Nhiều công cụ đồ đá cũ thuộc văn hóa Sơn Vi, có niên đại cách đây từ 10.000 - 30.000 năm, đã được tìm thấy trong đợt khảo sát cổ học trên địa bàn các huyện Quản Bạ, Yên Minh thuộc cao nguyên đá Đồng Văn (Hà Giang).
Đây là bằng chứng cho thấy, người tiền sử có mặt rất sớm trên mảnh đất cao nguyên đá Đồng Văn.
Đợt khảo sát này do Viện Khảo cổ học Việt Nam phối hợp với Bảo tàng tỉnh Hà Giang tiến hành giữa tháng 12/2013.
Trên địa bàn huyện Yên Minh, đoàn khảo sát phát hiện một số công cụ đồ đá cũ tại khu phố Mậu Duệ và trong lòng hang Nà Luông (xã Mậu Long). Các công cụ phát hiện được tại khu phố Mậu Duệ phân bố rải rác trên bề mặt hơn 30 công cụ. Đây là các công cụ đồ đá cũ với nhiều loại hình như: Công cụ mũi nhọn, rìa ngang, rìa lưỡi dọc và công cụ viên cuội.
Cao nguyên đá Đồng Văn
Tại khu vực hang Nà Luông, đoàn phát hiện được 17 công cụ đồ đá phân bố rải rác trên bề mặt hang và trong hố đào thám sát, gồm các loại hình: Công cụ rìu ngắn, hình bầu dục, cuội bổ, rìa lưỡi ngang, hình móng ngựa.
Tiếp tục khảo sát tại địa bàn xã Lùng Tám (huyện Quản Bạ), đoàn khảo sát phát hiện được 27 công cụ đồ đá phân bố rải rác trên sườn taluy dương chạy dọc tuyến tỉnh lộ 181 với chiều dài gần 2km. Các công cụ tại khu vực này bao gồm các loại hình như: Công cụ mũi nhọn, công cụ rìa lưỡi ngang, rìa lưỡi dọc, mảnh tước.
Đại diện Viện Khảo cổ học Việt Nam cho biết về hình thái, những loại hình công cụ phát hiện được tại khu phố Mậu Duệ và Lùng Tám thuộc văn hoá Sơn Vi, có niên đại cách ngày nay từ 10.000 - 30.000 năm. Các công cụ tại hang Nà Luông thuộc văn hoá Hoà Bình muộn (trung kỳ đá mới), có niên đại cách ngày nay từ 5.000 - 7.000 năm.
Qua nghiên cứu tổng thể các di vật khảo cổ, chuyên gia của Viện Khảo cổ học Việt Nam đã cho rằng các di chỉ ở các huyện Quản Bạ, Yên Minh là một địa điểm cư trú của người tiền sử.
Đây là phát hiện khảo cổ học quan trọng, đóng góp những nhận thức mới vào việc nghiên cứu thời tiền sử ở Hà Giang nói riêng và ở Việt Nam nói chung.
Trước đó, đầu tháng 10/2013, Viện Khảo cổ học Việt Nam phối hợp với Bảo tàng tỉnh Hà Giang đã tiến hành khai quật khảo cổ di chỉ Sủa Cán Tỷ, thuộc thôn Sủa Cán Tỷ, xã Cán Tỷ (huyện Quản Bạ) và đã tìm thấy dấu tích của người tiền sử, thu được gần 200 di vật công cụ lao động bằng đá.