Thomas Edison không phải người đầu tiên đưa ra ý tưởng về bóng đèn sợi đốt. Ông chỉ đưa nó đến gần hơn với cuộc sống con người.
Thomas Edison (11/2/1847 - 18/10/1931) là một nhà phát minh đã cho ra đời rất nhiều thiết bị có ảnh hưởng tới cuộc sống nhân loại trong thế kỷ 20.
Trong đó, thành tựu nổi tiếng nhất có lẽ chính là việc chế tạo ra bóng đèn điện sợi đốt đầu tiên, điều đã giúp Edison được ca ngợi như nhà phát minh lỗi lạc bậc nhất mọi thời đại.
Dẫu vậy, ông không phải là người duy nhất có công đóng góp cho sự phát triển của công nghệ mang tính cách mạng này.
Nhìn lại lịch sử, cũng dễ thấy rằng Edison không phải người đầu tiên đưa ra ý tưởng này, mà ông chỉ giúp nó đến gần hơn với cuộc sống con người.
Không phải người duy nhất "thắp sáng" văn minh nhân loại
Câu chuyện bóng đèn điện bắt đầu từ lâu trước khi Edison đăng kí sáng chế bóng đèn thương mại thành công đầu tiên vào năm 1879.
Ngược dòng thời gian vào năm 1800, nhà phát minh người Italia Alessandro Volta đã phát triển phương pháp thực tiễn đầu tiên làm phát ra điện, đó là cột volta.
Alessandro Volta được coi là người phát minh ra pin điện và là người phát hiện ra khí methan (CH4). Tên của ông được đặt cho đơn vị điện thế volt.
Phương pháp này gồm các đĩa kẽm và đồng xếp xen kẽ. Chèn ở giữa là những lớp giấy bìa cứng tẩm nước muối, gọi là cột volta dẫn điện khi nối một sợi dây đồng với mỗi đầu điện cực.
Trong khi thật sự là tiền thân của pin và ắc quy hiện đại, nhưng dây đồng phát sáng của Volta cũng được xem là một trong những minh chứng sớm nhất của bóng đèn.
Năm 1802, một nhà phát minh người Anh tên là Humphrey Davy cũng đã chế tạo bóng đèn điện đầu tiên trên thế giới bằng cách nối các cột volta với các điện cực bằng than. Phát minh này được gọi là đèn hồ quang điện, đặt tên theo cung sáng rực rỡ phát ra giữa hai que carbon.
Hình minh họa về thí nghiệm hồ quang điện của Humphry Davy.
Dẫu vậy, đây chưa phải là một nguồn sáng thực tiễn, vì nó cháy hết rất nhanh và quá sáng để sử dụng trong điều kiện sinh hoạt gia đình hoặc nơi làm việc.
Năm 1840, nhà khoa học người Anh Warren de la Rue đã phát triển một bóng đèn được thiết kế hiệu quả sử dụng một dây tóc platinum cuộn lại thay cho dây đồng, nhưng chi phí cao của platinum khiến loại bóng đèn này không thành công trên thị trường thương mại.
Mặc dù vậy, ý tưởng về một loại bóng đèn với dây tóc là bộ phận chính khi chúng phát sáng bị đốt nóng, thông qua vỏ thủy tinh trong suốt đã được hình thành ngay từ những năm 30 - 40 của thập niên 1800.
Ai mới là cha đẻ thực sự của bóng đèn sợi đốt?
Bóng đèn sợi đốt qua các thời kỳ phát triển.
Theo ghi chép, năm 1835, James Bowman Lindsay mới thực sự là nhà phát minh ra bóng đèn sợi đốt dùng điện đầu tiên trên thế giới và gần nhất với thực tế. Thật không may, ông ta đã không có được một bằng sáng chế để bảo vệ phát minh của mình, và chưa bao giờ hoàn thiện được nguyên mẫu ban đầu.
Năm 1860, nhà phát minh Joseph Swan nảy ra ý tưởng tạo ra một khoảng trống để kéo dài sự cháy sáng của dây tóc bên trong bóng đèn. "Dây tóc" của ông khi đó làm bằng than chì đặt trong một bình thủy tinh hút chân không. Tuy nhiên thiết bị để tạo chân không của Swan chưa được ưu việt.
Mãi tới năm 1879, Thomas Edison cùng các nhà nghiên cứu của mình tại Menlo Park mới theo đuổi ý tưởng cải thiện sợi đốt của bóng đèn. Ông thành công chế tạo ra dây tóc bóng đèn được làm bằng sợi cotton đã hóa than, có thể chiếu sáng 14 giờ và ứng dụng tốt trong điều kiện thực tế.
Dễ thấy, Edison rõ ràng không phải người đầu tiên đưa ra ý tưởng này, mà ông chỉ giúp nó đến gần hơn với cuộc sống con người. Ngoài ra, nhà phát minh người Mỹ cũng đi vào lịch sử nhờ... nhanh tay đăng ký bản quyền sở hữu bóng đèn.
Điều này đã từng khiến ông bị buộc phải đối mặt với Joseph Swan trước tòa để xác định quyền sở hữu phát minh bóng đèn. Bởi công việc của Edison không khác gì một sự cải tiến đối với phát minh của Swan, nên ông nhanh chóng thua kiện.
Cuối cùng, cả hai nhà sáng chế đều đã được ủy quyền để cùng nhau sản xuất bóng đèn. Công ty đèn điện Edison & Swan United, được biết đến với tên là "Ediswan" cũng đã ra đời.
Bóng đèn từng bị chê thậm tệ, tưởng như "đồ bỏ"
Phát minh của Edison đã mang lại ánh sáng và sự văn minh cho cả thế giới loài người.
Có thể nói rằng phát minh của Edison đã mang lại ánh sáng và sự văn minh cho cả thế giới loài người, đồng thời đã khai sinh ra ngành công nghiệp điện của thế giới. Tuy nhiên vào những ngày đầu, đề tài của ông lại không được mấy ai quan tâm.
Người Mỹ cho rằng ánh sáng từ bóng đèn trái với tự nhiên. Nhiều người còn ví đèn dây tóc giống như những đốm sáng ma trơi, mang lại điềm xấu, hay chỉ có thể sử dụng trong truyện cổ tích.
Một ủy viên của Nghị viện Mỹ từng phát biểu: "Bóng đèn của Edison chỉ hữu dụng ở phía bên kia Đại Tây Dương, không phải nước Mỹ".
May mắn là theo thời gian, người ta cũng dần thừa nhận những giá trị mà bóng đèn mang lại. Để rồi từ đó tới nay, bóng đèn điện đã trở thành thứ không thể thiếu trong cuộc sống con người.