Thường xuyên bị đau bụng kèm theo chán ăn, giảm cân đột ngột, vàng mắt, vàng da... bạn có thể đã mắc ung thư tuyến tụy.
Ung thư tuyến tụy là những tổn thương ác tính xuất phát từ bất kỳ thành phần nào của mô tụy, bao gồm các tế bào của mô tụy ngoại tiết, tế bào tụy nội tiết (tế bào đảo Langerhans) và các tế bào thuộc mô liên kết của tụy. Trên 95% ung thư tụy có nguồn gốc từ mô tụy ngoại tiết (gồm tế bào biểu mô ống tụy, tế bào "acinar", tế bào mầm...) trong đó khoảng 85% là xuất phát từ tế bào biểu mô ống tụy ngoại tiết; còn lại ung thư xuất phát từ tế bào tụy nội tiết và của mô liên kết rất hiếm gặp.
Ung thư tụy bắt đầu ở các mô của tuyến tụy nằm ở phần dưới dạ dày. Các tế bào trong tuyến tụy bắt đầu nhân lên khỏi tầm kiểm soát và dẫn đến khối u ung thư. Ung thư tụy có thể làm suy giảm hai chức năng chính của tuyến tụy là tiết ra các enzyme hỗ trợ tiêu hóa và bài tiết insulin giúp giảm lượng đường trong máu. Căn bệnh này thường ảnh hưởng đến những người trên 45 tuổi. Người trẻ tuổi cũng có nguy cơ mắc bệnh.
Triệu chứng thường gặp nhất của ung thư tụy là đau bụng. Nó thường bắt đầu xuất hiện trước khi phát hiện bệnh khoảng 1-2 tháng và tăng dần theo tiến triển của bệnh, nhưng ban đầu thường chỉ đau thoáng qua vùng thượng vị nên dễ nhầm với viêm dạ dày. Đau thường khởi phát ở vùng thượng vị, khi bệnh tiến triển thường lan sang 2 bên và/hoặc xuyên ra sau lưng. Cơn đau có thể không liên tục nhưng thường nặng hơn sau khi ăn hoặc khi nằm ngửa khiến người bệnh phải nằm tư thế cuộn tròn cho đỡ đau. Đau nhiều ra sau lưng thường gặp khi khối u nằm ở vùng thân hoặc đuôi tụy hơn là vùng đầu tụy.
Triệu chứng của ung thư tụy giai đoạn sớm thường nghèo nàn. Khi bệnh lan tràn, triệu chứng lâm sàng khá đa dạng, thay đổi tùy theo vị trí khối u và mức độ lan rộng của nó. Theo thống kê, 60-70% u nằm ở vùng đầu tụy, 20-25% nằm ở thân/đuôi tụy, u chiếm toàn bộ thể tích của tụy chiếm tỉ lệ thấp.
Theo Boldsky, ung thư tuyến tụy là căn bệnh thầm lặng bởi nó tấn công và phát triển rất lặng lẽ. Hầu như mọi người không phát hiện ra các dấu hiệu và triệu chứng ban đầu, cho đến khi thấy cơ thể có điều gì bất thường thì bệnh đã ở giai đoạn muộn, khó chữa trị. Nó được xếp vào top bệnh ung thư có tỷ lệ tử vong cao nhất. Nếu phát hiện sớm những triệu chứng của ung thư tuyến tụy, người bệnh hoàn toàn có cơ hội chữa trị hiệu quả.
Ung thư tụy bắt đầu ở các mô của tuyến tụy nằm ở phần dưới dạ dày. (Ảnh: Boldsky).
Dưới đây là những dấu hiệu sớm của ung thư tụy bạn không nên bỏ qua.
Đau bụng và lưng dưới
Đây là một trong những triệu chứng đầu tiên của ung thư tuyến tụy. Ban đầu, bạn sẽ cảm thấy đau nhói ở vùng bụng trên và cơn đau dần dần lan ra phía sau.
Vàng da hoặc mắt
Thông thường người bị ung thư tuyến tụy thường bị vàng da. Vàng da có thể gây ngứa ở tay chân, chủ yếu là lòng bàn tay và lòng bàn chân. Lý do là tế bào ung thư ngăn chặn các ống dẫn mật, dẫn đến sự tích tụ của mật trong gan.
Giảm cân đột ngột
Đây là một trong những triệu chứng đáng chú ý của ung thư tuyến tụy. Bạn sụt cân khi khối u lan rộng đến các cơ quan khác và làm suy yếu chức năng của nó, dẫn đến tiêu hóa chất dinh dưỡng kém và ăn không ngon. Giảm cân đột ngột là một trong những triệu chứng rõ rệt của ung thư tuyến tụy.
Buồn nôn và nôn
Khối u phát triển có thể làm tắc nghẽn một số bộ phận của đường tiêu hóa và ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa, dẫn đến buồn nôn và nôn.
Thay đổi màu nước tiểu
Đối với người bị ung thư tuyến tụy, màu nước tiểu có thể chuyển sang màu cam, nâu. Lý do là khối u phát triển tác động đến mật dẫn đến sự dư thừa bilirubin trong cơ thể. Nó có thể xâm nhập vào nước tiểu và làm cho màu nước tiểu trở nên tối hơn.
Màu phân nhạt
Bạn sẽ thấy màu phân nhợt nhạt và nặng mùi là do khối u đang phát triển ngăn không cho tuyến tụy sản sinh ra các enzyme tiêu hóa. Các tế bào ung thư ngăn ngừa tiêu hóa thức ăn béo, dẫn đến đầy hơi, táo bón, màu phân nhạt...
Đầy hơi
Sự xuất hiện của khối u có thể gây ra các triệu chứng tiêu hóa như đầy hơi. Những triệu chứng này xảy ra khi tuyến tụy bắt đầu gây áp lực lên vùng bụng và dạ dày. Đầy hơi là một trong những dấu hiệu sớm của ung thư tuyến tụy.
Ăn không ngon
Những người bị ung thư tuyến tụy có xu hướng giảm cảm giác thèm ăn và cảm thấy đầy bụng mặc dù ăn rất ít. Khối u phát triển gây áp lực lên ruột non và do đó ngăn chặn đường tiêu hóa khiến bạn chán ăn, ăn không ngon.
Xuất hiện các cục máu đông
Máu đông xuất hiện trong tĩnh mạch thường gây ra hiện tượng đau, sưng chân. (Ảnh: Medtechasia).
Trong một số trường hợp, manh mối đầu tiên để phát hiện ung thư tuyến tụy là các cục máu đông trong tĩnh mạch lớn, còn gọi là huyết khối tĩnh mạch sâu hay DVT, thường xuất hiện ở chân. Hiện tượng này gây ra các triệu chứng đau, sưng, đỏ và nóng chân.
Đôi khi, một mảnh của cục máu đông vỡ ra có thể chạy tới phổi, dẫn đến tình trạng khó thở, đau ngực, gọi la thuyên tắc phổi hay PE.
Tiểu đường
Ung thư tuyến tụy có thể gây bệnh tiểu đường với các triệu chứng luôn cảm thấy khát, đói, đi tiểu thường xuyên bởi căn bệnh phá hủy các tế bào sản sinh insulin. Tuy nhiên, đây là triệu chứng hiếm gặp của ung thư tuyến tụy, trong một vài trường hợp, căn bệnh này chỉ làm thay đổi lượng đường trong máu, không tạo thành bệnh tiểu đường và có thể phát hiện thông qua xét nghiệm máu.
Phình túi mật và gan
Nếu ung thư chặn túi mật, mật sẽ bị tích tụ lại khiến cho túi mật phình lớn. Dấu hiệu này có thể được các bác sĩ phát hiển khi kiểm tra thể chất bằng cách cảm nhận vùng bụng phải dưới lồng ngực hoặc các phương pháp chẩn đoán hình ảnh. Triệu chứng to gan xuất hiện khi ung thư đã di căn tới bộ phận này. Cách phát hiện tương tự kiểm tra túi mật.