Trung ương Đảng và bí thư Ban cán sự Đảng của Tổng cục Bưu điện lúc đó, tôi thấy có trách nhiệm báo cáo với Trung ương về Internet, một công cụ rất hữu hiệu cho phát triển khoa học công nghệ và đặc biệt, nó sẽ thực hiện được nhiệm vụ đổi mới đào tạo.

Vì vậy, chúng tôi đã xin được trình bày trước Hội nghị Trung ương với mong muốn thuyết phục Trung ương cho Việt Nam triển khai Internet. Đó là một dấu ấn đặc biệt vì là lần đầu tiên được phép có một báo cáo khoa học trong Hội nghị Trung ương. Trước nay trong lịch sử không có một báo cáo nào như vậy.

Chúng tôi đã xin đăng ký một báo cáo chừng 30-40 phút, dẫn giải những vai trò của Internet, thực trạng của Internet trên thế giới, Internet ở Việt Nam lúc đó đã bắt đầu nảy mầm như thế nào? Vì sao chúng ta phải nhanh chóng đưa Internet vào để phục vụ trước mắt cho nghiên cứu và đào tạo. Chính vấn đề đó cũng rất phù hợp với chương trình nghị sự của Hội nghị Trung ương VIII này.

Sau đó, chúng tôi xin phép được demo (giới thiệu) cho mỗi đại biểu tham dự Hội nghị Trung ương 2 Khoá VIII được 30 phút đến 1 tiếng "tham quan trình diễn về Internet". Đặc biệt là nhấn mạnh khả năng chúng ta có thể hạn chế tiêu cực.

Vì lúc đó Internet vẫn còn rất mới lạ, nên từ nguyên Tổng bí thư Đỗ Mười đến các đồng chí trong Bộ chính trị, các Uỷ viên Trung ương Đảng, tất cả mọi người đều đến tham dự buổi trình diễn đó. Tôi còn nhớ chúng tôi đã xin được một phòng ngay trong trụ sở họp Trung ương Đảng để trình bày về Internet.

Cuối cùng, nguyên Tổng bí thư Đỗ Mười lúc đó có nói: Tất nhiên cái nào cũng có hai mặt của nó, nhưng chúng ta phải phát huy cái tốt và khắc phục những cái mặt xấu còn tồn tại của nó. Tôi được biết sau đó bộ Chính trị đã có quyết định, Chính phủ đã trình tờ trình mở Internet. Đến tháng 12-1997, chúng ta bắt đầu có Internet ở Việt Nam.

Một điều rất thú vị là ngay sau đó, Văn phòng Trung ương đã trang bị máy tính cho Tổng bí thư. Lúc đó, Tổng bí thư đã sử dụng Internet và chia sẻ rằng: "Đáng tiếc bây giờ tôi đã lớn tuổi, tay không được nhanh nhẹn như thanh niên và trình độ tiếng Anh hạn chế nên không sử dụng được hết năng lực, chứ thực tình thì tôi rất thích cái Internet này".

Sau đó, Tổng bí thư Lê Khả Phiêu kế nhiệm cũng đã nói một câu rất hay về lĩnh vực CNTT với đại ý: "Chúng ta đã cầm đũa được thì cũng có thể gõ bàn phím được"...

Đó là những kỷ niệm rất sâu sắc khi chúng tôi đưa Internet vào Việt Nam. Công việc đó nhận được sự đồng tình từ những lãnh đạo Trung ương cấp cao nhất cho đến người dân sau này. Đến bây giờ, sự bức xúc khi có sự cố về đường kết nối Internet do động đất vừa qua cho thấy rõ ràng về sự quan trọng của Internet đối với đời sống. Chúng ta đưa Internet vào tuy chậm, nhưng là phù hợp với tình hình của đất nước và cũng đã gặt hái được những thành quả nhất định thông qua quyết định đúng đắn của Trung ương lúc đó.

* Lúc đó, để thuyết phục Trung ương đồng ý, Bộ trưởng có gặp khó khăn gì không?

"...phải nói Internet đã về làng thật, và người nông dân bây giờ đi làm đã có người mang máy di động thật." - Ảnh: VNN

Bộ trưởng Đỗ Trung Tá: "Nếu chúng ta chấp nhận tất cả những điều kiện mở cửa viễn thông của đối tác đàm phán, thì trong lĩnh vực BCVT và CNTT không còn tồn tại hình dáng chữ S của đất nước Việt Nam nữa." - Ảnh: VNN

"2007 phải là năm của chất lượng dịch vụ viễn thông thiết thực!" - Ảnh: VNN