Lần đầu tiên các nhà khoa học đã xây dựng danh lục 337 loài thuộc 142 chi của 63 họ thực vật trong hang động miền Bắc Việt Nam.
Trong quá trình điều tra tính đa dạng thực vật hang động ở miền Bắc, PGS.TS Đỗ Văn Trường và cộng sự tại Bảo tàng Thiên nhiên Việt Nam, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam đã phát hiện và mô tả 3 loài thực vật mới cho khoa học thế giới (Bredia bullata, Microchiriata minor, Primulina crassifolia) và bổ sung 6 loài cho khu hệ thực vật Việt Nam (gồm: Aristolochia austroyunnanensis, Brandisia kwangsiensis, Euchresta tubulosa, Henckelia nanxiensis, Primulina jingxiensis, Spiradiclis baishaiensis).
Một số loài mới và loài bổ sung cho thực vật hang động Việt Nam. (Ảnh: Nhóm nghiên cứu).
Các nhà khoa học đã thu thập mẫu tiêu bản thực vật ở 33 hang động tại 8 tỉnh miền Bắc Việt Nam: Hà Giang, Tuyên Quang, Cao Bằng, Lạng Sơn, Hòa Bình, Sơn La, Ninh Bình, Thanh Hóa.
Nhóm nghiên cứu xác định được 337 loài thuộc 142 chi của 63 họ thực vật hang động miền Bắc. Trong đó, nhóm Dương xỉ (Pteridophytes) gồm 53 loài (chiếm 15,73%) và nhóm Hạt kín (Angiospermae) với 284 loài (chiếm 84,27%).
Nghiên cứu cũng chỉ ra 221 loài có giá trị sử dụng, được sử dụng làm cảnh, làm thuốc, lấy gỗ củi, lương thực, thực phẩm, đặc biệt 40 loài có nguồn gene quý hiếm. Sau khi phát hiện, nhóm nghiên cứu đã xây dựng cơ sở dữ liệu hình thái, sinh thái cho 337 loài thực vật và xây dựng dữ liệu phân tử cho 25 loài thực vật hang động đặc hữu hay các loài mới được phát hiện và mô tả ở Việt Nam.
PGS Trường cho hay 25 loài thực vật hang động ở miền Bắc đã được xác định nằm trong Danh lục Đỏ và 4 loài được liệt kê trong Sách đỏ Việt Nam. Các nhà khoa học bước đầu đã đánh giá tình trạng nguy cấp và hiện trạng bảo tồn cho các loài thực vật mới được phát hiện trong hang động ở Việt Nam.
PGS.TS Đỗ Văn Trường (bìa trái) và cộng sự khảo sát thực địa hang động miền Bắc. (Ảnh: Nhóm nghiên cứu).
Hệ thống hang động tại Việt Nam chứa đựng nhiều giá trị sinh học độc đáo. Việc đánh giá tính đa dạng thực vật hang động cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng chương trình bảo tồn và phát triển bền vững nguồn gene các loài thực vật quý hiếm, đặc hữu, có giá trị, góp phần phát triển kinh tế xã hội và khôi phục hệ sinh thái rừng trên núi đá vôi ở Việt Nam.
PGS Trường và nhóm nghiên cứu sẽ tiếp tục điều tra bổ sung thành phần loài thực vật hang động ở khu vực núi đá vôi ở khu vực miền Trung Việt Nam. Ông cho biết việc nghiên cứu sàng lọc và bảo tồn các loài thực vật đặc hữu, quý hiếm của khu vực núi đá vôi và khu vực hang động có ý nghĩa trong việc sử dụng nguồn gene độc đáo làm cơ sở phục hồi cảnh quan hang động phục vụ cho công tác bảo tồn và phát triển du lịch.