Đuông cọ, đuông dừa... là một trong những loài đuông khá phổ biến ở nước ta. Tuy nhiên, mới đây, Bệnh viện Đa khoa tỉnh Lào Cai tiếp nhận bệnh nhân sốc phản vệ sau khi ăn đuông dừa. Loài đuông này có gì đặc biệt để gây độc?.
Giống như nhiều loài đuông, vốn là một dạng ấu trùng sâu của một số loài bọ cánh cứng thường sinh sống trong cổ hũ (phần mềm bên trong ngọn), loài đuông dừa làm tổ trên các cổ hũ cây dừa. Những cây dừa sau khi chặt hạ, bọ cánh cứng sẽ đục lỗ đẻ trứng, trứng nở thành ấu trùng và phát triển thành đuông dừa.
Từ khi chặt cây đến lúc bắt lấy đuông trong khoảng thời gian 2 tháng. Lúc này nếu không khai thác đuông dừa sẽ già và mọc cánh bay đi.
Loài đuông dừa làm tổ trên các cổ hũ cây dừa.
Để “bắt” đuông, người dân thường ghé tai vào thân cây. Nếu nghe thấy tiếng sột soạt đồng nghĩa có đuông bởi đây là tiếng ăn của đuông trong thân cây. Mỗi cây cọ có thể lấy được vài kg đuông.
Đuông cọ có giá trị dinh dưỡng cao, nhất là hàm lượng đạm. Cứ 100 gram đuông cung cấp 13 gram protein, canxi, muối khoáng… Ngoài ra, do thức ăn là lõi và nõn cọ, nên đuông dừa rất thơm. Khi chế biến chỉ cần ngâm trong nước cho hết chất nhựa và mùi đặc trưng của cọ. Tuy nhiên, đuông dừa có chứa chất gây dị ứng. Bên cạnh đó, một số bào tử nấm độc từ môi trường bên ngoài có thể nhiễm vào đuông dừa. Các bào tử này trở thành nấm có độc tính cao khi vào cơ thể con người. Đây là nguyên nhân một số người ăn đuông dừa cọ bị ngộ độc.
Cùng với đuông dừa, trong họ nhà đuông, đuông cọ và đuông chà là khá nổi tiếng.
Đuông chà là sống trong những ngọn cây chà là mọc hoang dại thành từng bụi ở các vùng cù lao, bán đảo. Đầu mùa mưa, kiến dương, một loại bọ cánh cứng màu hung to hơn con bọ rầy, khoét ngọn chà là đẻ trứng vào. Khoảng tháng 10 âm lịch con đuông phát triển hoàn chỉnh. Đuông chà là hiện nay rất hiếm và giá thành khá đắt, do mỗi cây chà là chỉ cho một con đuông, những rừng chà là hoang dại ven biển hiện hầu như đã bị tận diệt.
Cũng giống như đuông dừa, đuông cọ và đuông chà là chứa nhiều chất dinh dưỡng. Tuy nhiên, những loại đặc sản thơm ngon béo ngậy này cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ. Không ít người ăn đuông bị ngứa, dị ứng.
Các bác sĩ khuyến cáo khi bị ngộ độc thức ăn có nguồn gốc côn trùng, nếu nạn nhân còn tỉnh táo, có thể tự gây nôn. Trường hợp nặng, khó thở và thở yếu cần hô hấp nhân tạo tùy theo các biểu hiện của nạn nhân. Sau khi sơ cứu, cần nhanh chóng đưa nạn nhân tới các cơ sở y tế để được xử trí và điều trị kịp thời.
Để đề phòng ngộ độc do ăn con đuông nói riêng, côn trùng nói chung, mọi người không nên ăn côn trùng lạ hoặc chưa từng ăn. Những người có cơ địa dị ứng cần thận trọng khi thưởng thức các món ăn này.