Các nhà khoa học phát hiện cá voi sát thủ bắt đầu ăn cá từ lưới đánh cá của ngư dân và coi đó như một nguồn thức ăn dễ kiếm.
Nhóm nghiên cứu đứng đầu là Morgane Amelot, đến từ Đại học Deakin ở Australia, theo dõi hành vi kiếm ăn của hai nhóm cá voi sát thủ quanh quần đảo Crozet ở phía nam Ấn Độ Dương từ năm 2003 đến năm 2018.
Cá voi sát thủ bơi trước một tàu đánh cá. (Ảnh: Alessandro De Maddalena).
Cá voi sát thủ là động vật có trí thông minh cao, có thể điều chỉnh hành vi tùy theo môi trường. Chúng ăn cá và mực, nhưng cũng nhắm tới những động vật lớn hơn như hải cẩu, chim biển, thậm chí cá voi. Gần đây, một nhóm cá voi sát thủ ở Nam Phi còn săn giết cá mập trắng để moi gan.
Dù ngư dân đã quen với việc cá voi sát thủ lợi dụng móc câu để kiếm bữa ăn dễ dàng từ giữa thập niên 1990, nghiên cứu mới nhất công bố hôm 2/2 trên tạp chí Royal Society Biology Letters hé lộ hành vi mới này lan rộng nhanh chóng tới mức nào trong quần thể. Trong thời gian nghiên cứu, số lượng cá voi sát thủ cướp cá từ móc câu tăng đáng kể ở cả hai nhóm, lần lượt từ 34 lên 94 con và 19 lên 43 con.
Theo Amelot, nghiên cứu cho thấy cách cá voi sát thủ học hỏi hành vi mới khi phản ứng với hoạt động của con người. Thông qua mở rộng ngư trường trên khắp thế giới, con người vô tình cung cấp cho cá voi sát thủ nguồn thức ăn mới.
"Có nhiều cơ chế cần khám phá nhằm hiểu rõ quá trình cá voi sát thủ học hỏi hành vi và lan truyền giữa các cá thể và bầy đàn", Amelot nói. "Cơ chế này không chỉ tồn tại ở quần thể cá voi sát thủ mà cả loài khác. Nghiên cứu này là một nước tiến để tìm hiểu cách hành vi trở nên phổ biến ở quần thể động vật biển có vú".
Việc phát triển hành vi mới có thể làm thay đổi vai trò động vật săn mồi của cá voi sát thủ trong hệ sinh thái. Nó có thể giảm bớt áp lực với các loài mồi săn về ngắn hạn, tăng cường quần thể cá voi sát thủ trong dài hạn bởi nguồn cá có sẵn tác động tích cực tới cá thể cái đang nuôi con.
Cá voi sát thủ sinh sống ở mọi đại dương trên khắp thế giới, tuy nhiên chúng phân bố phổ biến nhất ở vùng biển lạnh như Nam Cực, Na Uy và Alaska. Amelot và cộng sự kết luận nghiên cứu phản ánh cá voi sát thủ phản ứng nhanh thế nào trước nguồn thức ăn mới và tác động của con người tới chế độ ăn của loài săn mồi hàng đầu này.