Bí ẩn 200 năm về vị trí của loài hoa lớn nhất thế giới trong sơ đồ gia hệ của các loài thực vật cuối cùng đã được giải mã. Các nhà khoa học ngạc nhiên tìm thấy loài thực vật có bông hoa màu đỏ rực, rộng 1 m và toả ra mùi thịt thối rữa này thuộc về một dòng họ thực vật chỉ nở ra những bông nhỏ xíu.
Người ta không thể xếp hoa Rafflesiaceae vào nhánh nào bởi nó có những đặc tính lạ thường, như không có rễ, không có lá và chẳng có thân. Bông hoa khổng lồ của nó, nặng tới 7 kg và có màu sắc cũng như mùi vị hệt thịt thối rữa, thu hút rất nhiều ruồi muỗi đến thụ phấn cho chúng.
Và bông hoa kỳ lạ này, mọc ở đáy rừng rậm Đông Nam Á cũng là loài ký sinh. Chúng không chịu quang hợp mà sống nhờ trên những cây nho nhiệt đới và ăn chất dinh dưỡng từ cây chủ.
Các nhà thực vật học đã phân tích ADN để đào sâu cội nguồn của Rafflesiaceae và tìm thấy loài cây này thuộc dòng họ Euphorbiaceae. Những cây thuộc dòng họ này, bao gồm cây cao su, cây thầu dầu, cây sắn, đều có những bông hoa rất nhỏ.
Hoa Rafflesiaceae (Ảnh: BBC)
Charles Davis, trợ lý giáo sư sinh vật và sinh học tiến hoá tại Đại học Harvard, tác giả nghiên cứu, nói: "Những cây này rất lạ, dường như là đến từ hành tinh khác, đặt chúng ở bất cứ đâu trong cây gia đình cũng cần phải giải thích rất nhiều. Điều kỳ lạ hơn là chúng nằm trong nhóm cây nở ra những bông hoa rất nhỏ".
Các nhà thực vật học tin rằng khoảng 46 triệu năm trước, hoa của loài cây này tiến hoá với tốc độ chóng mặt. Họ phỏng đoán rằng bông hoa tăng trưởng từ chỉ 2 mm tới kích cỡ khổng lồ vào giai đoạn đó.
Có 2 lợi ích chính cho việc có bông hoa to như vậy, giáo sư Davis nói. "Những cây này xuất hiện ở tầng thấp nhất trong rừng nhiệt đới có ánh sáng yếu ớt, vì vậy chúng không có cách nào để quảng bá bông hoa của mình cho những loài côn trùng đến thụ phấn. Bằng cách tận dụng tối đa diện tích bề mặt, chúng có thể toả mùi ấn tượng đi khoảng cách xa hơn để quyến rũ các con ruồi. Kích cỡ to cũng trở thành một biển báo hiệu quả để những con ruồi biết mà đến thụ phấn".
Loài cây cao nhất thế giới Titan Arum, cao tới gần 3 m, cũng toả ra mùi thịt thối, nhưng nó không thuộc dòng họ này.
M.T.