Trong vô số các huyền thoại và truyền thuyết hàng hải, hiếm có câu chuyện nào nổi tiếng như con tàu ma mệnh danh "Người Hà Lan bay".
Nhiều người khẳng định đã nhìn thấy con tàu ma quái của thuyền trưởng Hendrick van der Decken (người Hà Lan) kể từ khi nó bị chìm vào năm 1641. Thuyền trưởng và thủy thủ đoàn của ông được cho là bị nguyền rủa, phải lênh đênh trên biển cho đến ngày tận thế.
Trước khi mất tích, thuyền trưởng van der Decken đã thực hiện hành trình đầy nguy hiểm từ Hà Lan đến Viễn Đông Ấn để mua những mặt hàng béo bở như gia vị, lụa và thuốc nhuộm.
Sau khi chất hàng và thực hiện những sửa chữa cần thiết cho con tàu, thuyền trưởng van der Decken tiếp tục lên đường đến Amsterdam (Hà Lan).
Khi con tàu đi vòng quanh bờ biển châu Phi, thuyền trưởng van der Decken nghĩ đến việc sẽ thuận lợi như thế nào nếu chủ của ông, Công ty Đông Ấn Hà Lan, đến định cư gần Mũi Hảo Vọng.
Hành trình và lời nguyền của "Người Hà Lan bay"
Khi vị thuyền trưởng đang trầm ngâm suy nghĩ vào thời điểm con tàu bắt đầu vòng qua Mũi Hảo vọng, đột nhiên, một cơn gió giật khủng khiếp xuất hiện, đe dọa lật úp con tàu và nhấn chìm tất cả.
Tình thế nguy cấp, các thủy thủ thúc giục thuyền trưởng quay lại nhưng thuyền trưởng van der Decken từ chối. Một số người nói rằng ông ta bị điên, một số người khác nói rằng ông ta say rượu, nhưng vị thuyền trưởng đã ra lệnh cho thủy thủ đoàn của mình tiếp tục hành động. Ông đốt tẩu và hút thuốc khi những con sóng lớn ập vào con tàu. Những cơn gió xé toạc cánh buồm và nước tràn xuống thân tàu.
Bức vẽ con tàu ma "Người Hà Lan bay" của Albert Pinkham Ryder.
Bị đẩy đến giới hạn, phi hành đoàn đã làm phản. Không do dự, thuyền trưởng van der Decken đã giết chết thủ lĩnh phiến quân và ném xác xuống biển.
Khoảnh khắc cơ thể của phiến quân chạm mặt nước, một tiếng nói kì bí xuất hiện, đưa ra lời nguyền rủa về hành động của vị thuyền trưởng: "Ngươi sẽ phải lái thuyền trên đại dương vĩnh viễn với một đoàn người chết ma quái mang đến cái chết cho tất cả những ai nhìn thấy con tàu của ngươi và không bao giờ được cập cảng…".
Khi đó, thuyền trưởng van der Decken không hề nao núng, tiếp tục cho tàu di chuyển trước khi thảm kịch xảy ra.
Con tàu ma
Kể từ đó, thuyền trưởng van der Decken được đặt biệt danh là "Người Hà Lan bay", chèo lái con tàu ma của mình đi khắp thế giới. Các thủy thủ cho rằng người Hà Lan đã dẫn tàu đi lạc, khiến chúng đâm vào những tảng đá hoặc rạn đá ngầm.
Thậm chí, có lời đồn rằng nếu bạn nhìn vào một cơn bão dữ dội đang đổ bộ ngoài khơi Mũi Hảo Vọng, bạn sẽ thấy thuyền trưởng và những trợ thủ ma quái.
Hình vẽ mô tả thuyền trưởng van der Decken trong thời khắc định mệnh.
Theo truyền thuyết, bất cứ ai bắt gặp "Người Hà Lan bay" chắc chắn sẽ chết một cách ghê rợn. Huyền thoại về "Người Hà Lan bay" lần đầu tiên được phổ biến rộng rãi với vở opera năm 1843 của Wagner.
Bên cạnh đó, có một số người được cho là đã nhìn thấy con tàu ma huyền thoại. Một trong những cuộc gặp gỡ nổi tiếng nhất đã diễn ra vào ngày 11/7/1881 bởi Hoàng tử George của xứ Wales và anh trai của ông là Hoàng tử Albert Victor của xứ Wales. Vào thời điểm đó, họ đang đi thuyền ngoài khơi Australia.
Cái tên "Người Hà Lan bay" cũng từng xuất hiện trong bộ phim "Cướp biển vùng Caribean" phần 2 và 3 dưới sự chỉ huy của thuyền trưởng Davy Jones.
Ghi chép nổi tiếng nhất có thể kể đến là sự chạm trán của tàu H.M.S Bacchante (thuộc Hạm đội Hải quân Hoàng gia Anh) với "Người Hà Lan bay" khi đang đi qua mũi Hảo Vọng vào rạng sáng ngày 11/7/1881.
Vào một ngày tháng 3/1939, rất nhiều người ở dọc bờ biển phía Nam châu Phi lại tuyên bố đã nhìn thấy một con tàu ma nghi là tàu người Hà Lan bay.
Ghi nhận cuối cùng về con tàu này là vào năm 1942 tại Cape Town, Nam Phi. 4 nhân chứng cho biết, họ đã nhìn thấy con tàu cổ đi vào vịnh Table rồi bỗng dưng... biến mất.
Cho đến gần đây, sau rất nhiều nghiên cứu, cuối cùng các nhà khoa học khẳng định rằng con tàu "Người Hà Lan bay" thực tế không hơn gì một ảo ảnh, một khúc xạ ánh sáng của nước biển.
Tạo hình thuyền trưởng van der Decken trên phim ảnh.
Hiện tượng "fata morgana"
Trên thực tế, hình ảnh "tàu bay" này vốn là một loại ảo ảnh thị giác hiếm gặp và phức tạp, trong đó biến dạng ngang và dọc, đảo ngược và độ cao của các đối tượng. Một số nghiên cứu cho thấy hiện tượng xảy ra trên bề mặt nước và được tạo ra bởi sự chồng chất của một số lớp không khí có chiết suất khác nhau.
Hiện tượng ảo ảnh trên mặt biển có thể tạo ra nhiều biến thể khác nhau.
"Các ảo ảnh siêu việt xảy ra do điều kiện thời tiết được gọi là sự nghịch đảo nhiệt độ, nơi không khí lạnh nằm sát biển với không khí ấm hơn bên trên nó", nhà khí tượng học David Braine cho biết.
Theo đó, hiện tượng này xảy ra khi không khí lạnh dày đặc hơn không khí ấm, khiến ánh sáng bị cong về phía mắt của ai đó đang đứng trên mặt đất hoặc trên bờ biển, và làm thay đổi cách một vật thể ở xa xuất hiện.
Braine cho rằng loại ảo ảnh này có thể làm cho những con tàu ở xa trông giống như chúng đang lơ lửng, dù chúng vẫn chỉ ở trên mặt biển.
Khi chuyên gia thực hiện render lại tấm hình, cũng như tăng giảm một vài chỉ số màu, kết quả là đường chân trời rất mờ ở đằng xa đã xuất hiện, cho thấy đây hoàn toàn là một ảo ảnh, chứ không hề có hiện tượng siêu nhiên nào khác.
Một số chuyên gia cho biết "fata morgana" thường phổ biến hơn ở các vùng biển thuộc cực Bắc trên hành tinh, nhưng đôi khi cũng được bắt gặp tại một số quốc gia châu Âu vào mùa đông.