Với mong muốn có được cuộc sống khỏe mạnh, nhiều người không ngần ngại đến gặp bác sĩ, đọc sách bí kíp sống lâu hay chi tiền cho những món dược thảo quý hiếm. Nhưng họ lại xem thường một thứ vũ khí lợi hại có thể giúp họ chiến đấu với bệnh tật và suy nhược, phục hồi nhanh chóng sau đau ốm, làm chậm quá trình lão hóa và kéo dài tuổi thọ: Những người bạn của chính họ!
Hiện tại các nhà nghiên cứu mới chỉ bắt đầu quan tâm tới tầm quan trọng của tình bạn cũng như các mối quan hệ xã hội đối với sức khỏe nói chung. Một nghiên cứu được tiến hành trong 10 năm tại Australia đã chỉ ra rằng những người già có nhiều bạn bè xung quanh sẽ giảm được 22% nguy cơ tử vong so với những người ít bạn. Một nghiên cứu lớn năm 2007 cho thấy những người có nhiều bạn bè tăng cân sẽ có nguy cơ bị béo phì cao hơn 60% so với thông thường. Và năm ngoái, nhóm nghiên cứu của trường Đại học Havard đã báo cáo rằng quan hệ xã hội tích cực sẽ tăng cường sức khỏe trí não khi chúng ta đương đầu với tuổi già.
“Nhìn chung, vai trò của tình bạn trong đời sống chưa thực sự được đánh giá cao,” Rebecca G. Adams, giảng viên ngành xã hội học tại Đại học Greensboro, Bắc Corolina, cho biết. “Người ta quan tâm rất nhiều tới gia đình và hôn nhân, nhưng chẳng mấy quan tâm nghiên cứu về tình bạn. Điều này khiến tôi khó hiểu. Thực tế, tình bạn có tác dụng tới sức khỏe tinh thần nhiều hơn các mối quan hệ gia đình.”
Trong cuốn sách mới có tiêu đề “Những cô gái đến từ Ames: Câu chuyện về những người phụ nữ và tình bạn 40 năm” (nhà xuất bản Gotham), Jeffrey Zaslow kể chuyện về 11 người bạn thời niên thiếu cùng sống ở Iowa và sau này chuyển tới 8 bang khác nhau. Nhưng bất kể xa cách, tình bạn của họ vẫn bền chặt qua thời đại học, qua hôn nhân, ly dị và nhiều khủng hoảng khác, kể cả cái chết ở tuổi 20 của một người trong nhóm.
(Ảnh: Stuart Bradford) |
Với việc sử dụng những cuốn vở rời, những album ảnh và hồi ức của chính các thành viên, Zaslow đã ghi lại tình bạn bền chặt làm nên cuộc sống của họ như thế nào và tiếp tục duy trì cuộc sống ấy ra sao. Vai trò của tình bạn đối với sức khỏe và thể trạng của họ đã được chứng minh qua từng chương sách.
Hai trong số những người bạn vừa phát hiện ra họ bị ung thư vú. Kelly Zwagerman, hiện là một giáo viên trung học ở Northfield, Minn., kể rằng khi bà nhận được chẩn đoán tháng 9 năm 2007, bác sĩ đã khuyên bà nên vui vầy cùng những người thân yêu. Và bà đã tìm đến những người bạn từ thời niên thiếu, dẫu họ sống cách xa bà.
“Người đầu tiên tôi kể cho nghe là những người bạn cùng đến từ Ames xưa kia,” bà nói trong một lần phỏng vấn. “Tôi gửi email cho họ. Và ngay lập tức, tôi nhận được những email, cuộc gọi và tin nhắn động viên. Ngay tức khắc, tôi đã nhận được những tình cảm dạt dào từ mỗi người trong nhóm.”
Khi bà than thở rằng việc điều trị làm họng bị đau, một người bạn xứ Ames gửi cho bà một chiếc máy làm bánh cùng sách hướng dẫn cách làm. Một người khác, dù con gái đã mất vì bệnh bạch cầu, gửi cho bà một chiếc mũ đan tay vì biết rằng đầu bà sẽ rất lạnh khi không có tóc che phủ; và thêm một người nữa gửi tới một bộ pajama làm từ chất liệu đặc biệt chống mồ hôi đêm.
Zwagerman nói bà thường cảm thấy thoải mái tâm sự về bệnh tình của mình với những người bạn hơn là với bác sĩ. “Chúng tôi nói chuyện lan man tới bất kì chủ đề nào trên thế giới này,” bà nói.
Zwagerman cho rằng những người bạn từ Ames là một yếu tố vô cùng quan trọng trong quá trình điều trị và phục hồi của bà, các nghiên cứu đã chứng minh rằng lời bà đúng. Năm 2006, một nghiên cứu được tiến hành trên gần 3000 y tá điều trị ung thư vú đã chỉ ra rằng những phụ nữ ko có bạn bè thân thiết có nguy cơ tử vong cao gấp 4 lần so với những phụ nữ có từ 10 người bạn trở lên. Và đáng chú ý là, việc những người bạn có mặt bên cạnh hay số lần liên lạc không liên quan tới việc kéo dài tuổi thọ. Bệnh nhân chỉ cần có bạn, đơn giản là vậy.
Bella DePaulo, một giảng viên tâm lý tại trường California, Santa Barbara, người chuyên nghiên cứu về những người độc thân với tình bạn, chỉ ra rằng trong rất nhiều trường hợp, tình bạn thậm chí có ảnh hưởng tốt tới sức khỏe hơn cả một người chồng/ vợ hay các thành viên trong gia đình. Trong nghiên cứu về ung thư vú với sự tham gia của các y tá nói trên, việc có một người chồng/ vợ không ảnh hưởng gì tới khả năng sống sót.
Rất nhiền nghiên cứu về tình bạn tập trung vào mối quan hệ sâu sắc giữa những người bạn gái, trong khi đó, một vài nghiên cứu cũng chỉ ra rằng nam giới cũng có lợi từ những tình bạn. Trong một nghiên cứu kéo dài 6 năm tiến hành trên 736 người đàn ông Thụy Sĩ tuổi trung niên, việc có một người bạn đời không làm thay đổi nguy cơ đau tim và động mạch vành, nhưng việc có những người bạn chắc chắn lại có ảnh hưởng. Hút thuốc lá và thiếu các mối quan hệ xã hội là 2 yếu tố nguy hiểm hàng đầu.
Thực sự vẫn chưa có câu trả lời rõ ràng để giải thích tại sao tinh bạn lại có những ảnh hưởng to lớn đến vậy. Tất nhiên những người bạn có thể làm các việc lặt vặt và mua thuốc giúp người ốm, nhưng ý nghĩa của những người bạn vượt xa ra khỏi sự trợ giúp vật chất; trên thực tế, việc có mặt bên người ốm không thực sự là một yếu tố hỗ trợ.
Cũng có lẽ những người có nhiều mối quan hệ bạn bè sẽ tiếp cận tốt hơn với việc chăm sóc và các dịch vụ sức khỏe. Nhưng hơn thế, tình bạn rõ ràng còn có ý nghĩa to lớn về mặt tâm lý. Người có tình bạn đẹp sẽ ít có nguy cơ bị cảm lạnh, có lẽ vì họ ít bị stress hơn.
Năm ngoái, người ta đã tiến hành một thí nghiệm với 34 sinh viên của trường Đại học Virginia bằng cách đưa họ tới chân một quả đồi dốc và đeo trên lưng họ những ba lô nặng. Họ được yêu cầu ước lượng độ dốc của quả đồi. Một vài sinh viên đứng cạnh bạn mình trong suốt thí nghiệm, những người khác được bố trí đứng một mình.
Những sinh viên đứng cùng bạn đã đưa ra mức dự đoán thấp hơn về độ dốc của quả đồi. Và những người bạn bên cạnh càng thân thiết bao nhiêu, thì người sinh viên càng ước chừng quả đồi ít dốc bấy nhiêu.
“Những người có bạn bè cảm thấy họ có ai đó để hướng tới và trông cậy”, Karen A. Roberto, giám đốc một trung tâm lão khoa tại Virginia phát biểu. “Tình bạn là một tài nguyên bị đánh giá thấp. Và thông điệp mạnh mẽ của tất cả những nghiên cứu này là: những người bạn giúp cuộc sống của bạn tốt đẹp hơn."