Trong khi khám phá khu vực xung quanh khách sạn nơi mình đang sơ tán, cậu bé 11 tuổi Nati Toyikar tình cờ thấy một đồng xu cổ hiếm có với niên đại lên tới 2.000 năm tuổi, từ thời vương quốc Hasmonean. Thông tin này vừa được Cơ quan Cổ vật Israel công bố hồi đầu tuần này.
Nati Toyikar đã được sơ tán khỏi nhà của mình tại vùng Kibbutz Magen sau cuộc tấn công của Hamas. Cậu bé hiện sống tại một trong những khách sạn dành cho những cư dân sơ tán dọc Biển Chết. Tại đây, trong một chuyến khám phá, cậu bất ngờ tìm thấy một đồng xu cổ từ thời vương quốc Hasmonean dưới sự trị vì của Vua Alexander Yanai. Nati sau đó đã đem nộp cổ vật này cho Cơ quan Cổ vật Israel.
Ông Ronen - cha của Nati - chia sẻ: “Sau khi tan học, thỉnh thoảng bọn trẻ lại đi dạo và khám phá khu vực khách sạn. Nati là một cậu bé tò mò, thích nhìn xuống đất và tìm kiếm những điều thú vị. Sau chuyến đi, Nati hào hứng đến chỗ tôi và cho biết mình đã tìm thấy một đồng xu nhỏ. Chúng tôi đã tìm hiểu về đồng xu đó trên Internet.
Sau đó, theo lời đề nghị của Nati, chúng tôi đã gọi điện và báo cáo phát hiện này cho Cơ quan Cổ vật Israel. Thông tin này ngay lập tức nhận được sự quan tâm lớn từ cơ quan này và nhà khảo cổ học Alex Freiberg đã tìm mọi cách để gặp Nati. Ông ấy đã trao cho thằng bé một giấy chứng nhận, điều này khiến Nati rất vui”.
Theo Tiến sĩ Robert Cole - Giám đốc Chi nhánh Tiền xu tại Cơ quan Cổ vật Israel - “đồng xu mà Nati tìm thấy là đồng tiền nổi tiếng của vương quốc Hasmonean dưới thời trị vì của Vua Alexander Janai (104-76 trước Công nguyên). Trên đồng xu có biểu tượng một chiếc mỏ neo và xung quanh có một dòng chữ bằng tiếng Hy Lạp - “Alexander Basileus” có nghĩa là “(của) Vua Alexander”.
Nati Toyikar, 11 tuổi, người đã tìm thấy đồng xu 2.000 năm tuổi. (Ảnh: Israel Antiquities Authority).
Mặt sau của đồng xu có một ngôi sao với tám tia sáng, được bao quanh bởi vương miện của các vị vua. Giữa các tia sáng, có thể thấy một dòng chữ nhỏ. Theo các nhà khoa học, dòng chữ này hiện mới chỉ có thể giải mã được một phần. Nó là tên và tước hiệu của vị vua Alexander Yanai bằng tiếng Do Thái cổ.
Vương quốc Hasmonean đạt đến đỉnh cao quyền lực và sự mở rộng lãnh thổ dưới thời Alexander Yanai. Là một người Do Thái và một nhà cai trị Hy Lạp quan trọng, ông giữ tước hiệu kép là thầy tế lễ thượng phẩm và vua - đây là một đặc điểm đáng chú ý trên dòng chữ trên đồng xu.
Đồng xu được đúc vào những năm 80 trước Công nguyên với số lượng rất lớn và sự phân bố rộng rãi của nó ở Israel và các khu vực lân cận cho thấy sự mở rộng của vương quốc dưới sự cai trị của Yanai.
“Những đồng xu loại này được tìm thấy dọc theo bờ Biển Chết là bằng chứng về quân đội và cuộc chinh phục của nhà vua chống lại Vương quốc Nabatim ở Jordan. Những đồng xu này được dùng để trả cho các binh lính của nhà vua trong việc xây dựng cũng như củng cố các pháo đài trong khu vực (như Masada, Makhvar, Qumran) và cũng để xây dựng một hạm đội tàu hoạt động ở Biển Chết. Đó có lẽ là nguyên nhân biểu tượng mỏ neo xuất hiện trên đồng tiền” - Tiến sĩ Cole cho biết.
Trong khi đó, hai quan chức Orit Apalo và Einat Kashi thuộc Cơ quan Cổ vật cho biết: “Kể từ ngày 7/10, chúng tôi đã hướng dẫn các trung tâm giáo dục của Cơ quan Cổ vật Israel tổ chức và tiến hành các hoạt động khám phá tại hàng trăm khách sạn nơi người sơ tán đang ở. Những người tham gia có cơ hội thoát ra khỏi thực tế khó khăn và tiếp xúc với thế giới cổ vật. Chúng tôi đã gặp gỡ cư dân của Kibbutz Magen như một phần của nhiều hoạt động được thực hiện giữa những người sơ tán ở vùng Biển Chết. Chúng tôi rất vui khi thế hệ trẻ đã ý thức được tầm quan trọng của các cổ vật”.