Tàu thám hiểm sao Hỏa MAVEN của NASA đã ghi lại khoảnh khắc cực sốc khi một "cú tấn công kép" của sao mẹ ập vào hành tinh.
Trong phân tích mới, các nhà khoa học Mỹ đã giải mã một hiện tượng kỳ lạ mà MAVEN bắt được đúng 1 năm trước, ngày 26-12-2022: Một "khoảng trống" bắn thẳng vào sao Hỏa, làm tầng điện ly và từ quyển của hành tinh phồng to gấp 3 lần.
Từ quyển vốn là lớp "vỏ" vô hình bọc lấy khối cầu mà chúng ta trông thấy được của mỗi hành tinh, mang từ trường mạnh mẽ giúp bảo vệ hành tinh khỏi các bức xạ vũ trụ có hại.
Trong khi đó tầng điện ly là phần bị ion hóa nằm ở tầng trên cùng của bầu khí quyển hành tinh.
Tàu thám hiểm sao Hỏa MAVEN của NASA - (Ảnh: NASA).
Theo Science Alert, các tác giả phát hiện ra rằng thủ phạm tạo nên hiện tượng đó chính là hai cơn gió Mặt trời nối đuôi nhau.
Gió Mặt trời mang theo các hạt năng lượng cao vẫn thường tấn công các hành tinh, có thể ảnh hướng xấu đến những thứ trên hành tinh đó bao gồm sự sống. Tuy nhiên ở Trái đất, từ quyển mạnh mẽ đã bảo vệ chúng ta.
Trong cú tấn công nhắm vào sao Hỏa mà MAVEN chứng kiến, cơn gió Mặt trời đầu tiên vốn khá bình thường, bay chậm qua hành tinh.
Nhưng nó bị đuổi theo bởi một cơn gió Mặt trời thứ hai siêu nhanh, đầy năng lượng. Một mớ hạt Mặt trời dày đặc, hỗn độn được tạo thành, theo hai cơn gió lao nhanh qua Thái Dương hệ.
Việc di chuyển nhanh, mạnh mẽ của chúng đã tạm thời đẩy dạt các hạt Mặt trời lang thang trong môi trường, khiến con đường chúng đi qua chịu một sự sụt giảm nhanh: Đầy ứ hạt năng lượng khi cơn gió kép đang thổi, gần như trống rỗng sau khi chúng đi qua.
Khoảng trống rỗng bất thường này đi kèm với hiện tượng từ quyển và tầng điện ly của sao Hỏa mở rộng hàng ngàn km, tăng gấp 3 lần kích thước.
Đây là lần thứ hai các nhà khoa học bắt được hiện tượng này. Lần trước là vào năm 1999, khi đó Trái đất là nạn nhân.
Sự sụt giảm đột ngột của các hạt gió Mặt trời sau khi một cơn cuồng phong đi qua đã khiến "lớp vỏ" từ tính mạnh mẽ của địa cầu phồng lên tận 100 lần.
Vì vậy nghiên cứu mới này vô tình chỉ ra thủ phạm của sự kiện năm 1999: Có thể là một cơn gió Mặt trời kép tương tự.
"Khi chúng tôi lần đầu tiên nhìn thấy dữ liệu và độ giảm mạnh của gió Mặt trời, điều đó gần như không thể tin được" - nhà thiên văn Jasper Halekas từ Đại học Iowa (Mỹ) cho biết.
Cũng theo các nhà nghiên cứu, điều này có thể mang lại những hiểu biết có giá trị về sự mất khí quyển xảy ra như thế nào trên sao Hỏa và các hành tinh tương tự ở những nơi khác trong thiên hà.
Nó có thể là một mảnh ghép quan trọng trong việc xác định những điều gì có thể khiến một hành tinh ở được.