Chất phóng xạ Ra-226 có ảnh hưởng đến môi trường, sức khỏe?

Theo thông tin từ cơ quan công an, trong số cáp viễn thông do ngư dân “khai thác” ở vùng biển một số tỉnh (Tuổi Trẻ ngày 10-5) bị cơ quan chức năng thu giữ có một số thiết bị đầu nối có chứa cả nguồn phóng xạ Ra-226 hiệu Ferranti type N0 AD43.

Ra-226 là chất gì, khi phát tán ra ngoài có ảnh hưởng đến môi trường và sức khỏe? Ông Ngô Đặng Nhân - cục trưởng Cục Kiểm soát và an toàn bức xạ, hạt nhân VN - cho biết:

(Ảnh: TTO)

- Chất phóng xạ Ra-226 là nguyên tố thứ 88 trong bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học. Ra-226 là một chất phóng xạ tự nhiên, phân rã phóng xạ alpha và có chu kỳ bán hủy 1.600 năm. Ra-226 có nhiều ứng dụng trong y tế, công nghiệp. Cho đến năm 1940, Ra-226 vẫn là nguồn phóng xạ duy nhất sử dụng trong thực tế được điều chế từ quặng phóng xạ tự nhiên.

Ứng dụng chính của Ra-226 là dùng để xạ trị áp sát chữa các khối u tử cung. Ngoài ra nó còn được sử dụng trong sơn phát quang, thiết bị chống sét, thiết bị báo cháy, thiết bị điện tử. Trong các thiết bị điện tử, Ra-226 thường được dùng dưới dạng muối sunphát hoặc brômmít phủ lên catốt (âm cực) của các đèn điện tử. Ra-226 kết hợp với Be được dùng để tạo ra nguồn nơtron.

* Chất này có thể phát tán ra môi trường không và phát tán như thế nào?

- Ra-226 dùng trong y tế và công nghiệp thường được bọc bằng platin, hợp kim platiniriđi và một số hợp kim khác (trong một số trường hợp vỏ bọc làm bằng vàng). Ra-226 được bọc kín trong các vỏ bọc thì không có khả năng phát tán ra môi trường. Tuy nhiên, nếu các vỏ bọc này bị phá vỡ, Ra-226 sẽ dễ dàng phát tán ra môi trường xung quanh vì nó thường ở dạng muối. Mặt khác, Ra-226 khi phân rã phóng xạ thì trở thành Rn-222 cũng là một chất phóng xạ rất dễ phát tán ra môi trường xung quanh.

* Khi phát tán ra môi trường, Ra-226 có gây ảnh hưởng đến môi trường xung quanh và sức khỏe con người?

- Ra-226 được xếp vào nhóm độc tính phóng xạ cao nhất. Người ta đánh giá nếu ăn (hoặc uống) phải một lượng 2,5mg Ra-226 thì người đó sẽ chịu một liều chiếu xạ hiệu dụng 25Sv, trong khi đó xác suất để mắc bệnh ung thư và dẫn đến tử vong đối với 1Sv là 4%. Khi phát tán ra môi trường, Ra-226 chắc chắn sẽ gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người, mức độ ảnh hưởng phụ thuộc lượng Ra-226 xâm nhập cơ thể.

* Khi Ra-226 đã phát tán ra môi trường thì có thể thu hồi được không? Làm thế nào ngăn chặn ảnh hưởng độc hại của nó?

- Ra-226 đã phát tán ra môi trường vẫn có thể thu hồi được, bằng cách thu gom phần bị ô nhiễm và áp dụng các biện pháp xử lý thích hợp. Cách tốt nhất để ngăn chặn ảnh hưởng độc hại của Ra-226 đến môi trường và sức khỏe là thu hồi toàn bộ lượng Ra-226 được sử dụng trước đây (nay không còn nhu cầu tiếp tục sử dụng) và áp dụng các biện pháp cố định hóa nó trong các khối bêtông, được lưu giữ tại kho lưu giữ tập trung các nguồn phóng xạ.

LÊ THANH HÀ thực hiện