Thiết bị này cho phép người xưa được "xem phim" ngay cả khi phim chưa được phát minh ra.
Thiết bị tạo "hình ảnh nhảy múa" đầu tiên của loài người
Chắc các bạn đã quá quen thuộc với những bức ảnh mang định dạng GIF (Graphics Interchange format - định dạng trao đổi hình ảnh), hay còn gọi tắt là "ảnh động".
Nhưng bạn có biết, những bức hình động đầu tiên thực chất đã ra đời từ cách đây hơn 180 năm bằng một dụng cụ đặc biệt - chiếc đĩa phenakistoscope. Bằng cách vận dụng ảo ảnh thị giác, chiếc đĩa này đã giúp cho chúng ta được "xem phim" ngay tại thời điểm phim còn chưa xuất hiện.
Phenakistoscope là một chiếc đĩa do nhà vật lý học người Bỉ - Joseph Plateau phát minh - dựa trên lý thuyết "Quán tính thị giác" - Persistence of Vision principle.
Theo lý thuyết, "quán tính thị giác" là một loại ảo ảnh thị giác xảy ra do mắt người không tiếp nhận kịp thông tin hình ảnh. Khi nhiều hình ảnh rời rạc được đưa vào một khung hình chuyển động nhanh, chúng ta sẽ nghĩ rằng bức hình đang chuyển động.
Lý thuyết "quán tính thị giác" đã sớm được phát hiện từ thời Hy Lạp cổ đại bởi nhà toán học lỗi lạc Euclid, sau đó được đưa ra trong một thí nghiệm của Newton trong thế kỷ XVII.
Tuy nhiên phải đến năm 1829, hiện tượng này được xác nhận bởi Josph Plateau. 3 năm sau đó, ông chế tạo chiếc đĩa Phenakistoscope.
Chiếc đĩa này được thiết kế có thể quay được. Xung quanh tâm đĩa là những hình vẽ cách đều nhau, được chia cắt bởi các khe hở. Các hình vẽ diễn tả một chuỗi những hành động liên tiếp.
Người xem sẽ nhìn hình ảnh phản chiếu trong gương qua khe hở để thấy hình ảnh chuyển động. Các khe hở hoạt động như một màn chập, khiến hình ảnh bị cắt đoạn. Tuy nhiên, do tốc độ quay của đĩa nhanh, mắt chúng ta đã tiếp nhận hình ảnh từ trạng thái tĩnh sang động.
Chiếc đĩa phenakistoscope đã nổi tiếng toàn châu Âu trong khoảng giữa thế kỷ XIX - trước thời điểm phát minh ra máy quay phim gần một thế kỷ. Điều này có nghĩa, người xưa đã được "xem phim" từ trước khi phim được phát minh ra.
Lý thuyết về "quán tính thị giác" sau này cũng được ứng dụng trong ngành công nghiệp điện ảnh. Những thước phim đầu tiên có tốc độ khoảng 16 khung hình/s (16 frames per second).
Video sau đây sẽ giúp bạn có cái nhìn rõ hơn những chiếc đĩa phenakistoscope - dụng cụ giúp chúng ta xem phim ngay từ khi phim chưa xuất hiện.