Hơn một nửa số hồ và hồ chứa lớn trên thế giới đã bị thu hẹp kể từ đầu những năm 1990, chủ yếu do biến đổi khí hậu. Tình trạng này làm gia tăng mối lo ngại về thiếu nước sử dụng cho nông nghiệp, thủy điện và sinh hoạt của con người.
Đây là thông tin được đưa ra trong một nghiên cứu công bố hôm 18/5. Nhóm các nhà nghiên cứu quốc tế đánh giá rằng một số nguồn nước ngọt quan trọng nhất trên thế giới - từ Biển Caspi giữa châu Âu và châu Á đến hồ Titicaca của Nam Mỹ - đã bị mất nước với tốc độ tích lũy khoảng 22 gigaton mỗi năm trong gần ba thập niên. Lượng nước này tương đương 17 lần thể tích của hồ Mead, hồ chứa lớn nhất của Mỹ.
Ảnh chụp hồ Elizabeth Lake tại California (Mỹ) tháng 6/2021. (Ảnh: Reuters)
Các nhà nghiên cứu nhận thấy việc sử dụng không bền vững của con người, những thay đổi về lượng mưa, dòng chảy, trầm tích và nhiệt độ tăng cao đã khiến mực nước hồ giảm trên toàn cầu. Các chuyên gia kết luận trong giai đoạn từ 1992-2020, có 53% số hồ rơi vào tình trạng giảm lượng nước. Gần 2 tỷ người bị ảnh hưởng trực tiếp và nhiều khu vực phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt nước trong những năm gần đây.
Nhà thủy văn học Fangfang Yao tại Đại học Virginia (Mỹ), người đứng đầu nghiên cứu đăng trên tạp chí Science, cho biết 56% suy giảm trong các hồ tự nhiên là do Trái đất nóng lên và mức tiêu thụ của con người. Tuy nhiên, sự nóng lên của Trái đất là "đóng góp phần lớn hơn trong đó".
Các nhà khoa học về khí hậu thường cho rằng các khu vực khô cằn trên thế giới sẽ trở nên khô hạn hơn do biến đổi khí hậu và các khu vực ẩm ướt sẽ trở nên nhiều ẩm hơn. Tuy nhiên, nghiên cứu cho thấy lượng nước mất đi đáng kể ngay cả ở những vùng ẩm ướt. “Không nên xem nhẹ điều này”, ông Yao nhận định.
Các nhà khoa học từ lâu đã cảnh báo cần phải ngăn chặn sự nóng lên toàn cầu vượt quá 1,5 độ C để tránh những hậu quả thảm khốc nhất của biến đổi khí hậu. Thế giới hiện đang nóng lên với tốc độ khoảng 1,1 độ C.
Nghiên cứu được công bố hôm 18/5 cho thấy việc sử dụng không bền vững của con người đã ảnh hưởng đến lượng nước tại các hồ. Trong khi các hồ ở Afghanistan, Ai Cập và Mông Cổ bị ảnh hưởng bởi nhiệt độ tăng cao, có thể làm tăng lượng nước thất thoát vào khí quyển.