Một nghiên cứu mới đã tiết lộ: ngôn ngữ bạn nói có thể thay đổi nhận thức của bạn về thời gian. Điều này có nguyên do từ những từ ngữ chỉ về thời gian trong tiếng mẹ đẻ của bạn.
Trong tiếng Anh, người ta có thể nói về một ngày "dài" (long day), trong khi đó, người Hy Lạp lại nói về một ngày "đầy đủ" (full day). Những biến đổi rất nhỏ này nhưng dường như thay đổi nhận thức của chúng ta về thời gian, các nhà khoa học cho biết.
Một nhóm nhà nghiên cứu thuộc Trường đại học Stellenbosch ở Nam Phi và Đại học Lancaster ở Anh nói rằng: công việc của họ cũng cho thấy, việc nói được hai ngôn ngữ khuyến khích bộ não con người suy nghĩ theo những cách mới.
Panos Athanasopoulos - một thành viên của nhóm từ Đại học Lancaster, phát biểu trên Mic: "Ngôn ngữ có thể biến đổi nhận thức của chúng ta và về cơ bản, nó khiến chúng trải nghiệm thời gian theo một cách cụ thể.”
Trong một thử nghiệm, một hoạt ảnh máy tính được chiếu chậm trên một đường thẳng hướng lên dần. Nó được hiển thị với 40 người nói tiếng Tây Ban Nha và 40 người nói tiếng Thụy Điển. Tất cả các hoạt ảnh chỉ kéo dài 3 giây, nhưng đường thẳng lúc thì tăng nhiều, lúc thì tăng ít.
Ngôn ngữ có thể ảnh hưởng đến thời gian. (Ảnh: Unsplash).
Các nhà nghiên cứu dự đoán rằng: bởi vì người Thụy Điển nói về thời gian dưới dạng khoảng cách, nên họ sẽ khó ước tính được chính xác thời gian đã trôi qua. Và các nhà khoa học đã đúng.
Trong khi đó, những người nói tiếng Tây Ban Nha - những người nói về thời gian dưới dạng thể tích (ví dụ họ thường nói một sự phá hủy “nhỏ” hơn là một sự phá hủy “ngắn ngủi") nhận thức về thời gian tốt hơn. Họ nhận ra 3 giây đã trôi tra dù đường thẳng đã đi lên bao nhiêu.
Nhà ngôn ngữ học Emanuel Bylund đồng thời là nhà nghiên cứu, thuộc Trường đại học Stellenbosch, giải thích trên Popular Science: "Người Thụy Điển có khuynh hướng nghĩ rằng, nếu đường thẳng đi được khoảng cách xa hơn thì sẽ mất nhiều thời gian hơn. Trong khi đó, người nói tiếng Tây Ban Nha lại không bị mắc lừa bởi điều đó. Họ dường như nghĩ rằng, không quan trọng đường thẳng đi được bao xa, nó vẫn cần thời gian để đi lên”.
Trong một thử nghiệm khác, người tham gia đã được xem các hình ảnh động của một chiếc bình đang được làm đầy dần dần với tiền. Chiều dài của hình ảnh động thì được cố định, nhưng các bình được lấp đầy với các lượng tiền khác nhau.
Và lần này - chắc chắn rồi - những người nói tiếng Tây Ban Nha gặp rắc rối trong việc ước tính thời gian trôi qua. Có một điều thú vị nữa là khi những ví dụ có liên quan đến ngôn ngữ cụ thể bị loại bỏ, các tình nguyện viên đã đánh giá thời gian tốt hơn nhiều.
Để có thêm thông tin chi tiết về những gì đã xảy ra, các nhà khoa học tiếp tục tiến hành thí nghiệm với 74 tình nguyện viên có thể nói cả hai thứ tiếng: Tây Ban Nha và Thụy Điển. Những người này được cho xem các hình ảnh động tương tự như trước.
Sau thí nghiệm, kết quả thu được cũng tương tự. Khi những dòng hướng dẫn được hiển thị bằng tiếng Thụy Điển, các tình nguyện viên dễ bị đánh lừa bởi các hình ảnh về đường thẳng. Và khi lời hướng dẫn là tiếng Tây Ban Nha, hình ảnh về chiếc bình được làm đầy đã can thiệp vào nhận thức của họ về thời gian.
Nhưng chúng ta nên lưu ý là sự thay đổi này không lớn. Các nhà nghiên cứu chỉ nói rằng "những phân biệt khó nhận biết" bị ảnh hưởng bởi ngôn ngữ, khi độ dài đường không quá dài hoặc ngắn, hoặc khi bình không quá đầy hay trống rỗng.
Vậy chuyện gì đang xảy ra ở đây? Nhóm nghiên cứu nghi ngờ rằng, nếu chúng ta lớn lên với một ngôn ngữ mà ám chỉ một chiều dài lớn hơn có nghĩa là tốn thời gian hơn ("một ngày dài"), thì bộ não của chúng ta tự động giả sử rằng: một dòng dài hơn thì cần nhiều thời gian hơn để vẽ ra.
Ngôn ngữ có thể ảnh hưởng đến những cảm giác căn bản nhất của chúng ta.
Bylund nói: "Chúng tôi đoán đây là một định kiến thuộc về kinh nghiệm. Chúng liên quan đến thực tế là khi chúng ta di chuyển qua không gian với khoảng cách càng xa thì chúng ta càng mất nhiều thời gian hơn”.
"Ngay cả những đứa trẻ chưa nắm vững được ngôn ngữ cũng nhận ra mối liên quan giữa chiều dài vật lý và chiều dài của thời gian. Nó có thể là một thứ gì đó bẩm sinh và cũng có thể là thứ chúng ta học được khi di chuyển qua không gian", ông cho biết thêm.
Thí nghiệm cũng cung cấp bằng chứng về việc nói nhiều hơn một ngôn ngữ có thể giúp nâng cấp một số phần của bộ não. Trong trường hợp này, nó cho phép chúng ta suy nghĩ về thời gian theo hai cách khác nhau.
Athanasopoulos giải thích: "Bằng cách học một ngôn ngữ mới, bạn đột nhiên trở nên hòa hợp với những chiều kích nhận thức mà bạn chưa từng biết đến trước đây. Song ngữ dường như có khả năng giúp chúng ta chuyển đổi giữa hai cách suy nghĩ, điều đó cho thấy ngôn ngữ có tác động sâu sắc đến bộ não như thế nào”.
"Ngôn ngữ có thể ảnh hưởng đến những cảm giác căn bản nhất của chúng ta, bao gồm cảm xúc, nhận thức thị giác, và giờ đây cũng ảnh hưởng đến ý thức của chúng ta về thời gian", ông cho biết thêm.