Được biết tới như là người đã phát mình ra nhạc cụ Saxophone, thứ âm thanh sexy mở đầu bài hát "Careless Whisper" đã đốn gục trái tim của bao thế hệ yêu âm nhạc. Song song với đó, Adolphe Sax (1814 - 1894) cũng nổi tiếng với tuyệt chiêu "Từ chối tử thần", bằng chứng là dù có được thần chết gõ cửa hỏi thăm bao nhiêu lần, ông vẫn... mặc kệ và bình thản kê gối ngủ ngon.
Vận xui đeo đuổi
Antoine-Joseph Sax sinh ngày 6/11/1814 tại Dinant, Bỉ, trong gia đình có đến 11 người con. Cha mẹ ông là nhà thiết kế nhạc khí, nên từ nhỏ ông đã tự học nghề, dành nhiều thời gian trong xưởng của gia đình. Ngay thời thơ ấu, Adolphe đã thể hiện năng khiếu bẩm sinh về nhạc và sự hiểu biết sâu sắc các nhạc cụ.
Khi mới 14 tuổi, Sax đã tìm cách tạo ra kèn clarinet phiên bản của riêng mình. Ở tuổi 15, ông đã đạt được những gì mà người đương thời cho là không thể, khi chế tạo ra một chiếc kèn clarinet và hai cây sáo bằng ngà voi, hứa hẹn một tương lai tươi sáng.
Thế nhưng, điều đáng kinh ngạc là ông thường xuyên bị “Thần chết” rình rập từ khi còn bé nhưng lại luôn thoát chết một cách kỳ diệu,
Từ năm 3 tuổi, Aldolphe Sax đã đánh dấu bước ngoặt "bất tử" của mình với tai nạn đầu tiên, khi ông ngã từ 3 tầng cầu thang xuống đất và đập thẳng đầu vào nền đá. Rất nhiều báo cáo được ghi lại: nơi thì bảo ông hôn mê 1 tuần, chỗ lại ghi Sax nằm liệt giường suốt thời gian đó... Nhưng kết quả thì đều giống nhau: ông vẫn sống nhăn răng!
Cùng năm đó, Sax nghịch ngợm lại tiếp tục cho vào bụng một cây kim khổng lồ, nhưng chắc sinh vào đúng giờ "con ông trời" nên... chẳng có gì xảy ra, ăn vào được thì cũng thải ra được. Sau đó một tuần, ông tiếp tục tu ừng ực một cốc... axit sunfuric (chính xác là H2SO4, thứ hóa chất cực kinh khủng đó!).
Đây là ông Adolphe Sax, nhà phát minh sở hữu tuyệt chiêu "Từ chối tử thần"!
Một thời gian sau, chẳng rõ Sax sơ sẩy thế nào mà ngã vào một cái bếp lò đang hừng hực lửa và bị bỏng. May mắn thay, vết thương không bị nhiễm trùng nặng, mặc dù một phần cơ thể của ông đã bị sẹo vĩnh viễn.
Chừng này tai nạn sẽ đủ khiến một đứa trẻ cảm thấy sợ hãi thế giới bên ngoài, nhưng với Sax, đây chỉ là sự khởi đầu của một cuộc chơi! Năm lên 10 tuổi, Sax rơi xuống sông và suýt trôi luôn về "suối vàng" nếu như không mắc kẹt gần một cái cối xay gió và được một người nông dân tốt bụng nhảy xuống cứu.
Thần chết kiểu...
Vốn sinh ra trong một gia đình khá giả và là một cậu ấm đúng nghĩa, nhưng điều đó dường như chỉ là để an ủi cho số phận đen đủi của Sax mà thôi! Vài năm sau, trong một lần ra "hóng hớt" công nhân làm việc tại công xưởng gia đình, một container thuốc súng đột ngột phát nổ và đoán thử xem ai đang đứng gần đó nào? Tất nhiên là Sax, không hiểu kiểu gì mà ông vẫn bình yên vô sự sau đó...
Quá mệt mỏi vì bị số phận và quỷ thần vùi dập, Sax làm đủ mọi trò để né tránh tai nạn, nhưng buồn thay, tai nạn lại không hề muốn né tránh ông! Trong một lần đi bát bộ trên phố, một mảnh đá khá to trên mái nhà bỗng dưng "hạ thổ" trúng đầu Sax và khiến ông mê man bất tỉnh một thời gian dài... Để rồi một sáng đẹp trời, bỗng dưng Sax bật dậy và hét lớn: "Tôi vẫn sống nè mấy má ơi!".
Sau tất cả, Adolphe Sax vẫn sống ổn và sống tốt, bất chấp cuộc đời có lập trình ra bao nhiêu tai nạn cho ông.
Có lẽ thần tai nạn đã chán ngấy bản mặt của Adolphe Sax, nên lần này, thần bệnh tật bắt buộc phải ra tay. Xin nhắc lại, Adolphe Sax chính là đã người phát minh ra kèn thổi Saxophone, do việc phải ngậm và thử nghiệm quá nhiều đã khiến ông bị... ung thư môi. Nhưng sau 6 năm điều trị, khối u đã chịu thua và trả lại cuộc sống tươi đẹp cho Sax.
Cuối cùng thì thần chết cũng đã "đoạt hồn" thành công được Adolphe Sax, khi ông thanh thản ra đi ở tuổi 79 tại thành phố Paris. Nhưng âu cũng là vì quy luật "sinh, lão, bệnh, tử" của con người mà thôi!
Tuy kém duyên với thần chết, nhưng bù lại, ông lại rất hợp với những tai nạn "từ trên trời rơi xuống". Bản thân mẹ của Sax, bà Marie-Joseph đã từng phải thốt lên: "Nó là đứa bị quỷ thần nguyền rủa với bất hạnh, nó sẽ không sống được đâu". Hàng xóm láng giềng cũng ưu ái đặt biệt danh cho ông là "Tiểu Sax, oan hồn sống dai"!
Nhà phát minh lận đận
Sau đó, Thần chết dường như đã quên Adolphe trong một thời gian dài và ông tiếp tục tạo ra các thiết kế nhạc cụ mới cùng các cải tiến khác. Đến năm 20 tuổi, ông phát minh ra hệ thống bấm ngón mới cho kèn clarinet và thường xuyên đưa nhiều loại nhạc cụ mới của mình vào các cuộc thi, đặc biệt là tại Triển lãm quốc gia Bỉ, nơi ông đáng lẽ được Huy chương Vàng nhưng bị từ chối vì tuổi còn trẻ.
Adolphe Sax cũng được biết đến như một nhạc sĩ tài năng, từng theo học tại Nhạc viện Hoàng gia Brussels và được công nhận là một người chơi sáo và kèn clarinet điêu luyện.
Năm 1842, Adolphe Sax đến sống ở Paris, thiết kế các nhạc cụ mới cho các ban nhạc của quân đội Pháp. Ông đã kết hợp âm thanh của những chiếc kèn hơi gỗ với kèn đồng thau, cái mà sau này được gọi là saxophone, và được cấp bằng sáng chế vào năm 1846.
Adolphe Sax - cha đẻ của cây kèn saxophone.
Vào thời điểm đó, saxophone được xem là nhạc cụ đầy sáng tạo và đi trước thời đại, mặc dù nó chậm nổi tiếng trong thế giới âm nhạc. Nhiều nhà sản xuất nhạc cụ khác đã tìm cách chống phá ông vì ghen tị với những cải tiến đi trước thời đại.
Sax bắt đầu giảng dạy tại Nhạc viện Paris vào năm 1857 và tiếp tục thiết kế nhiều nhạc cụ khác, nhưng chính cây saxophone đã giúp ông mãi mãi được biết đến, cho dù nó không làm cho ông giàu có.
Sax đã phá sản ba lần, các thiết kế bị vi phạm bản quyền liên tục, và trên hết là saxophone không được chấp nhận trong các dàn nhạc đương thời, rất ít được sử dụng, ngoài các ban nhạc quân đội. Ngoài ra, các đối thủ của Sax, luôn tìm cách vùi dập phát minh mới này, dùng mọi thủ đoạn để bôi nhọ thanh danh của Sax.
Mọi thứ thậm chí còn tồi tệ hơn, khi Thần chết dường như vẫn chưa quên ông. Lần nọ, xưởng làm đàn của Sax bị cháy rụi một cách bí ẩn, nhưng Sax may mắn không có mặt vào thời điểm đó.
Lần khác, một tay súng không rõ danh tính, được cho là do kẻ thù của Sax thuê, đã bắn một trong những trợ lý của ông vì cho đó là ông. Có lần ông còn bị những tên côn đồ bắt và đánh đập tàn nhẫn, nhưng kỳ lạ thay, ông vẫn sống sót.
Từ năm 1853 - 1858, Sax bị ung thư môi, căn bệnh được xem là tương đương với bản án tử hình vào thời điểm đó, nhưng ông lại hồi phục hoàn toàn kỳ diệu nhờ một bác sĩ Ấn Độ.
Người này chỉ đơn thuần điều trị cho ông bằng các biện pháp thảo dược. Sau khi uống một số loại nước pha chế, khối u đã phát triển lớn đến mức ông buộc phải ăn qua một cái ống, nhưng sau đó nó dần dần nhỏ lại và hoàn toàn biến mất.
Vận rủi cũng rình rập gia đình ông, hai trong số năm người con của ông chết khi còn nhỏ. Cuối cùng, Thần chết cũng chiến thắng vào năm 1894, lúc Adolphe Sax đã 79 tuổi, một điều không tồi đối với một người mà vận rủi đã theo đuổi từ khi còn nhỏ.
Sau cái chết của Adolphe Sax, saxophone tìm đường đến Hoa Kỳ, nơi nó đã trở thành một cơn sốt với các nhạc sĩ nhạc jazz và cuối cùng đã trở thành nhạc cụ nổi tiếng trên toàn thế giới.
Mặc dù, Sax chết trong cảnh nghèo nàn, nhưng phát minh của ông đã làm thay đổi bộ mặt âm nhạc mãi mãi, thiết kế kèn saxophone của ông vẫn không thay đổi cho đến ngày nay.