Một loài cá nhỏ với bộ hàm đầy răng nhọn đang là một bí ẩn làm đau đầu các nhà khoa học nghiên cứu về nó.
Kryptoglanis shajii là một loài cá da trơn sống dưới lòng đất, chỉ dài 10cm và có nhiều đặc điểm hạn chế về cấu trúc xương như hàm dưới bạnh ra. Gương mặt xương xẩu lạ lùng của loài cá này đã gây trở ngại cho các nhà khoa học trong việc phân loại chúng.
Những người bình thường hiếm khi có cơ hội nhìn thấy loài cá này vì nó chỉ sinh sống ở một địa điểm duy nhất trên thế giới: dãy núi Western Ghats ở Kerala, Ấn Độ.
Cận cảnh cấu trúc xương mặt của cá Kryptoglanis. (Ảnh: Live Science)
Mặc dù hầu hết thời gian chúng giấu mình trong lòng đất, đôi khi chúng vẫn ngoi lên ở các dòng suối, giếng nước và ruộng lúa nước quanh đó.
Những hiểu biết của các nhà khoa học về loài cá này quá ít khiến họ vẫn chưa thể công bố đây là một loài mới cho tới năm 2011.
Vào thời điểm đó, John Lundberg, người phụ trách khoa Ngư học, Học viện Khoa học tự nhiên trực thuộc Đại học Drexel (Philadelphia, Mỹ) mới bắt đầu nghiên cứu sâu hơn về loài cá lạ này.
“Càng nghiên cứu cấu trúc xương của loài cá này, chúng tôi càng cảm thấy lạ lùng. Những đặc điểm của chúng hết sức khác biệt, khiến chúng tôi rất vất vả trong việc đặt chúng vào gia phả các loài cá da trơn".
Vẻ ngoài của cá Kryptoglanis shajii cũng tương tự các loài cá da trơn khác, nhưng khi nghiên cứu kỹ, các nhà khoa học đã có những phát hiện đáng ngạc nhiên.
Lundberg và các đồng nghiệp đã chụp X-quang điện tử và quét hình ảnh ba chiều để nghiên cứu cấu trúc xương của loài cá này, và phát hiện ra chúng thiếu một số xương.
Phát hiện này vẫn chưa đủ để khuấy động các nhà khoa học vì thực tế một số loài cá sống dưới lòng đất khác cũng có xương bị thiếu. Tuy nhiên điều thực sự gây ngạc nhiên ở đây là hình dạng một số xương của cá Kryptoglanis hết sức đặc thù và chưa từng bắt gặp ở bất cứ loài nào.
Rất nhiều xương đơn lẻ trên mặt của loài cá này đã biến đổi khiến mặt chúng có vẻ như bị nén lại với cái hàm bạnh ra giống chó bun. Loài cá này còn có 4 hàng răng hình nón sắc nhọn.
Lundberg cho rằng, những cấu trúc xương đa dạng và độc đáo này có thể có mục đích nào đó về chức năng. “Ở loài chó, việc có vẻ ngoài đặc biệt là do lai giống có lựa chọn. Nhưng với loài cá này, chúng tôi vẫn chưa biết chắc chắn chuyện gì đã xảy ra trong quá trình tiến hóa tự nhiên khiến chúng trở nên giống như bây giờ".
Cá Kryptoglanis. (Ảnh: Live Science)
Các nhà khoa học đã loại bỏ khả năng gương mặt kỳ dị của loài cá này là kết quả của chế độ ăn uống của chúng, vì dựa trên cấu trúc răng và môi trường sống dưới lòng đất, chúng có khả năng chỉ ăn những động vật không xương sống và ấu trùng.
Bí ẩn của loài 11:15:39 đã khiến các nhà khoa học khác cũng hết sức chú ý. Ralf Britz, một nhà nghiên cứu ngư học thuộc Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên (London, Anh) đã dẫn đầu một nghiên cứu riêng biệt về cấu trúc xương đặc biệt của loài cá trên.
Không giống nghiên cứu của Lundberg, nghiên cứu của Britz và các đồng nghiệp sử dụng một kỹ thuật gọi là “tẩy và nhuộm".
Kỹ thuật này dùng các hóa chất để làm hiện lên các mô của loài cá này trên kính trong, cũng như làm xuất hiện hình ảnh xương và sụn của chúng trên kính màu tương phản.
Tuy nhiên, vẫn còn rất nhiều điều chưa được biết đến về loài cá bí ẩn này. Ví dụ, cả hai nghiên cứu nói trên vẫn chưa kết luận được chắc chắn tại sao cá Kryptoglanis lại khác thường đến thế so với những loài cá khác, cũng như không chỉ ra được loài nào có thể là họ hàng gần nhất của chúng.