Cho đến nay, công dụng chính xác của khối thập nhị diện La Mã vẫn đang còn gây tranh cãi đối với các nhà khoa học.
Nhà khảo cổ học nghiệp dư Patrick Schuermans, trong khi đi qua một cánh đồng gần thị trấn nhỏ Kortessem (Bỉ) đã phát hiện một mảnh vỡ bí ẩn nhờ máy dò kim loại của mình.
Sau đó, nó được gửi đến các nhà khoa học của Bảo tàng Gallo-Roman, thành phố Tongeren, Bỉ để xác minh.
Báo cáo về vật thể này được các chuyên gia công bố vào ngày 26/1/2023 hé lộ, mặc dù chỉ còn một góc của hiện vật, nhưng chắc chắn nó là một phần của một khối thập nhị diện bằng đồng La Mã (mười hai khối rắn), có đường kính chỉ hơn 5cm.
Mặc dù các hiện vật hình học khác thuộc loại này đã được phát hiện trong quá khứ, cho đến nay các nhà khảo cổ không thể giải thích chính xác chức năng của chúng. Không một tài liệu bằng văn bản đề cập đến nó đã từng được tìm thấy.
Một khối thập nhị diện La Mã, bản sao được trưng bày tại Bảo tàng Gallo-Roman, Tongeren, Bỉ (Ảnh minh họa: Time Travel Rome).
Các nhà khoa học đã đưa ra nhiều phỏng đoán về công dụng của khối thập nhị diện này.
Khối thập nhị diện La Mã phục vụ cho bói toán?
Khối thập nhị diện La Mã đầu tiên được xác định ở Anh vào thế kỷ 18. Kể từ đó, trong hơn một trăm nó được tìm thấy trên khắp Hà Lan, Bỉ, Pháp, Đức, Áo và Thụy Sĩ.
Chúng bao gồm các vỏ kim loại rỗng đúc ở 12 mặt, kích thước bằng một quả bóng chày, với các lỗ lớn ở mỗi bên và đinh tán ở mỗi góc.
Bản thân kim loại này không thể xác định niên đại, nhưng một trong số chúng đã được phát hiện trong các lớp Trái đất có niên đại từ thế kỷ 1 đến thế kỷ 5 sau Công nguyên.
Một trong các khối thập nhị diện chế tạo bằng kim loại đồng, được phát hiện ngay bên ngoài các bức tường của thành phố Tongeren của La Mã cổ đại vào năm 1939. Hiện tại, nó đang trưng bày trong bảo tàng Gallo-Roman.
Guido Creemers, người phụ trách bảo tàng Gallo-Roman chia sẻ LiveScience: "Đã có một số giả thuyết, nó có thể là một loại lịch, một công cụ đo đất, một vương trượng…, nhưng không có giả thuyết nào trong số đó là thỏa đáng".
Tuy nhiên, các lý thuyết được các nhà khoa học đưa ra vẫn còn rất nhiều xung quanh chức năng của chúng như đây có thể là bộ phận của một loại vũ khí nào đó, công cụ được sử dụng trong nông nghiệp, xúc xắc và đồ chơi,...
Bên cạnh đó, nhiều chuyên gia hướng nghiên cứu của mình về vật thể này liên quan nhiều hơn đến các hoạt động không chính thức như phù thủy, bói toán…, vốn rất phổ biến trong thời đại La Mã.
Ảnh hưởng của người Gaul và Celtes
Những hiện vật kim loại bí ẩn này chỉ được phát hiện ở các vùng Tây bắc của Đế chế La Mã cổ đại hay tại các khu chôn cất.
Đây có thể là manh mối cho thấy, việc thực hành sử dụng nó chỉ giới hạn ở các khu vực chịu ảnh hưởng của người Gaul hoặc người Celtes.
Cơ quan Di sản Flemish, Vương quốc Bỉ cuối cùng đã tiết lộ trong một tuyên bố vào ngày 10/1: "Chúng tôi đã tìm thấy dấu vết của một số sửa chữa trên một bộ phận của khối thập nhị diện. Bề mặt bị gãy của mảnh vỡ có thể ám chỉ, nó đã bị cố tình phá vỡ, có lẽ trong một nghi lễ cuối cùng".
Phát hiện này có thể làm sáng tỏ hơn cho các nhà nghiên cứu, một cuộc khảo cổ sau đó đã được diễn ra trên địa điểm phát hiện mảnh vỡ này đã tìm thấy thêm các mảnh tranh tường, đây có thể là nơi tổ chức nghi lễ hoặc bữa tiệc trong một biệt thự La Mã cổ đại.