Chướng bụng dưới là gì và những nguyên nhân gây chướng bụng dưới

Chướng bụng dưới là triệu chứng rối loạn đường tiêu hóa có thể gặp ở bất cứ đối tượng nào. Hiện tượng này thường không nguy hiểm nhưng lại gây ra nhiều khó chịu cho người bệnh trong cuộc sống sinh hoạt hằng ngày.

Chướng bụng dưới là gì?

Chướng bụng dưới là một thuật ngữ được sử dụng cho một số tình trạng làm cho khoang bụng dưới trông đầy hơi hoặc mở rộng. Phần lớn các trường hợp đều liên quan đến dạ dày hoặc đường tiêu hóa. Tuy nhiên, các điều kiện bệnh liên quan đến các cấu trúc bụng khác cũng có thể khiến bạn bị chướng bụng đầy hơi. Điều quan trọng cần lưu ý là chướng bụng đầy hơi không phải là một tình trạng bệnh, mà chỉ đơn giản là một dấu hiệu của một tình trạng tiềm ẩn.

Nguyên nhân gây chướng bụng dưới

Do chế độ sinh hoạt

1. Chế độ ăn uống không hợp lí

Chế độ ăn uống là một trong những nguyên nhân chướng bụng đầy hơi khó tiêu. Không ít người gặp phải hiện tượng này do sử dụng thực phẩm tái, sống (nem chua, tiết canh, rau sống…), hải sản, đồ uống có cồn… Ngoài ra, trong các loại đồ ăn này còn chứa nhiều kí sinh trùng, vi khuẩn… dễ gây tiêu chảy, đầy bụng, nôn mửa, thậm chí là ngộ độc thực phẩm.

2. Thói quen sinh hoạt không khoa học

Sinh hoạt không lành mạnh là nguyên nhân hàng đầu gây ra chứng chướng bụng, đầy hơi, khó tiêu. Thói quen ngồi nhiều một chỗ, lười vận động khiến cho hệ tiêu hóa bị trì trệ, ảnh hưởng đến việc chuyển hóa thức ăn.

Bên cạnh đó, việc ăn uống không đúng cách: nhai không kỹ, vừa ăn vừa nói chuyện, xem phim vô tình nuốt nhiều không khí gây ra tình trạng khó tiêu, đầy hơi. Ăn quá no, không đúng giờ hoặc thường xuyên bỏ bữa; ăn xong đã đi nằm ngay khiến bạn cảm thấy ì ạch, khó chịu ở bụng.

3. Ảnh hưởng do tâm lí

Theo các chuyên gia, tâm lý căng thẳng, áp lực công việc, mất ngủ… có thể tác động đến hệ thần kinh trung ương – nơi kiểm soát quá trình tiêu hóa. Từ đó, ảnh hưởng đến nhu động ruột, gây khó tiêu, ợ hơi… Đặc biệt, khi stress kéo dài mà sử dụng chất kích thích, thuốc an thần sẽ khiến người bệnh rơi vào tình trạng “bệnh chồng bệnh”, rối loạn tiêu hóa ngày một nặng thêm.

4. Tác dụng phụ của thuốc

Việc sử dụng thuốc kháng sinh để điều trị một số bệnh mạn tính vô tình tiêu diệt lợi khuẩn, gây mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, dẫn đến rối loạn tiêu hóa với các triệu chứng: đi ngoài, đau bụng, khó tiêu… Bên cạnh đó, một số bệnh nhân chủ quan, uống thuốc không đúng liều lượng có thể gây kháng thuốc, khiến đại tràng yếu đi và suy giảm chức năng.

Thuốc có thể là nguyên nhân khiến bạn bị chướng bụng dưới. (Ảnh minh họa).

Do một số bệnh lí

1. Rối loạn tiêu hóa

Sử dụng thực phẩm không đảm bảo an toàn tạo điều kiện cho hại khuẩn xâm nhập, đặc biệt là vi khuẩn HP, lỵ amip khiến hệ tiêu hóa hoạt động kém hiệu quả. Lúc này, nhu động ruột bị rối loạn, co bóp liên tục dẫn đến các triệu chứng như: tiêu chảy nhiều lần, đầy bụng, khó tiêu, chán ăn. Nhiều trường hợp còn có cảm giác nôn và buồn nôn, người mệt mỏi, suy nhược…

2. Các bệnh về đường tiêu hóa

Trong một số trường hợp, đầy hơi chướng bụng khó tiêu lại là biểu hiện của nhiều bệnh lý nguy hiểm liên quan đến đại tràng và dạ dày: viêm niêm mạc dạ dày, loét dạ dày tá tràng, đại tràng co thắt… làm ảnh hưởng đến khả năng co bóp, tiêu hóa thức ăn. Ngoài ra, các bệnh lý về tuyến tụy, sỏi mật… dẫn đến suy giảm chức năng gan mật, giảm bài tiết mật và enzym tiêu hóa. Do đó, khi thấy triệu chứng bệnh kéo dài và mức độ ngày càng trầm trọng thì tốt nhất bạn nên đi khám để có phương án điều trị sớm nhất.

3. Hội chứng ruột kích thích

Tình trạng này gây ra tình trạng chuột rút lẻ tẻ của các cơ trong ruột nhỏ và dài, dẫn đến đau. Táo bón, tiêu chảy và phân giống như chất nhầy đều liên quan đến tình trạng này, với cơn đau là phổ biến trong số tất cả chúng. Hội chứng ruột kích thích được coi là một tình trạng mãn tính có thể được khắc phục bằng chế độ ăn uống và chăm sóc thích hợp.

4. Không dung nạp Lactose

Một chế độ ăn kiêng không có khả năng tiêu hóa loại đường có trong các sản phẩm sữa gọi là đường sữa. Nó được gây ra bởi sự thiếu hụt một loại enzyme đặc biệt gọi là lactose, thường tiêu hóa đường. Các triệu chứng không dung nạp đường sữa bao gồm chuột rút cơ bụng, khí dư, đầy hơi, buồn nôn hoặc tiêu chảy.

5. U nang buồng trứng

Các túi chứa đầy chất lỏng, thường có kích thước và hình dạng của một quả hạnh nhân, được tìm thấy trên bề mặt hoặc trong buồng trứng của hệ thống sinh sản nữ. U nang buồng trứng thực sự rất phổ biến, với nhiều phụ nữ có chúng vào một lúc nào đó trong cuộc sống của họ. Tuy nhiên, u nang buồng trứng trong những trường hợp này không được chú ý, vì chúng ít hoặc không gây khó chịu và vô hại. Có những trường hợp u nang buồng trứng bị vỡ, gây ra các triệu chứng nghiêm trọng cần được điều trị ngay lập tức.

6. U xơ tử cung

Còn được gọi là ung thư bạch cầu, đây là những khối u không phát triển trong tử cung gây đau và áp lực ở khung chậu, thời kỳ nặng, đi tiểu thường xuyên, táo bón, cũng như đau ở lưng và chân. Tuy nhiên, trong phần lớn các trường hợp, u xơ không đau. Chúng thường xuất hiện trong những năm sinh nở của một người phụ nữ. U xơ có thể có kích thước từ kích thước của hạt đến khối lượng cồng kềnh. Một số phụ nữ có thể có nhiều u xơ đến mức tử cung mở rộng đến mức nó đến lồng xương sườn.

7. Táo bón

Táo bón là tình trạng bạn gặp khó khăn trong việc đi tiêu. Điều này có thể dẫn đến khí bị mắc kẹt trong đường ruột, là nguyên nhân gây chướng bụng đầy hơi và khó chịu.

8. Chứng khó tiêu

Một tình trạng khó chịu ở vùng dạ dày. Một loạt các triệu chứng có thể gặp ở bệnh nhân khó tiêu bao gồm buồn nôn, đầy hơi và ợ hơi. Chứng khó tiêu có thể có một số nguyên nhân bao gồm ăn quá nhiều, ăn quá nhanh, tiêu thụ thực phẩm nhiều chất béo hoặc dầu mỡ, ăn thức ăn cay, có quá nhiều caffeine, tiêu thụ đồ uống có ga, hồi hộp và thậm chí hút thuốc. Về cơ bản, nếu chúng ta không ăn thực phẩm đúng cách hoặc ăn sai thực phẩm, nó có thể gây ra đau dạ dày.

9. Bệnh tiểu đường

Một bệnh chuyển hóa được đặc trưng bởi lượng đường trong máu cao hoặc đường huyết. Chất này trong máu thường là nguồn năng lượng chính trong cơ thể, nhưng những người bị ảnh hưởng bởi bệnh tiểu đường không thể sử dụng nó, cho phép lượng đường dư thừa trong máu vẫn ở đó dẫn đến một số biến chứng. Insulin là hormone chính chịu trách nhiệm cho phép glucose vào các tế bào được sử dụng làm năng lượng. Tuy nhiên, tùy thuộc vào loại bệnh tiểu đường , các tế bào của bạn có thể kháng insulin hoặc cơ thể bạn có thể không sản xuất insulin.

10. Viêm đại tràng gây đầy hơi chướng bụng

Một bệnh viêm ruột dẫn đến viêm và loét kéo dài trong đường tiêu hóa, chủ yếu ảnh hưởng đến niêm mạc đường tiêu hóa của ruột già. Tình trạng này thường có thể bị suy nhược nghiêm trọng và đôi khi dẫn đến các biến chứng đe dọa tính mạng. Mặc dù các triệu chứng của viêm đại tràng có thể khác nhau tùy theo từng bệnh nhân tùy thuộc vào mức độ viêm hiện tại, các bác sĩ thường có thể phân loại tình trạng theo phần của đại tràng bị viêm. Các triệu chứng của viêm loét đại tràng thường bao gồm tiêu chảy, đau bụng và giảm cân. Hiện nay, không có cách chữa viêm loét đại tràng.

11. Bệnh Crohn

Một dạng khác của bệnh viêm ruột gây đau bụng, tiêu chảy nặng, sụt cân và suy dinh dưỡng. Các khu vực của đường tiêu hóa bị ảnh hưởng thường khác nhau tùy theo từng bệnh nhân, với tình trạng có khả năng gây ra các triệu chứng ở bất cứ đâu từ miệng đến hậu môn. Tình trạng viêm được tìm thấy trong bệnh Crohn lan đến các lớp sâu của mô ruột, thường dẫn đến một số biến chứng suy nhược và đôi khi đe dọa đến tính mạng. Không có cách chữa trị cho bệnh Crohn.

Rất nhiều bệnh lí có biểu hiện là chướng bụng dưới, đầy hơi,... (Ảnh minh họa).

12. Bệnh viêm loét dạ dày

Do sự hình thành loét ở niêm mạc dạ dày, thực quản hoặc ở phần đầu tiên của ruột non. Đau thường tỏa ra vùng thượng vị. Loét là kết quả của một bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn được gọi là H. Pylori. Xói mòn do axit dạ dày cũng có thể dẫn đến sự hình thành loét.

13. Bệnh Celiac

Bệnh Celiac (bệnh nhạy cảm với gluten), đôi khi được gọi là mầm hoặc celiac, là một tình trạng mà một số người phát triển một phản ứng miễn dịch có hại bất cứ khi nào họ tiêu thụ gluten. Phản ứng miễn dịch xảy ra ở ruột non và theo thời gian, nó làm hỏng niêm mạc ruột, dẫn đến kém hấp thu các chất dinh dưỡng thiết yếu, giảm cân, mệt mỏi, đầy hơi và thiếu máu. Nó có thể rất phiền hà khi trẻ nhỏ bị ảnh hưởng, vì chúng đòi hỏi dinh dưỡng thích hợp để đảm bảo sự tăng trưởng và phát triển bình thường. Hiện nay, không có cách chữa trị bệnh celiac.

14. Viêm túi thừa

Một trong những nguyên nhân phổ biến nhất của đau bụng dưới bên trái. Viêm túi thừa có thể phát triển khi túi nhỏ gọi là túi thừa. được tạo ra bởi các điểm yếu trong ruột kết, bị viêm. Những túi này có thể rách, sưng và bị nhiễm trùng. Các triệu chứng khác của viêm túi thừa bao gồm sốt, buồn nôn và nôn. Trường hợp nghiêm trọng của tình trạng có thể yêu cầu phẫu thuật.

15. Sỏi mật

Còn được gọi là sỏi mật, đây là những viên đá được tìm thấy trong túi mật hình thành do sự mất cân bằng về mức độ cholesterol trong cơ thể. Tuy nhiên, chúng cũng có thể hình thành nếu túi mật không rỗng hiệu quả. Sỏi mật có thể có kích thước từ một milimet đến vài milimet và thường không gây ra bất kỳ vấn đề nào cho đến khi chúng đủ lớn để chặn các ống dẫn mật. Các triệu chứng của sỏi mật thường xuất hiện như đau bụng dữ dội, vàng da (vàng da và mắt) và sốt.

16. Sỏi thận

Sự phát triển của sỏi trong đường tiết niệu có thể gây đau dữ dội ở bên hông và lưng, thường được gọi là vùng sườn. Đau thường xảy ra trong sóng, trở nên tốt hơn trước khi nó trở nên tồi tệ hơn, khi đá di chuyển qua hệ thống tiết niệu. Nước tiểu của bạn có thể xuất hiện màu hồng, nâu hoặc có mùi. Bạn cũng có thể bị sốt, buồn nôn, nôn và ớn lạnh.

Điều trị chướng bụng dưới ngay tại nhà

Đối với các trường hợp lành tính hơn của chứng chướng bụng, như từ chế độ ăn uống và lối sống không lành mạnh, thay đổi các yếu tố dưới đây có thể giúp làm giảm các triệu chứng bụng của bạn. Cách chữa chướng bụng đầy hơi khó tiêu đơn giản ngay tại nhà bao gồm:

• Kết hợp nhiều chất xơ vào chế độ ăn uống
• Tránh các thực phẩm tạo khí như bông cải xanh, đậu và bắp cải
• Tập thể dục nhiều hơn để giúp đường tiêu hóa hoạt động hiệu quả hơn
• Ăn nhiều bữa nhỏ
• Ăn bữa ăn của bạn chậm
• Tránh tiêu thụ đồ uống có ga
• Nếu không dung nạp đường sữa, tránh dùng các sản phẩm từ sữa

Rất may, hầu hết các trường hợp chướng bụng dưới không nghiêm trọng và chỉ cần áp dụng một số biện pháp nhỏ để giảm đau. Tuy nhiên, chướng bụng có thể là một dấu hiệu của các biến chứng gan nghiêm trọng. Biết được điều này, điều quan trọng là phải nhận ra các dấu hiệu chướng bụng bình thường và bất thường và đi khám bác sĩ càng sớm càng tốt khi có gì đó không ổn.