Để giữ tỉnh táo, nhiều người có thói quen bắt đầu ngày mới bằng một tách cà phê. Tại Canada, cà phê là thức uống được tiêu thụ nhiều thứ hai, chỉ sau nước lọc.
Caffeine trong cà phê có tác dụng làm tỉnh táo, tập trung năng lượng và cải thiện tâm trạng. Tuy nhiên, không phải ai cũng có thể sử dụng hợp chất này. Cùng có tác dụng tương đương nhưng lành tính hơn, rèn luyện thói quan tập thể dục có thể được xem như một lựa chọn thay thế sự phụ thuộc caffeine một cách hoàn hảo.
Phần lớn những người nghiện caffeine khi cố gắng cai đều trải qua các cảm giác đau đầu, mệt mỏi.
Mặc dù caffeine có nhiều lợi ích kích thích với cơ thể, song nhiều người khi sử dụng hợp chất này đã gặp phải tác dụng phụ không mong muốn như lo âu hay thậm chí là run cơ. Hiện nay, có nhiều lo ngại về các tác động tiêu cực của caffeine đến trẻ em và phụ nữ có thai.
Phần lớn những người nghiện caffeine khi cố gắng cai đều trải qua các cảm giác đau đầu, mệt mỏi, cáu kỉnh. Liệu có biện pháp nào có hiệu quả thay thế được caffeine mà không kèm theo tác dụng phụ không? Tập thể dục chính là câu trả lời.
Tập thể dục và caffeine
Các nhà khoa học đã tiến hành nghiên cứu tác dụng của hành vi tập thể dục đến sức khỏe con người thông qua việc so sánh giữa hai nhóm đối tượng: nhóm tập thể dục (chạy bộ trên máy 20 phút) và nhóm dùng caffeine (lượng sử dụng tương đương khi uống một cốc cà phên nhỏ). Phạm vi nghiên cứu nằm trong khuôn khổ đánh giá khả năng "thúc đẩy" của mỗi liệu pháp lên nhận thức của con người, đặc biệt là với vùng trí nhớ ngắn hạn.
Trí nhớ ngắn hạn đề cập để khả năng lưu trữ và thao tác thông tin tạm cùng lúc nhằm giải quyết một công việc cụ thể. Giả sử như khi so sánh giá trên các quầy hàng trong siêu thị và cần đưa ra quyết định, chi tiết các mặt hàng cùng giá cả được cập nhật liên tục. Lúc này, trí nhớ ngắn hạn được sử dụng. Trí nhớ ngắn hạn xuất hiện hàng ngày trong cuộc sống và có liên quan trực tiếp đến chất lượng học tập vào làm việc.
Kết quả cho thấy, về cơ bản, tập thể dục với cường độ vừa phải có tác dụng ngang với một liều caffeine trong việc cải thiện "trí nhớ ngắn hạn" áp dụng cho cả những người phụ thuộc caffeine lẫn những người chưa dùng caffeine bao giờ.
Kết quả nghiên cứu gợi ra hướng đi sử dụng phương pháp tập thể dục như một lựa chọn thay thế hoàn toàn caffeine. Không chỉ mang lại hiệu quả tăng cường trí nhớ, tăng độ tập trung, mà còn có nhiều lợi ích sức khỏe khác, đồng thời không gây tác dụng phụ.
Tập thể dục có tác dụng làm tăng tỉnh táo ngang với sử dụng caffeine.
Đi bộ để giảm triệu chứng khó chịu khi cai caffeine
Trong thí nghiệm quan sát phản ứng cơ thể khi loại bỏ dần thói quen sử dụng caffeine, các nhà khoa học yêu cầu các tình nguyên viên có thói quen sử dụng caffeine thường xuyên, trải qua thử thách 12 giờ nói không với caffeine. Sau đó, họ sẽ mô tả lại cảm giác diễn ra trong khoảng thời gian này. Các tình nguyện viên đánh giá rằng họ gặp triệu chứng mệt mỏi, cảm thấy mất tập trung, trở nên cáu kỉnh và đau đầu. Trí nhớ ngắn hạn vẫn hoạt động bình thường, không có vấn đề gì xảy ra.
Một thí nghiệm tương tự, nhưng các tình nguyên viên được yêu cầu đi bộ nhanh 20 phút trong thời gian "cai" caffeine, cho kết quả đánh giá khác biệt. Các triệu chứng khó chịu giảm rõ rệt, đặc biệt, tậm trạng mệt mỏi, chán nản được cải thiện. Tuy nhiên, vẫn như thí nghiệm trước, trí nhớ ngắn hạn không bị tác động gì.
Mặc dù hiện tại vẫn còn nhiều tranh luận, nhưng bài nghiên cứu đã đưa ra quan điểm: chính việc cải thiện lưu thông máu não, giải phóng các yếu tố thần kinh (chúng giống như một loại thức ăn của tế bào não), giải phóng các hormone như dopamine hay epinephrine (những chất liên quan đến tâm trạng và năng lượng cơ thể) đã giải thích cho những hiệu ứng tích cực phía trên.
Chúng mở ra gợi ý rằng hành vi vận động đơn giản như đi bộ nhẹ nhàng vào buổi trưa cũng thể giúp cơ thể chống lại thiếu hụt năng lượng vào buổi chiều. Ngoài ra, với những người muốn bỏ phụ thuộc cà phê, tham gia các bài tập aerobic cũng có thể xem là một lựa chọn thay thế gấp dẫn, giúp cải thiện sức khỏe.