Nhiều hoa và nhiều quả, ngụ ý đông con và nhiều phúc - cây hỉ thụ - là loài thực vật hoang dã quý tại Trung Quốc đã thu hút nhiều sự chú ý của giới trẻ Quý Châu.
Tại vườn thực vật tỉnh Quý Châu, hai cây hỉ thụ mọc song song cạnh nhau, khoảng cách giữa chúng chưa đầy hai mét. Thân cây thẳng tắp, cành lá xum xuê, tán che cả bầu trời nên cho dù giữa mùa hè ngồi dưới gốc cây cũng không thấy nóng.
Mỗi thân cây đều treo một tấm biển bảo vệ, trên đó ghi tên cây là hỉ thụ, là một loài cổ thụ nổi tiếng nằm trong danh sách cần bảo vệ của quận Vân Nhâm, Quý Châu, có tuổi thọ 115 năm tuổi.
Hiện giờ, hỉ thụ đang vào mùa đơm hoa kết trái. Hoa thường nở tháng 7 và tháng 8, có màu trắng trong trẻo, hình dáng giống như những bông bồ công anh; đến tháng 9 thì kết quả, trông giống như một phiên bản thu nhỏ của buồng chuối, vô cùng hấp dẫn.
Hai cây hỉ thụ 115 năm tuổi ở Quý Châu. (Ảnh: Tianyan xinwen).
Loài cây quý từng bị đốn hạ làm củi
Hỉ thụ (Camptotheca acuminata) là cây rụng lá thân gỗ chỉ có ở Trung Quốc. Cây trưởng thành thường cao hơn 20m, vỏ cây màu xám hay xám nhạt, xẻ dọc thành rãnh nông.
Hỉ thụ ưa khí hậu ấm và ẩm, không chịu được lạnh và khô khắc nghiệt, sinh trưởng ở những khu vực có nhiệt độ trung bình hàng năm từ 13°C đến 17°C cùng lượng mưa trên 1.000 mm.
Năm 1999, hỉ thụ đã được liệt kê là danh sách thực vật hoang dã bảo vệ cấp II quốc gia nhưng đến năm 2021 thì được đưa ra khỏi danh sách.
Trước đây, nhiều người dân ở các vùng nông thôn Trung Quốc thường chặt cây đốn gỗ hỉ thụ về làm củi đun bếp mà không biết rằng toàn thân cây là "bảo vật".
Hồi năm 2018, các nhà nghiên cứu tại Viện Ung thư Roswell Park (Mỹ) cho biết, camptothecin - chất tự nhiên được chiết xuất từ cây hỉ thụ có đặc tính chống ung thư mạnh mẽ.
Theo Thông tấn xã Việt Nam, một nghiên cứu đăng trên tạp chí PLOS Biology ngày 25/2/2022 cũng cho thấy camptothecin có thể kích hoạt chuỗi phản ứng ngăn cơn đói tự nhiên, mở ra triển vọng trong việc phát triển liệu pháp chống béo phì mới.
Thực tế, hỉ thụ cũng được sử dụng làm thuốc trong y học Trung Hoa từ hàng trăm năm trước nhưng ít người chú ý.
Ngoài ra, hỉ thụ không chỉ có giá trị dược liệu mà còn có giá trị trang trí và kinh tế. Là loài cây thân gỗ, sinh trưởng nhanh, cho năng suất cao nên nó được trồng làm cây cho bóng mát, cây đường phố, cây trồng gây rừng.
Quả chứa dầu béo dùng trong công nghiệp. Gỗ nhẹ, mềm thích hợp làm nguyên liệu giấy, ván ép, trang trí nội thất, đồ dùng sinh hoạt…